Trường Ca

DẤU VẾT MẶT TRỜI

Nguyễn Thanh Hiện

Viết tặng nơi chôn nhau
cắt rốn của tôi.

những chiều hôm
nằm dài trên luống cày mới vỡ
tôi thấy nhớ những sớm tinh sương
cây mù u thay lá
rụng xuống con đường bũn
dấu chân trâu
bước giữa ảo ảnh giọt mồ hôi
mặt trời không bao giờ từ bỏ
những dấu vết
từ làng Cù tôi đi
trăng rằm nghe câu hát
hạt lúa trì trắng lòng
một thời
tháng chạp hương rạ thoảng về tận buổi nguyên sơ
tổ tiên chúng ta những người không áo quần
bước đi từ hai bàn tay trắng
hôm nào chạm vào mầm cây
những cuộc tình khởi lên giữa cơn gió bấc

từ làng Cù tôi đi
cơn mưa mùa đông
ướt hết những nhọc nhằn trên lưng người mẹ
tình yêu long lanh giọt mồ hôi
em nói em muốn tôi hôn em
như người đi săn con mang hôn lên ngọn lửa rừng thời tiền sử
bài tình ca
thổi bùng khí phách những con đường
người hát rong đi dọc bờ lịch sử
con mòm thổi buổi chiều hôm
ai về dưới giã
đánh động giấc ngủ trăng sao
ngọn cỏ vùng vẫy giữa khúc sử đen ngòm

làng Cù tôi
mùa đông mang áo tơi chằm lá núi
con cuốc gọi
năm canh rả rích cơn mưa
những trường đoạn buồn vui
gửi hết cho ánh mặt trời
từ làng Cù tôi đi
chân không dám rời đất mẹ
xanh xao giấc ngủ
cơn ác mộng làm nát lòng ngọn gió sớm mai
ở làng Cù tôi
con gà gáy buổi sớm mai
bờ cỏ đồng làng thức dậy
con trâu nhai rơm
người cha khua cây cuốc ở hiên hè
những cuộc tình khởi lên dưới ánh mặt trời

ở làng Cù tôi
buổi ấu thơ học sử
thấy khúc ngoẹo trên con sông Hồng
thấy nước chảy trên con sông Cửu Long
lớn lên không nghe những lời ma mị của người lớn
từ làng Cù tôi đi
cuộc hành trình dài theo lời hát ru của mẹ
cứ thấy bước chân trâu trên ruộng
cứ thấy nón lá chân trần
cứ thấy bờ tre rũ xuống con đường làng
tiếng gù tình của lũ chim cu làm thức dậy
những nỗi niềm ngủ quên trong chiếc áo đẫm nước mưa mùa đông

làng Cù tôi
câu hát đồng dao vắt ngang qua đám hoa muồng đỏ thắm
trên núi Voi Nằm
người đi chín mươi chín trường đoạn thâm u
quay về vẫn thấy
núi Voi Nằm đỏ rực màu hoa muồng
núi với người
thân thiết như tay chân
bưng chén cơm ăn thấy núi Voi Nằm
không nỡ để cho câu chuyện voi nằm trên núi bị lãng quên
bỗng có kẻ đục đá nghìn năm trên núi
người làng Cù tôi không dám nói
khóc thầm
đêm cứ nghĩ thân phận làm người dưới ánh mặt trời

không có ai cả
chịu để cho con trâu không còn bước trên bờ cỏ
đồng làng
ruột gan tổ tiên để lại
bỗng có kẻ muốn mưu toan làm cho đất bằng dậy sóng
người làng Cù tôi thức canh chừng thâu đêm
từ làng Cù tôi đi
cứ vướn bận tiếng chim hót buổi trưa
tận hang cùng ký ức
cứ thấp thoáng gương mặt em
người con gái của dáng vẻ vô biên

không có ai cả
chịu để cho cây cày cây cuốc nằm không
nơi hiên hè
niềm thao thức khởi lên tự thuở cơn mê thần thánh
ám ảnh người vợ buổi chiều hôm ngồi đợi
người chồng từ cuộc săn trở về
rối rắm còn nguyên trong nghĩ ngợi
bỗng khởi lên giữa lặng ngắt hoang dã
câu chuyện cày bằng đao trồng bằng lửa
từ làng Cù tôi đi
vẫn cứ thấp thoáng trong trí nhớ
thời đá cũ đá mới
ai lật từ đất lên nụ cười vĩnh hằng
buổi ấu thơ theo trâu ra ruộng
những chiều nằm dài trên luống cày
còn nghe mùi đất mới
lũ chim chiền chiện đến lót ổ ngay cạnh niềm vui của tôi
cứ thấy nhớ thuở con người
còn trò chuyện với hươu nai trên rừng

không có ai cả
chịu để những cơn gió chướng
ám ảnh giấc ngủ
mấy mươi năm trong đời tôi
nổi lên mấy lần gió chướng làm ngã đổ
hàng cây vông đồng trên đồng làng
làm sụp đổ phác thảo những cuộc cách mạng về tiếng kêu
của lũ ếch nhái trên đồng làng
làm tan đổ niềm háo hức về những khung trời nguyệt bạch
của đám trai trẻ trong làng
chinh chiến nào cũng muốn vơ vét cho hết đám trai trẻ trong làng
buổi sáng mùa xuân hoa bìm chưa kịp nở
người con trai vội vã hôn người con gái giữa đồng làng
vì sợ không còn trở lại
ở làng Cù tôi nổi lên bao nhiêu lần gió chướng
lao đao những niềm ước mơ

chẳng có ai muốn để cho cây lúa đứng buồn bã
trên đồng
chẳng có ai muốn để cho dòng sông khô cạn
trong tháng sáu
nghìn năm đất thức
năm tháng dày vò con người
núi rừng Thiên Sơn tặng cho người làng Cù tôi
con sông Tượng
con sông như để thử thách sự kiên nhẫn
tháng sáu dòng sông khô cạn
con trâu nằm trên cát
nhìn trời
nắng dội vào nỗi lo bờ cỏ
ai chẳng biết thuở làm ra sông núi
đất trời cũng bất thường
nhưng đây là buổi để cho thế giới
tạo dựng con người
người mẹ đun nồi cơm trên bếp thầm khấn cơn mưa
từ làng Cù tôi đi
tháng sáu
thấp thỏm cơn mưa

 
ở làng Cù tôi
mùa thu lá rụng trong vườn
nỗi buồn vẫn lẩn quất trong nghĩ ngợi những người cày ruộng
từ làng Cù tôi đi
ám ảnh về màu hoa ô thược
mùa thu hoa ô thược trôi trên sông Tượng
con sông chảy qua đồng làng tôi
mấy mươi năm tôi đặt tên cho những loài hoa không tên
rụng xuống đầu nguồn con sông Tượng
rụng xuống trong cơn chấn động mùa thu
mấy mươi năm tôi gọi là hoa ô thược những loài hoa không tên
mùa thu vẫn ám ảnh những cơn chấn động
không còn dám gọi tên

ở làng Cù tôi
mùa hè con sông Tượng khô hết nước
lũ trâu uống nước giếng không đã khát
thức thâu đêm
người con trai buồn lòng
để lỡ cuộc hò hẹn
từ làng Cù tôi đi
thấy đất nứt nẻ trên đồng làng
thấy lúa héo trên đồng làng
thấy người đi cày ruộng đứng ngóng cơn mưa
mấy mươi năm trong đời tôi
nắng gội
giấc mơ nửa chừng
thức giấc giữa tiếng kêu chim bịp
thấy mùa hè đang ngang qua thế kỷ
niềm dang dở
đang khoác lên mình chiếc áo giả

ở làng Cù tôi
mùa xuân hoa nở
đương không xảy đao binh
lũ bướm đang ăn mật hoa cúc hoa cải trong vườn nhà tôi
vội vã bay đi
mẹ tôi hối tôi cất áo mới thay áo cũ
cả nhà tôi cùng với lũ trâu bò gà heo
trốn ở chân núi Voi Nằm
đêm nghe súng nổ
con trâu nghé còn sót lại trong chuồng
ù be váng cả làng Cù
xác hoa rụng lên xác người
mùa xuân như có vẻ cũng ngán ngẩm
chuyện của con người
từ làng Cù tôi đi
mùa xuân
lũ chim cu nói tôi đang lạc đường
tôi không dám cãi
chỉ lặng lẽ băng qua
những trang sử không vui

tôi đi cho hết lòng
với người con gái của dáng vẻ vô biên
cố qua hết những tháng năm bụi bặm
quay về làng Cù
thấy em đứng đợi dưới trăng non đầu tháng
con chim ấp muỗi đánh động bờ tre trước ngõ
em cười
ký ức nghìn năm thức dậy trong tôi
để có thể cứu vãn những trang sử tăm tối
tôi ôm hôn em giữa đất trời tháng chạp
không còn hương rạ lúa trì
nhưng còn hương thơm da thịt em
đêm tháng chạp cơn gió khuya thổi ngang qua bờ tre trước ngõ
em bước ngang qua cuộc đời tôi
chỉ muốn khép lại
những năm tháng không vui

tôi đi cho hết lòng
với người làng Cù tôi
cái thế kỷ đã bạc đãi người làng Cù tôi
rất bạc đãi
nhưng không nói chuyện ấy nữa
không nhắc lại nữa
ngang qua núi Voi Nằm
tôi nghe đá núi đã bắt đầu trò chuyện với rong rêu
đám rong rêu nghìn năm vẫn đeo bám đá
tôi nói đã đến lúc chúng ta nên làm hòa nhau
đá mở miệng cười
để lộ niềm bí ẩn nghìn năm lặng câm
thời gian như con chim mỏi cánh
đậu xuống tháng năm hòa hoãn
tôi nghe những người làng chết trong những cuộc
hận thù nhau hồi thế kỷ trước đang trù tính nhau
về một chuyến viếng thăm có tính lịch sử
chuyến viếng thăm những người còn lại trên mặt đất
lũ chim trên núi Voi Nằm nói
chẳng lẽ chẳng thể dành riêng cho chúng một khung trời
lũ chim trên núi Voi Nằm sáng nào cũng dành riêng
một khoảng thời gian
cho công cuộc chất vấn trời đất
có phải đã thật sự xảy ra những ý tưởng táo bạo
có tính thiên niên kỷ
khi ngang qua đồng làng
tôi nhìn thấy những người cày ruộng
đang đem chiếc bóng của mình
so với bóng mặt trời.

Nguyễn Thanh Hiện

giã, tháng 11/2014