Tin buồn : GS Nguyễn Thanh Vân (1943-2015)

Nguyễn Thanh Vân, giáo sư toán tại đại học Toulouse là một "nhân vật" trong cộng đồng người Việt tại thành phố này từ những năm 1960, khi anh từ Sài Gòn sang du học tại đây. Sau khi lấy bằng cử nhân toán "cực nhanh" theo trí nhớ của các bạn Toulouse cùng thời, anh đã lên Paris làm luận án tiến sĩ Nhà nước toán với giáo sư Michel Hervé. Sau khi tốt nghiệp, anh trở về Toulouse và được tuyển làm giáo sư khi mới 26 tuổi, và ở đó tới khi về hưu. Anh ra đi khi vẫn là "giáo sư ưu tú" (tạm dịch từ "professeur émérite" - một chức danh được trao cho các giáo sư đại học có nguyện vọng và thực sự tiếp tục nghiên cứu khoa học sau khi chính thức về hưu, người được nhận chức danh này không còn nhiệm vụ giảng dạy hoặc hành chính đối với đại học, nhưng tiếp tục được hưởng các phương tiện nghiên cứu khoa học, được quyền hướng dẫn nghiên cứu sinh...). Năm 2008, đồng nghiệp và học trò anh có tổ chức một Hội nghị khoa học vinh danh GS Nguyễn Thanh Vân (Conference en honneur du professeur Nguyen Thanh Van) với chủ đề: Analyse Complexe et Applications, là lĩnh vực nghiên cứu suốt đời của anh.

Ngoài nghiên cứu, Nguyễn Thanh Vân đã tích cực đóng góp cho toán học Việt Nam: Năm 1996, anh đã cùng với các đồng nghiệp  Frédéric Pham (Nice), Jean-Pierre Ramis (Toulouse), Bernard Malgrange (Grenoble), Hà Huy Khoái và Đinh Dũng (Hà Nội) khởi xướng chương trình Formath Vietnam, với mục tiêu bắc cầu giữa các nhà toán học Pháp và Việt Nam, giúp đỡ các nhà toán học trẻ Việt Nam. Formath Vietnam đã được Trung tâm Nghiên cứu Khoa học Pháp (CNRS) tích cực hỗ trợ dưới hình thức tài trợ cho nhiều Dự án hợp tác quốc tế PICS-CNRS (Projet International de Coopération Scientifique), lần lượt do các đại học Nice, Toulouse, rồi Paris 13 làm đầu tàu. Chương trình này từ năm 2011 được chuyển thành một LIA, tức Phòng thí nghiệm liên kết quốc tế (Laboratoire International Asssocié), thuộc CNRS, đặt tại Đại học Paris 13. Xem bài viết của giáo sư Lionel Schwartz, đương kim giám đốc của LIA.

Tác giả của nhiều bài nghiên cứu trong các tạp chí toán quốc tế (*), Nguyễn Thanh Vân cũng đã viết một cuốn sách toán bằng tiếng Việt với Gs Nguyễn Văn Đông, một đồng nghiệp ở TP HCM, cuốn Giải tích phức cho sinh viên đại học.

Bạn bè ở Toulouse còn biết tới anh như một người mê thơ, rượu và thích chơi golf.

(*) Các công trình toán học của Anh được một đồng nghiệp, GS Christer O. Kiselman giới thiệu trong bài viết Les Mathématiques de Nguyen Thanh Van, đăng trên tạp chí Annales de la Faculté des sciences de Toulouse, XX, n° spéciale 2011, p. 19-32. Đây chính là Kỷ yếu của Hội nghị vinh danh Nguyễn Thanh Vân năm anh 65 tuổi (2008). Bài viết cũng liệt kê một danh sách 27 luận án của các nhà toán học Việt Nam được tiến hành và bảo vệ ở Pháp dưới sự bảo trợ của Formath. từ năm thành lập (1996) tới 2010. Nhiều người trong số những tiến sĩ này đã thành danh trong "làng" toán.