Nhịp cầu Hoàng Sa và
thơ Nguyễn Duy

Đây là nói bài thơ mà bạn đọc Diễn Đàn đã quen biết, bài Nhìn từ xa… Tổ Quốc đã hai lần xuất hiện trên mặt báo này (chưa kể một lần trước đó trên nguyệt san Đoàn Kết năm 1989, một năm trước khi toàn ban biên tập Đoàn Kết rời bỏ tờ báo hội đoàn ấy và thành lập Diễn Đàn) : lần đầu, kèm theo bài viết Hành trình 20 năm của hai bài thơ Nguyễn Duy kể lại nỗi truân chuyên của bài thơ này và bài Kim Mộc Thuỷ Hoả Thổ ; lần sau, gần đây hơn, với toàn văn thủ bút của nhà thơ khi, tình cờ, trong một lần ghé Praha, anh được một người bạn, anh Nguyễn Cường, tặng lại bản chép tay mà năm xưa anh đã tặng anh ấy. Người viết bài này nghĩ rằng mình hoàn toàn không ngoa ngôn khi coi đây là một trong những bài thơ sâu lắng và đau đớn thương yêu nhất mà một nhà thơ Việt Nam đã viết ra khi nghĩ về đất nước, về dân tộc, đồng bào mình.

Còn Nhịp cầu Hoàng Sa ?

Một chương trình được hình thành nhân kỉ niệm 40 năm trận hải chiến Hoàng Sa (19.1.1974-19.1.2014) do Kỹ sư Đỗ Thái Bình, chi hội trưởng Hoàng Sa – Trường Sa, Hội Khoa học Kỹ thuật Biển Việt Nam và một nhóm bạn bè : cựu binh Lữ Công Bảy, giám lộ trên tàu HQ 4, tham chiến ở Hoàng Sa 1974; nhà báo Huy Đức; nhà báo Vũ Kim Hạnh, cựu Tổng biên tập Tuổi Trẻ; nhà báo Thế Thanh, cựu Tổng biên tập báo Phụ Nữ TPHCM; tiến sĩ khảo cổ học Nguyễn Thị Hậu, cùng đứng ra vận động sự đóng góp của người Việt Nam đang sinh sống ở khắp nơi, nhằm tri ân những người lính đã hi sinh để bảo vệ Tổ Quốc trong hai trận hải chiến, năm 1974 ở Hoàng Sa và năm 1988 ở Trường Sa. Mục tiêu khiêm tốn ban đầu của Chương trình (góp phần giúp bà quả phụ Nguỵ Văn Thà – đã hi sinh khi đang chỉ huy hộ tống hạm Nhựt Tảo HQ10 trong trận đánh trả quân xâm lược Trung Quốc ngày 19.1.1974 ở Hoàng Sa – mua một căn nhà chung cư) đã mau chóng được vượt qua với sự đóng góp của rất nhiều đồng bào trong và ngoài nước. Chương trình tiếp tục được mở rộng nhằm giúp các cựu binh Hoàng Sa lớn tuổi đang gặp khó khăn và các cựu binh Gạc Ma ổn định cuộc sống; giúp các gia đình những người lính hy sinh khi bảo vệ Hoàng Sa và Gạc Ma sửa sang, xây mới nhà cửa và cấp học bổng cho con em họ. Không chỉ nối những nghĩa cử của người Việt ở khắp mọi nơi mà thông qua các nghĩa cử đó Chương trình mong muốn sẽ cùng các thế hệ người Việt nhắc nhở nhau về những phần lãnh thổ thiêng liêng của Việt Nam, bao gồm quần đảo Hoàng Sa và đảo đá Gạc Ma, từng bị Trung Quốc chiếm đoạt và hiện những kẻ xâm lược vẫn còn chiếm giữ (trích bài viết Từ Hoàng Sa đến Gạc Ma, trên trang web của Nhịp cầu Hoàng Sa, ngày 15.2.2014). Trên trang web này, và nhất là trên trang Facebook của Chương trình từ tháng 2.2014, bạn đọc có thể tìm thấy những thông tin được cập nhật về nhiều hoạt động của Chương trình (danh sách những người ủng hộ, các cuộc viếng thăm, trao quà cho gia đình những cựu binh HS-TS, các cuộc bán đấu giá những bức tranh, kỷ vật quý được tặng cho Chương trình, các cuộc giao lưu với người dân khắp nơi…).

Sự gặp gỡ không thể không xảy ra. Người giới thiệu tập thơ mà chúng tôi sẽ nói rõ hơn sau đây đã viết : Ngay trong đêm nhận lại bản thảo bài thơ này, Nguyễn Duy đã quyết định sẽ để nó tiếp tục hành trình như một món quà, quà tặng của những người : Dù ở đâu vẫn Tổ Quốc trong lòng/ cột biên giới đóng từ thương đến nhớ.

Ngày 1.2, trang FB Nhịp cầu Hoàng Sa cho biết Nhà thơ Nguyễn Duy vừa quyết định tặng lại bản thảo này để Nhịp Cầu Hoàng Sa bán đấu giá. Ông cũng đồng thời cho in Nhìn Từ Xa… Tổ Quốc trong tập thơ một bài bằng ba thứ tiếng Việt - Pháp - Anh¹ (NXB Hội Nhà Văn 2014) dưới dạng "Quà tặng" để Chương trình gây quỹ.

Tập thơ, hình bìa trên đây, có ghi rõ trên bìa 4 « sách quà tặng », dĩ nhiên không có giá. Khi sách vừa được công bố, những người đầu tiên đặt mua trên FB đều là người ở trong nước, và đều nói sẽ gửi 1 triệu đồng cho Quỹ (khoảng 40 € - tỉ giá cuối tháng 2.2015), như nhà báo Huy Đức đã nói rõ đó « không phải là giá chuẩn », mà NCHS sẵn sàng gửi sách tặng cho các bạn đóng góp ít hơn, « ba trăm, năm trăm ngàn đồng »… 

Hơn 40 tập thơ do các bạn NCHS gửi đã đến Paris. Các bạn ở Pháp hay Tây Âu muốn ủng hộ xin gửi về bản báo (địa chỉ imeo dưới đây) một vài chữ, nói rõ muốn mấy cuốn, gửi về địa chỉ nào, đóng góp bao nhiêu (tối thiểu 15€/cuốn - với tỉ giá hiện nay, dưới 25 ngàn đồng một euro, số tiền này tương ứng với khoảng 300 ngàn đồng ủng hộ quỹ NCHS cộng 2,5 € tiền gửi sách tặng, trong nước Pháp -, tối đa không giới hạn !). Tất cả tiền thu được, trừ cước phí bưu điện, sẽ được gửi về NCHS…

Hà Dương Tường

diendanonline@gmail.com