Vĩnh biệt 'Lữ Bố' - NSND Thanh Tòng

Khán giả cải lương nhớ mãi một Lý Đạo Thành - Thanh Tòng với màn vuốt râu đi một chân độc nhất vô nhị trong Câu thơ yên ngựa.

NSND Thanh Tòng tên thật là Nguyễn Thanh Tòng sinh năm 1948 tại Sài Gòn. Ông là con nhà nòi của dòng họ hát bội - cải lương hồ quảng - tuồng cổ nhiều đời bầu Thắng - Minh Tơ.

Ba tuổi ông đã được đưa lên sân khấu biểu diễn. Sáu tuổi ông đã có vai diễn đầu tiên, vai con trong vở San Hậu. Từ đó gia đình cho ông học ca diễn cải lương, học tân nhạc, học vũ đạo sân khấu.

10 tuổi ông diễn vai Lữ Bố ở đoàn Đồng ấu Minh Tơ do cha ông là nghệ sĩ Minh Tơ sáng lập.

Vốn con nhà nòi, ngoài cha và ông nội là chủ đoàn hát, nghệ sĩ gạo cội, nghệ sĩ Thanh Tòng còn học được tài nghệ từ những nghệ sĩ hát bội, cải lương hồ quảng bậc thầy hiện thời như các cậu ruột Khánh Hồng, Đức Phú, dì ruột và dượng là đôi nghệ sĩ Thành Tôn - Huỳnh Mai (cha mẹ các nghệ sĩ Bạch Lê, Bạch Long, Thành Lộc). Vậy nên 11 tuổi nghệ sĩ Thanh Tòng đã bộc lộ tư chất là một nghệ sĩ nhí toàn năng con nhà nòi, đóng được đủ các loại vai kép võ, kép văn, kép lão, kép độc và cả giả gái trong nhiều vở cải lương hồ quảng.

Ngoài khả năng diễn giỏi, nghệ sĩ Thanh Tòng còn sớm bộc lộ khả năng quản lý đoàn hát và viết kịch bản, soạn tuồng, dàn dựng vở diễn nối nghiệp cha mình làm chủ đoàn hát Minh Tơ.

Sau 1975, ông tham gia quản lý đoàn cải lương tuồng cổ Minh Tơ, góp phần tạo ra nhiều vở cải lương tuồng cổ mang đậm màu sắc lịch sử Việt Nam để tạo sự khác biệt với cải lương hồ quảng chỉ hát tuồng Tàu.

Những vở cải lương tuồng cổ như Câu thơ yên ngựa, Bão táp nguyên phong mang đậm dấu ấn của ông. Đặc biệt, vai diễn Lý Đạo Thành của ông trong vở cải lương Câu thơ yên ngựa với màn vừa vuốt râu vừa đi một chân và cái hất râu dâng đầu bất khuất vì chính nghĩa đã trở thành lớp diễn kinh điển trong lịch sử cải lương.

Ông viết và đạo diễn độc lập một số vở cải lương tuồng cổ khác như Má hồng soi kiếm bạc, Thanh gươm và cô Đô đốc… Với cải lương hồ quảng, ông hiệu đính, viết và dàn dựng nhiều vở đáng nhớ như Phụng Nghi Đình, Thần Nữ dâng Ngũ linh kỳ, Lưu Kim Đính…

 Bên cạnh vai Lý Đạo Thành ở cải lương tuồng cổ, khán giả còn nhớ mãi ông ở vai diễn Lữ Bố duyên dáng đầy đủ chất, hùng, lẳng, bi, hài ở vở cải lương hồ quảng Phụng Nghi Đình bên cạnh nàng Điêu Thuyền - Tô Kim Hồng.

Không chỉ diễn cải lương hồ quảng và tuồng cổ ghi dấu ấn, khán giả còn thấy một nghệ sĩ Thanh Tòng duyên dáng trong vai hài ở những vở cải lương xã hội như cậu Tân trong Tô Ánh Nguyệt. Hay sắc sảo trong vai Võ Minh Thành ở Đời cô Lựu, như Chu Phác Viên trong Lôi Vũ…

Ông được phong NSND năm 2007 vì tài năng và những đóng góp cho sân khấu của mình.

Một số hình ảnh NSND Thanh Tòng cùng con gái NSƯT Quế Trân:

NSND Thanh Tòng. Ảnh: VNN

Thanh Tòng và cô con gái rượu Quế Trân là đứa con duy nhất theo nghiệp diễn của ông.

Thanh Tòng luôn là chỗ dựa vững chắc cho con gái trong nghề nghiệp.

NSND Thanh Tòng bên con gái NSƯT Quế Trân. Ảnh: VNE

NSND Thanh Tòng trong vở cải lương Chiếc áo thiên nga. Ảnh: GIA TIẾN

NSND Thanh Tòng và con gái Quế Trân, ca sĩ Ngọc Sơn trên sân khấu. Ảnh: Zing