viết trước khi đi lánh nạn

Nguyễn Vĩnh Nguyên

mặc cho ai đó có cố gắng hủy hoại bằng sự kiêu ngạo và ích kỷ, thì sài gòn vẫn đẹp vì sự rộng lòng và tốt bụng của những con người xa lạ dành cho nhau.

những người từng tiếp đón tôi – một kẻ bơ vơ, ngơ ngác và nghèo túng – vào ở trong nhà mình hết năm này qua tháng khác mà không một thái độ nặng nhẹ, những anh em sinh viên cho tôi ở chui, ăn chung dù họ nợ tiền nhà trọ và phải nhịn ăn ngày hai bữa, những chú xích lô tận tình chỉ đường cho một kẻ ngơ ngác đi lạc và chậm hình dung về đường sá...

khi tôi cầm cái sổ đỏ và hộ khẩu thành phố trong tay, tôi đã bật khóc. tôi nghĩ tới những người xa lạ bao dung mà mình đã gặp. tôi đã nghĩ rằng mình sẽ gặp và nói lời cám ơn họ nhưng thời gian đi qua, sự ồn ào trong đời sống khiến tôi quên.

hôm rồi tình cờ gặp lại một anh từng tiếp đón mình trong những ngày chân ướt chân ráo kiếm việc ở sg, tôi cứ chần chừ tính nhắc chuyện cũ, nhưng cảm giác anh này cũng chẳng buồn nhớ. anh vẫn vồn vã hỏi về việc làm ăn, gia đình... và mừng khi tôi có nhà cửa, đời sống ổn định.

tôi dò hỏi, thì biết tụi nhóc trong nhà anh ngày trước còn bồng ngửa, nay đã trưởng thành. tụi nó quen sống trong một gia đình luôn có khách lạ, nên cũng học tính cha mẹ, hiếu khách, rộng lòng với người khác.

có điều gì đó khiến tôi chạnh lòng. hình như mình chỉ toàn nghĩ tới chuyện cảm ơn để thỏa mãn cái cảm giác chu đáo thuộc về mình chứ chưa từng thực hành chính điều tốt mà ân nhân từng làm với mình, chưa bao giờ làm sinh sôi những hạt giống tốt mà mình được người khác trao tặng cách vô tư.

sài gòn đẹp là vậy, dù cho sự ích kỷ và hãnh tiến của một thiểu số người đang cố gắng từng ngày làm hỏng nó.

tôi đang trải qua những ngày kỷ niệm một sự kiện lịch sử  – những ngày tháng mà sự bao dung, nhân cảm đã từng bị truất hữu ở thành phố này. mà khốn nạn thay, điều đó lại đến từ những bị khách bất nhã đã dám vỗ ngực tự xưng mình là chủ, mới chết.

nhưng tình người là điều gì đó, tôi tin, mãnh mẽ và âm thầm làm nên giá trị của sài gòn, người sài gòn.

nếu ai đó cầm trong tay cuốn sổ hộ khẩu hay sổ hồng được đóng mộc của thành phố này mà nghĩ rằng, mình là người sài gòn, thì hãy xem lại, đừng vội vàng kiêu hãnh.

sài gòn là một phẩm giá, một tính từ thuộc về giá trị, một văn hóa đối nhân xử thế, không thuần túy là tên gọi một địa danh hay minh chứng sở hữu về mặt hành chánh.

Nguyễn Vĩnh Nguyên