Giải Sách Hay 2016
Giải Sách Hay 2016
Sáng ngày 18.9 tại TP.HCM, Viện IRED và Dự án Sách Hay đã tổ chức lễ công bố và trao "giải Sách Hay" lần thứ 6, năm 2016. Hàng trăm nhân sĩ, trí thức, nhà giáo dục, nhà nghiên cứu, các bậc thức giả, nhà văn, nhà báo, chuyên gia và người yêu sách đã tới dự lễ. Sách Hay là một giải thường niên về sách do Viện Nghiên cứu Phát triển Giáo dục (IRED) khởi xướng từ năm 2001 và kể từ năm 2015 thì Giải SH sẽ do Viện IRED và Quỹ Văn hoá Phan Châu Trinh đồng tổ chức. Mục đích của giải là “Góp phần lựa chọn sách hay, quảng bá sách hay và lan tỏa tri thức từ những cuốn sách hay; Gợi mở những xu hướng đọc sách, viết sách, dịch sách và làm sách tiến bộ”. Đây là giải “dân lập” đầu tiên về sách của Việt Nam và cũng là giải về sách có quy mô rộng rãi nhất hiện nay do học giả (tính chuyên gia) và độc giả (tính đại chúng) bình chọn. Thông tin chung về giải (Ban tổ chức giải, các Hội đồng xét giải và trao giải,...) được công bố trên trang web của giải.
Giải 2016 gồm 6 hạng mục truyền thống (Nghiên cứu - giới hạn trong phạm vi khoa học xã hội, Giáo dục, Kinh tế, Quản trị, Văn học - giới hạn trong các tiểu thuyết, Thiếu nhi), trong mỗi hạng mục lại gồm hai thể loại, một cho sách viết và một cho sách dịch. Ngoài ra còn có ba giải sách phát hiện mới - cho sách xuất bản tại Việt Nam trong vòng 5 năm trở lại đây, và giải Người trẻ chọn sách cho người trẻ.
Kết quả Giải Sách hay năm nay như sau:
Sách Nghiên cứu : “Văn minh vật chất của người Việt” (tác giả Phan Cẩm Thượng) và “Hiện tượng con người” (tác giả Pierre Teilhard de Chardin, dịch giả Đặng Xuân Thảo).
Sách Giáo dục : “Những ghi chép về quyền tự do lựa chọn” (tác giả Nguyễn Văn Trọng) và “Sự ra đời trí khôn ở trẻ em” (tác giả Jean Piaget; dịch giả Hoàng Hưng).
Sách Kinh tế : “Cú sốc thời gian và kinh tế Việt Nam” (tác giả Trần Văn Thọ) và “Hiểu nghèo thoát nghèo. Cách mạng tư duy để thoát nghèo trên thế giới” (tác giả Abhijit V. Banerjee & Esther Duflo, dịch giả Nguyễn Lê Bảo Ngọc).
Sách Quản trị : “Một đời thương thuyết” (tác giả Phan Văn Trường) và “Con đường đi đến thành công bằng sự tử tế” (tác giả Inamori Kazuo, dịch giả Nguyễn Đỗ An Nhiên).
Sách Thiếu nhi : “Bộ sách: Đồ thông minh ngốc xít; Cổ tích mới; Cô gái lơ lửng” (tác giả Nguyên Hương ) và “Chuyện Con Ốc Sên Muốn Biết Tại Sao Nó Chậm Chạp” (tác giả: Luis Sepulveda; dịch giả: Bảo Chân).
Giải thưởng sách Văn học thuộc về các tác phẩm “Cõi người rung chuông tận thế” (tác giả Hồ Anh Thái) và “Lâu Đài” (tác giả: Franz Kafka, dịch giả Trương Đăng Dung).
Giải thưởng Phát hiện mới thuộc về các tác phẩm “Những thiếu thời lơ lửng (tác giả Hạnh Nguyên) ; “Cuộc cách mạng một cọng rơm ” (tác giả: Masanobu Fukuoka; Dịch giả: Nhóm XanhShop) và “Bí ẩn nữ tính” (tác giả: Betty Friedan; dịch giả: Nguyễn Vân Hà).
Một điểm mới của Giải Sách Hay năm nay là giải Người trẻ chọn sách cho người trẻ do Ban Cộng đồng, gồm 5 đại diện trẻ có uy tín trong làng sách Việt bình chọn ra những cuốn sách khuyến đọc dành cho giới trẻ. Các sách được bình chọn gồm: Walden - một mình sống trong rừng; Bắt trẻ đồng xanh; Cuộc cách mạng một cọng rơm; Khuyến học; Tinh thần tự lực: Những tấm gương về phẩm hạnh và lòng kiên trì; Tôi tự học.
Diễn Đàn xin chia vui cùng các tác giả được giải, trong đó bạn đọc chắc đã nhận ra ba gương mặt quen thuộc với tờ báo : Giáo sư Trần Văn Thọ với rất nhiều bài viết về các chính sách kinh tế, xã hội, giáo dục của Việt Nam (và Nhật Bản dưới con mắt của một người Việt luôn trăn trở về tình hình đất nước mình hôm nay) ; nhà thơ, dịch giả Hoàng Hưng, cũng luôn luôn có mặt trong những sự kiện văn học, chính trị nóng bỏng của đất nước ; và gần đây hơn, nhà nghiên cứu Đặng Xuân Thảo mà Diễn Đàn đã hân hạnh giới thiệu với bạn đọc hai chương trong bản dịch tác phẩm "Tiếng cười trong bóng tối" của Nabokov (trong Giai phẩm Xuân Ất mùi). Bản dịch cuốn Hiện tượng con người của chị cũng đã được giới thiệu trong mục "Thấy trên mạng", dẫn về bài viết của nhà giáo Phạm Toàn.
Dưới đây, Diễn Đàn trân trọng giới thiệu với bạn đọc bài viết ngắn thay cho diễn từ nhận giải của nhà thơ Hoàng Hưng nhân dịp này (bài do tác giả gửi).
P.V.
ĐÔI LỜI TRONG NGÀY CÔNG BỐ GIẢI SÁCH HAY 2016
HOÀNG HƯNG
Khá bất ngờ và thật vinh dự cho tôi được nhận Giải Sách Hay cho cuốn sách dịch “Sự ra đời trí khôn ở trẻ em” của Jean Piaget, triết gia và nhà tâm lý học hàng đầu thế kỷ XX. Không thể có mặt trong buổi công bố Giải trang trọng này, tôi xin gửi lời chân thành cảm tạ tổ chức sáng lập Giải - Viện Giáo dục IRED và Hội đồng giám khảo cùng quý vị có mặt trong buổi lễ để khích lệ chúng tôi. Nhưng trước hết, cho tôi bày tỏ lòng biết ơn nhà giáo dục Phạm Toàn và nhóm giáo dục thiện nguyện Cánh Buồm đã tạo cơ hội cho tôi, một kẻ đã ngoại thất thập, được học hỏi một môn khoa học mà mình là kẻ ngoại đạo; vừa học tôi vừa tìm cách chia sẻ với cộng đồng những kiến thức mới học được qua con đường dịch thuật.
“Sự ra đời trí khôn ở trẻ em” được Giải Sách Hay ở Việt Nam đúng 80 năm sau khi tác phẩm gốc ra đời (1936). Riêng điều đó cũng đã nói lên sự lạc hậu của khoa học giáo dục nưóc nhà, nằm trong sự lạc hậu và hạn chế của các ngành khoa học xã hội nhân văn nói chung. Phải chăng một nền giáo dục cứ loay hoay đổi mới, cải cách đủ kiểu mà vẫn bế tắc chính là bởi không ra khỏi cái vòng kim cô của một triết lý giáo dục quá lỗi thời?
“Sự ra đời trí khôn ở trẻ em” là cuốn sách mở đầu của bộ ba (tiếp đó là “Sự xây dựng cái thực ở trẻ em” và “Sự hình thành biểu tượng ở trẻ em”) công trình nền tảng về tâm lý học nhận thức mà Jean Piaget đặt tên là “Tri thức học sinh-triển” (Épistémologie génétique), tức lý thuyết về sự phát triển nhận thức của con người qua từng giai đoạn (Développement cognitif). Toàn bộ trước tác của nhà tâm lý học được so sánh với Einstein trong lĩnh vực của mình đã góp phần làm cho giáo dục thế giới có sự thay đổi lớn. Có thể nói vắn tắt: Nếu lối giáo dục áp đặt, nhồi sọ, nô dịch mà hậu quả kéo dài cho đến hôm nay ở nước ta là lối “thầy giảng, trò ghi và học thuộc lòng” vẫn là chủ đạo, thì thuyết Sinh-triển Xây dựng luận của Piaget là cơ sở lý luận của lối giáo dục “thầy hướng dẫn trò tự học, tự thu nhận kiến thức qua việc tự làm”.
Công cuộc đổi mới toàn diện nền Giáo dục mà cả nước đang kỳ vọng không thể thành công nếu không dựa trên cơ sở khoa học thích đáng. Nhóm giáo dục thiện nguyện Cánh Buồm đã xây dựng một mô hình dạy-học dựa trên những phát hiện về tâm lý học giáo dục mà Jean Piaget và những nhà khoa học khác như Lev Vygotsky (Nga), Howard Gardner (Mỹ)… đã công bố. Song song với bộ sách giáo khoa thể hiện mô hình ấy, Cánh Buồm cũng xây dựng một tủ sách tâm lý học giáo dục do NXB Tri Thức bảo trợ mà cuốn sách được giải Sách Hay hôm nay chính là cuốn mở đầu.
Tôi hy vọng Giải Sách Hay cho cuốn “Sự ra đời trí khôn ở trẻ em” sẽ tạo thêm động lực cho những người tha thiết với giáo dục nước nhà dấn thân vào công cuộc đổi mới triệt để mang tính cách mạng dựa trên cơ cở khoa học, từ một nền giáo dục lấy mục tiêu là tạo ra những “bánh xe, đinh ốc” (chưa được là “cỗ máy”) chuyển qua một nền giáo dục như Jean Piaget đã nêu lên từ nửa thế kỷ trước: “Phần lớn người ta cho rằng giáo dục nghĩa là dẫn dắt đứa trẻ để nó trở thành một người trưởng thành điển hình của xã hội… Nhưng với tôi, giáo dục nghĩa là tạo ra những con người sáng tạo… Ta phải tạo ra các nhà phát minh, các nhà cách tân, không phải những kẻ tuân phục”.
15/9/2016
Các thao tác trên Tài liệu
