Lời chúc xuân mới

Số báo Xuân Giáp Tuất này là số Xuân thứ ba Diễn Đàn gửi tới bạn đọc.

Từ cả tháng nay, chúng tôi đã nhận được nhiều thư và thiệp chúc Tết của bạn đọc bốn phương. Diễn Đàn xin thành thực cảm ơn tất cả, và xin chúc toàn thể độc giả và gia quyến một năm Giáp Tuất 1994 sức khoẻ, an lành và thành đạt.

Chúng tôi cầu mong rằng năm mới sẽ mang lại cho dân tộc những niềm vui mới: một bối cảnh thế giới hoà bình, một nhịp độ tăng trưởng kinh tế khả quan, và song đôi với việc tiếp tục cải cách kinh tế, những cải tổ chính trị theo chiều hướng dân chủ hoá, trước hết nhằm tôn trọng quyền tự do tư tưởng và ngôn luận (trong đó cụ thể là trả tự do cho tất cả những người hiện bị giam cầm, quản thúc vì chính kiến). Dân chủ hoá là con đường thiết yếu để hạn chế những bất công xã hội, hậu quả tất nhiên khi chuyển sang kinh tế thị trường, để đẩy lùi nạn mafia tham nhũng đang đục khoét của công và tàn phá tài nguyên đất nước.

Có hão huyền lắm không, mấy điều ước mong đơn giản ấy?

Một bối cảnh thế giới hoà bình? khi mà mỗi tối trên màn ảnh nhỏ, cả nhân loại chứng kiến cảnh người ta bắn giết nhau ở Đông Nam châu Âu; khi mà nhân danh những tín điều, người ta an nhiên tàn sát bất cứ ai không thích cuồng tín, như ở Angiêri. Hoà bình có thể nào xây dựng trên một thứ trật tự Nam Bắc bất công mà, sau khi “chủ nghĩa xã hội hiện thực” sụp đổ, người ta muốn mọi người cam chịu nếu đã chấp nhận kinh tế thị trường: phải chăng trong kinh tế thị trường, mọi hoài bão về công bằng đều là chuyện không tưởng? Dẫu sao thì chiến tranh lạnh kéo dài suốt nửa thế kỷ cũng đã cáo chung.

Nhịp độ tăng trường kinh tế khả quan? Đó thực ra là thành quả kinh tế mà Việt Nam đạt được từ hai ba năm nay, và có khả năng tiếp tục như thế trong năm bảy năm tới. Vẫn biết tăng trưởng (croissance) không đồng nghĩa với phát triển (développement), song đó cũng là một tiền đề cần thiết.

Để đạt được sự phát triển toàn diện về kinh tế, xã hội, văn hoá, còn phải có một nhà nước xứng đáng với cái tên của nó, nghĩa là có khả năng bảo đảm cho mọi công dân và tổ chức được bình đẳng trước pháp luật, và nhất là tạo ra một dự phóng xã hội nếu không được toàn dân hưởng ứng (một điều không tưởng) thì chí ít cũng gặp được một sự đồng thuận tối thiểu. Một nhà nước như vậy biết chấp nhận một xã hội công dân tự lập – xã hội công dân Việt Nam đang hình thành trở lại sau nữa thế kỷ bị ngoại xâm và độc tài khuynh loát, thậm chí biến nó thành một xã hội bị nguyên tử hoá (société atomisée) – coi đó là một bên đối tác (partenaire) tự nhiên trong việc giải quyết các vấn đề của đất nước. Có như vậy, thì sự tăng trưởng mới tác động tới sự phát triển, và không khoét sâu các bất công xã hội, hạn chế sự xuống cấp tới mức báo động đỏ của nền giáo dục, y tế, văn hoá và xã hội, mà nếu để tiếp tục tất sẽ dẫn tới nguy cơ hỗn loạn, bạo lực không ai mong muốn.

Tất nhiên, dân chủ hoá trong hoà bình ổn định ở Việt Nam tuỳ thuộc hai nhân tố chính: nội bộ đảng cầm quyền và xã hội công dân. Đảng cộng sản, cũng như nền kinh tế, đang ở trong thời kỳ quá độ. Hoặc trở thành một bộ máy còn sức mạnh mà hết sinh khí vì đã đánh mất linh hồn; hoặc thích ứng với thời đại, để trở thành một chính đảng lành mạnh, đề nghị với dân tộc những giá trị nhân bản, tiến bộ. Xã hội công dân nhất định sẽ từng bước tự khẳng định và củng cố, dù có gặp nhiều khó khăn do trong hoàn cảnh kinh tế và chính trị hiện nay. Mỗi bước tiến của xã hội công dân là thêm một viên đá tảng làm nền móng cho chế độ dân chủ tương lai.

Mong ước của mọi người Việt Nam thiết tha với vận mệnh đất nước, trước thềm Xuân mới, là từ hai nhân tố chủ yếu nói trên, sẽ nẩy nở thêm những sinh lực có khả năng đẩy tới tiến trình dân chủ hoá và phát triển trong hoà bình, ổn định.

Mong ước đó là lý do tồn tại của diễn đàn nhỏ bé này.

Với niềm hy vọng, Diễn Đàn xin một lần nữa gửi tới bạn đọc bốn phương, ở nước ngoài và ở trong nước, những lời chúc chân tình.

Diễn Đàn