Ý nghĩa ban đầu của công việc này thật đơn giản, nói như nhà văn Nguyễn Đông Thức: “Từ năm 45 tuổi, tôi đã bị thoái hóa khớp nặng và thay cả 2 khớp chân; sau đó, 13 năm lại phải thay lần nữa. Chân tôi rất yếu vậy mà cứ thích đi, bệnh thích di chuyển đã có từ trẻ, nhờ vậy mà ngay từ tháng 7-1975 đã xách ba-lô đi TNXP thật nhẹ nhàng! Những năm làm báo quá bận rộn, không đi được mấy, tôi như bị cuồng chân. Vừa về hưu là đã muốn thực hiện ngay mơ ước từng có từ lâu là đi xuyên Việt bằng
mô-tô mà phải là các vùng sâu, vùng xa đói nghèo, vất vả. Vợ và các bạn gái chẳng ai thích đi kiểu đó, đành phải rủ ông Biền - cũng mới về hưu. Hai thằng chợt nghĩ nếu có ít tiền cầm theo để cho mấy đứa nhỏ con nhà nghèo ở khắp nơi thì “nhất cử lưỡng tiện”. Thế là đi xin bạn bè giúp mỗi người một tay”.
Điểm đến đầu tiên mà 2 nhà văn chọn là 13 tỉnh ĐBSCL. Nhà văn Nguyễn Đông Thức chân yếu chở nhà văn Đoàn Thạch Biền cũng không mạnh khỏe gì vì có nhiều thứ bệnh của tuổi tác trên một chiếc mô-tô. Nơi 2 ông đến là xã nghèo nhất của huyện nghèo nhất và những đứa trẻ nghèo nhất của những gia đình nghèo nhất. Người ta thường nói đến những cái nhất, trong đó cái nhất của đói nghèo nếu tận mắt chứng kiến thì trở nên... buồn nhất!
Một lần, tôi đi cùng 2 ông đến một trường tiểu học ở Tây Ninh giáp biên giới Campuchia. Khi các ông phát học bổng thì tôi ngồi với các cháu bên dưới. Bọn trẻ đen nhẻm cầm cái phong bì hỏi nhau về tờ tiền bên trong là tiền thật hay tiền giả. Có lẽ các em chưa bao giờ thấy tờ tiền mệnh giá 500.000 đồng.
Tôi cũng đã đi với 2 ông một vài điểm ở ĐBSCL. Có đi mới thấy vựa lúa của cả nước mênh mông, tôm cá ê hề, cây trái sum sê nhưng không hiểu sao cái nghèo vẫn cứ đeo bám, cứ như là truyền kiếp. Ra khỏi các trung tâm đô thị chừng vài cây số đã thấy cảnh nghèo với những mảnh đời sống tạm bợ trong các ngôi nhà lá hiu hiu buồn như một bài vọng cổ được hát đi hát lại hết thế hệ này sang thế hệ khác.
Hỏi nhà văn Nguyễn Đông Thức rút ra được điều gì sau 2 năm đi làm chuyện “bao đồng”?, ông chặc lưỡi thở dài: “Thấy dân mình còn nghèo quá, nghèo đến mức không tận mắt thấy thì có khi không tưởng tượng được. Thật là buồn, buồn đến nỗi ông Biền thường phát sinh... tiêu cực, nói thôi đừng đi nữa, vì chỉ như muối bỏ biển, chẳng giải quyết được gì đâu! Nhưng rồi nghĩ tới tụi nhỏ, lại muốn khăn gói lên đường”.
Ông cho biết thêm: “Cứ có đủ khoảng 20 triệu đồng cho 40 cháu của một trường vùng sâu thì lên đường. Vậy mà đến nay cũng đã tặng được 661.172.400 đồng học bổng, chưa kể tiền mua tập, quà, sách; cùng nhiều chi phí khác chưa tính. Đầu tháng 12-2014 này, chúng tôi sẽ đi tiếp 3 trường ở Ninh Thuận và Khánh Hòa”.
Việc “bao đồng” của 2 ông nhà văn “già gân” tuy như muối bỏ biển song đã tác động được rất nhiều người, nhất là bạn bè thân quen. Để vận động được nguồn tiền cho công việc này không gì hơn ngoài 2 từ “minh bạch”. Khi minh bạch mọi thứ, lập tức sẽ nhận được sự ủng hộ cũng rất vô tư của mọi người. Có lần, ngồi với kiến trúc sư Nguyễn Hữu Khiêm, lướt Facebook và thấy nhà văn Nguyễn Đông Thức than còn thiếu hơn 4 triệu đồng cho chuyến đi sắp tới, tôi nói điều này với anh Khiêm, lập tức anh rút ví đưa 5 triệu đồng nhờ chuyển đến Nguyễn Đông Thức, dù anh chỉ biết nhà văn này trên tác phẩm. Hỏi anh Khiêm sao không chút đắn đo, anh nói anh mới nhận lương tuy không nhiều nhưng sẵn sàng sẻ chia. Nhà văn Nguyễn Đông Thức nhận xét: “Dân ta làm việc nghĩa đơn giản và dễ dàng, nhất là khi đã thấy tin cậy. Đã làm công tác xã hội thì phải công khai, minh bạch đến từng xu, đó là điều chúng tôi tự hiểu ngay từ đầu”.
Cũng phải nói thêm những chuyến “vác tù và hàng tổng” của 2 nhà văn còn có sự đồng hành thường trực của NXB Trẻ. Gần như tất cả các chuyến đi, NXB Trẻ đều nhờ 2 ông tặng vài thùng sách cho các trường học. Anh Nguyễn Minh Nhựt, Giám đốc NXB Trẻ, khi rảnh việc còn trực tiếp lái xe chở sách chạy theo 2 ông. Người đồng hành dễ thương nhất mà không bao giờ muốn người ta biết đến là anh Trần Phan Thanh Dũng. Giới showbiz biết đến anh với nick name “Dũng Pro”. Tháng 9 vừa qua, 2 ông nhà văn đi 3 tỉnh Tây Nguyên trong lúc Quốc lộ 14 đang sửa chữa, đường xấu vô cùng, Dũng Pro tình nguyện lái xe đưa 2 ông đến tận nơi dù việc bận ngập đầu. Bây giờ, sức khỏe của tuổi đời chồng chất không cho phép 2 ông “phượt” mô-tô như trước, vậy mà 2 ông vẫn cố gắng thực hiện việc “bao đồng” đến cùng.
Cuộc sống luôn cần những người như thế!
và quét mã QR
Bình luận (0)