Gặp đạo diễn phim NƯỚC 2030

Phỏng vấn
Nguyễn Võ Nghiêm Minh

Phỏng vấn của Diễm Phan, VTC14, 5/12/2015

Phim Nước 2030 của anh vừa có x uất chiếu miễn phí dành cho khán giả TP HCM. Anh có thể chia sẻ về thông tin này và sự hứng khởi của một đạo diễn khi biết “đứa con” của mình nhận được sự quan tâm không ?

Mặc dù đã được chiếu trong đêm khai mạc của chương trình Panorama của Liên Hoan Phim Berlin từ năm 2014 và sau đó đã được chiếu trong nhiều LHP quốc tế trên khắp 4 đại lục trong gần hai năm nay, mà cho đến bây giờ phim Nước 2030 mới vừa được chiếu lần đầu tiên ở Sài Gòn (trong khuôn khổ Liên hoan phim Việt Nam lần thứ XIX). Tôi hết sức là vui mừng là cuối cùng rồi phim đã có dịp đến với các khán giả Sài Gòn mặc dù và chỉ có 1 xuất chiếu duy nhứt trong một phòng chiếu tương đối nhỏ chỉ có 239 ghế. Đây là lần đầu tiên các anh chị em trong phim đoàn, nhiều diễn viên và thân hửu được dịp xem phim lần đầu tiên và đây cũng là lý do chính để chúng tôi tham dự LHP VN XIX.

Được biết sức chứa khán phòng rạp Galaxy Nguyễn Du hơn 200 ghế đều chật kín người. Ban tổ chức phải sắp một hàng ghế phụ ở lối đi để tiếp nhận thêm người xem. Theo anh, nguyên nhân để lý giải cho sức hút của bộ phim Nước 2030 với khán giả TPHCM là gì ?

Tôi nghĩ là do chủ đề của phim Nước 2030 kể lại một câu chuyện viễn tưởng của thập niên 2030 khi mà mực nước biển đã dâng cao do sự thay đổi khí hâu toàn cầu và nhấn chìm phần lớn đất đai ở Nam Bộ. Khi đó đại đa số cư dân đã phải di dời đi nơi khác, chỉ còn một số rất ít người rất quả cảm dám sống còn trên vùng sa mạc Nước đó. Theo tôi được biết đây có lẽ là phim Việt Nam đầu tiên có tính chất viễn tưởng.

Tôi xin được nhấn mạnh là tính cách “viễn tưởng” ở đây không có nghĩa thông thường của từ Giả Tưởng (Science Fiction) thường được dùng trong điện ảnh. Hơn nửa bối cảnh của phim Nước 2030 không phải là một bối cảnh quá xa xôi vì nó có thể sẽ xảy ra trong một tương lai rất gần của thập niên 2030 ở Nam Việt Nam.

Và quan trọng hơn nữa việc thay đổi khí hậu toàn cầu đang là một đề tài nóng bỏng ở hội nghị thượng đỉnh của Liên Hiệp Quốc hiện đang xảy ra ở Paris (30/11 – 11/12) với sự hiện diện của lãnh đạo của 195 quốc gia trên thế giới để giải quyết vấn đề gần như nan giải cho đến bây giờ nhưng lại có khã năng thay đổi toàn bộ đời sống của mọi người trên thế giới.

Một thông điệp khác mà tôi nghĩ đến khi viết kịch bản phim là : Theo các nhà khoa học, việc thay đổi khí hậu toàn cầu hiện nay là kết quả của những ô nhiễm của bầu khí quyển. Những ô nhiểm nầy đã bắt đầu từ cuộc cách mạng kỹ nghệ ở Âu Châu và sau đó là Bắc Mỹ cách đây đã hơn một trăm năm. Vậy mà cho tới bây giờ, nó lại có thể để lại những hậu quả rất sâu đậm đến đời sống của một cặp vợ chồng trẻ ở Nam Bộ, ở cách đó một nửa vòng trái đất như trong phim của tôi. Đây là một nghịch lý rất éo le làm cho tôi cảm thấy trái đất của chúng ta thực sự rất nhỏ bé và chúng ta phải cùng chia sẻ trách nhiệm trong việc bảo vệ môi trường sinh sống của chúng ta trên cả quả địa cầu nầy.

Không thuộc dòng phim giải trí, cũng không chọn hướng đi theo lối thể hiện cuộc sống xã hội đương đại hoặc quay về chủ đề lịch sử, Nước 2030 vẽ ra một hướng nhìn ở tương lai với giả định : sự biến đổi khí hậu toàn cầu tác động mạnh lên môi trường sinh thái của miền Nam Việt Nam, từ đó tác động trực tiếp đến số phận của mỗi con người, nhất là người nông dân gắn bó với đồng ruộng. Còn gì độc đáo về nội dung của Nước 2030 mà đạo diễn của chúng ta muốn chia sẻ với khán giả VTC14 ạ ?

Nước hiện nay đã bao phủ hơn ba phần tư diện tích trái đất, và với sự thay đổi khí hậu toàn cầu hiện đang diễn ra, mực nước biển có thể sẽ dâng cao hơn và nhấn chìm nhiều vùng đất hay quốc gia trên thế giới. Riêng ở Việt Nam, theo nhiều dự đoán, khoảng phân nửa diện tích đất trồng trọt ở Nam Bộ có thể sẽ bị chôn vùi vào thập niên 2030. Ngoài việc bao phủ ruộng đồng nước mặn còn có thể nhập sâu vào những vùng đất còn lại. Nếu những dự đoán nầy chính xác, nước có thể là một yếu tố đáng sợ nhất, sẽ tàn phá và hủy hoại sự sống trong tương lai. Nhưng sự sống vẫn không thể tiếp tục được nếu không có nước. Một cách chính xác hơn là nước ngọt vì phần lớn nông sản không thể sống được trong nước mặn. Lúc đó các nông phẩm sẽ trở thành vô cùng khan hiếm. Một giải pháp khả dĩ để giải quyết việc khan hiếm nông phẩm là kỹ thuật di truyền học nhân tạo, có nghĩa là thay đổi gien (cấu trúc di truyền) của các loài thảo mộc để làm cho chúng có thể sống được trong nước mặn.

Trong lịch sử con người, chúng ta đã tiêu thụ những thực phẩm đã được đổi gien. Tuy nhiên sự thay đổi những thực phẩm nầy đã diễn ra trong một thời gian rất dài, cả ngàn năm, và cơ thể con người đã có đủ thời giờ để thích ứng qua nhiều thế hệ. Trái lại việc thay đổi thực phẩm do kỹ thuật di truyền học nhân tạo đang và sẽ xảy ra trong một thời gian ngắn hơn nhiều, và sẽ dồn ép khả năng thích ứng của cơ thể con người lên đến cực điểm. Cuối cùng thì giải pháp để thích ứng với môi trường mới có thể sẽ thay đổi chính cơ thể chúng ta mà chưa ai biết trước những hậu quả một cách chắt chắn. Tuy vậy chúng ta không còn lựa chọn nào khác hơn là tiến tới trong cuộc phiêu lưu nầy.

Nhiều người rất thích thú với cách đạo diễn chọn một đề tài khó và có tầm vóc bao quát như vấn đề biến đổi khí hậu để kể lại câu chuyện về cuộc sống tương lai của người Nam Bộ. Nhưng bên cạnh đó cũng có không ít những ý kiến trái chiều. Quan điểm của anh trước vấn đề này là gì ?

Điện ảnh cũng như bất cứ một ngành nghệ thuật nào nếu chỉ làm lại những đề tài cũ hay làm với một phong cách đã làm trước đó và đã đạt được nhiều thành công thì chắc chắn mình sẽ đem lại cho khán giả những món ăn quen thuộc mà có thể mọi người đã yêu thích. Nhưng nếu thái quá trong việc nầy thì có lẻ chúng ta đã vô tình thiếu sự tôn trọng khán giả Việt Nam. Họ đa số là những người trẻ có khả năng tiếp thu những phong cách mới từ phim đến từ bên ngoài Việt Nam và sẽ nhàm chán với các món ăn cũ trong một tương lai gần đây.

Chia sẻ thêm về những dự định về Nước 2030 và những dự án điện ảnh sắp tới của anh ?

Bản quyền của phim Nước 2030 cho thị trường Đông Nam Á trừ Việt Nam vừa được bán cho một công ty truyền thông của Mã Lai và tuần sau tôi sẽ qua Kuala Lumpur để thực hiện những phỏng vấn và họp báo ra mắt phim Nước 2030 cho thị trường ĐNA. Song song với việc nầy là tôi sẽ hướng dẩn một khoá học 4 ngày về điện ảnh cho các sinh viên ở Kuala Lumpur.