Lòng tin cậy của
nàng tiên thị trường

Phan Huy Đường

Chưa bao giờ nàng tàn nhẫn như mấy năm nay tại Châu Âu. Chí ít nàng đã bắt 3 vị nguyên thủ quốc gia từ chức : José Luis Zapatero (Tây Ban Nha), Brian Cowen (Ireland), Georges Papandréou (Hy Lạp). Chưa bao giờ nàng trực tiếp điều khiển vận mệnh của các quốc gia và bàn dân Châu Âu như hôm nay, bất cần lá phiếu dân chủ của bất cứ ai, bất cần chủ quyền dân tộc. Chưa bao giờ nàng cho thấy rõ đến thế này : chính trị, chính khách chỉ là những phương tiện vô hồn, vô tâm, vô tình, vô nhân của nàng.

Nàng là ai mà ghê thế ? Không ai biết. Người ta chỉ biết nàng qua những phát ngôn viên không chính thức của nàng : thị trường chứng khoán, thị trường vay nợ, những hãng chấm điểm tài chính, những chính trị gia như Berlusconi, e tutti quanti, những gourou trên media…

Hôm nay, Silvio Berlusconi, thủ tướng Ý, mất lòng tin cậy của nàng, "những thị trường" (les marchés), đành rút lui khỏi chính trường.

Không mấy ai tôn thờ nàng hơn Berlusconi, luôn luôn làm tất cả để chiều chuộng nàng, để được nàng tin cậy. Thế mà nàng nỡ mất lòng tin với chàng !

Tự nhiên thôi. Tất cả ở một sự hiểu nhầm do chữ nghĩa tạo ra. Khốn nạn thay, ta chỉ có thể suy nghĩ bằng chữ nghĩa thôi, và chữ nghĩa ta dùng để suy nghĩ thường không do ta định nghĩa ! "Những thị trường" (Báo Le Monde) theo kiểu suy luận hiện nay trên media chẳng gì là cả ngoài những con số. Con số tự nó không có ý nghĩa. Thí dụ : anh Hy Lạp quỵt 50% nợ thì có quyền sống. Quỵt 100% thì thế nào ? Phải chết, và không vì lý do lôgíc nào cả. Con số chẳng "tin cậy" gì ngoài con số. Những thị trường chẳng tin cậy gì ngoài chính mình – nếu câu này có ý nghĩa, điều tôi không tin và cũng chẳng ai đảm bảo được ! Đòi hỏi nó tin tưởng Berlusconi là chuyện hão. Xả thân để được nó tin tưởng là chuyện hão.

Chỉ ngày nào con người kiên quyết làm chủ vận mệnh của mình, kiên quyết làm chính trị để làm người thì các thị trường mới bất lực, có thể tức khắc ! Nhưng, để làm được việc ấy, phải hiểu được thân phận mình hôm nay là vì sao, phải có một cuộc cách mạng văn hoá toàn diện, trong đó cách mạng về tư duy kinh tế là quyết định, ôi Marx ! Hè hè…

Đã có một vài dấu hiệu đây đó. Tiếc thay, ta và con ta ít có khả năng thấy điều ấy. Lỗi tại ai ? Trước hết, tại chính mình.

P.H.Đ.

2011-11-09