Thiên Sứ Version Française

Phạm Thị Hoài sang Pháp

Tối thứ sáu 18.10.1991, khán giả đài truyền hình FR3 đã được thấy nhà văn Phạm Thị Hoài, khách mời giờ chót của  Bernard Rapp, trong chương trình văn học Caractères (thay thế chương trình Apostrophes của Bernard Pivot). 

Tác giả Thiên sứ (bản dịch tiếng Pháp La Messagère de cristal của Phan Huy Đường, nhà xuất bản Des Femmes, 1991) và Mê lộ (tập truyện ngắn) vừa tới Pháp ngày 15.10, theo lời mời của bộ trưởng văn hoá Pháp Jack Lang, để tham gia sinh hoạt Version Française (Bản tiếng Pháp) mở đầu chương trình Fureur de Lire (Say cuồng đọc sách). Đây là sáng  kiến độc đáo của bộ văn hoá Pháp, một dịp để các nhà văn thế giới gặp gỡ và trao đổi ý kiến với người dịch tác phẩm của họ ra tiếng Pháp. 

Ngày 17.10, tổng thống François Mitterrand đã chào mừng  hơn 40 nhà văn (từ hơn 30 nước) và dịch giả của họ tại điện   Elysée. 

Cùng ngày, ông Jack Lang đã đón tiếp các tác giả, dịch giả và nhà xuất bản cùng báo chí tại bộ văn hoá. Sinh hoạt Bản tiếng Pháp được tổ chức tại Trung tâm hội nghị quốc tế  Kléber, nơi ký kết Hiệp định Paris về Việt Nam cách đây hơn 18 năm, cũng là nơi, một tuần sau, sẽ ký Hiệp định về Campuchia. Trong diễn văn khai mạc, bà Evelyne Pisier, giám đốc Trung tâm quốc gia sách in (C.N.L.), đã ngỏ ý tiếc  rằng có hai nước đã không cho phép nhà văn sang tham gia  sinh hoạt này: Syrie và Việt Nam – Phạm Thị Hoài là người   duy nhất trong ba nhà văn Việt Nam được phép xuất ngoại:  Nguyễn Huy Thiệp bị từ chối, Dương Thu Hương vẫn bị giam tù.

Dẫn nhập cuộc thảo luận, nhà văn Cornélius Castoriadis phát biểu về đề tài Thế nào là một nền văn hoá dân chủ? Ông Luc Ferry trình bày và bình luận về ba khuynh  hướng trong văn học, ý nghĩa và sự nguy hiểm của chúng: biến tác phẩm văn học thành hàng hoá, bám rễ cục bộ (enracinement local) và bứt rễ (arrachement). Sau đó, có cuộc thảo luận trên đề tài: Tác giả và cái bóng (son   double) của mình, suy nghĩ về vấn đề biên dịch phổ cập. 

Ngày 18.10.1991, có ba bàn tròn phân chia theo ngôn ngữ (Anh, Tây Ban Nha, Đức) trên hai đề tài: dịch thuật văn học và sự ra đời của một nền văn học toàn cầu. 

Phạm Thị Hoài, tên thật là Phạm Hoài Nam, sinh năm 1960. Tốt nghiệp khoa lưu trữ văn khố tại trường Đại học Humboldt, về Hà Nội làm việc tại Viện sử học, rồi Viện khoa   học xã hội. Những sáng tác đầu tiên được đăng trên tuần báo Văn Nghệ năm 1988 là hai truyện ngắn: Hành trình của   những con số, Năm ngày, đã được bạn đọc chú ý ngay, riêng truyện ngắn Năm ngày (đã đăng lại trên báo Đoàn Kết) đã gây tranh luận, và bị Ban chấp hành Hội nhà văn lên án là hạ thấp nhân phẩm (tháng 9.1988), từ đó cách chức nhà văn Nguyên Ngọc (tháng 12.1988), mở đầu cuộc uốn nắn giới văn  học nghệ thuật. 

Sau Thiên sứ (tiểu thuyết đầu tay) và tập truyện ngắn Mê lộ, một số truyện ngắn của Phạm Thị Hoài được đăng trên một vài tạp chí, đặc biệt là Sông Hương, một số khác còn nằm trong ngăn kéo toà soạn. Dư luận cũng rất chú ý tới những bài lý luận văn học của Phạm Thị Hoài. Ngoài ra, chị còn là dịch giả những tác phẩm của Kafka, Grass và Tanizaki. 

Trả lời câu hỏi của B. Rapp trên đài FR3, Phạm Thị Hoài nói chị hy vọng cuốn tiểu thuyết thứ nhì của chị sẽ được xuất  bản trong năm 1992. 

T.Đ và K.V.