Một công thần đồng thời cũng là nạn nhân của Chế độ, đại tá Lê Trọng Nghĩa, Cục trưởng Quân Báo, vừa từ trần. Ông Nghĩa bị bắt vào ngày 6-1-1968 khi Mậu Thân sắp bắt đầu. Ông Nghĩa cùng với gần 30 nhân vật thân cận với Tướng Giáp bị Lê Đức Thọ bắt trong Chiến dịch Mậu Thân, khi cả Lê Duẩn và Lê Đức Thọ đều tin rằng có thể "giải phóng miền Nam" mà không cần Hồ, không cần Giáp (Hồ Chí Minh được đưa đi "nghỉ ngơi" ở Bắc Kinh từ tháng 9-1967; Võ Nguyễn Giáp bị đưa đi "chữa bệnh" ở Hungary từ tháng 7-1967).

Cũng như đại tá Lê Trọng Nghĩa, nhiều tướng, tá bị bắt là những người đã đóng vai trò quyết định trong việc lên kế hoạch tác chiến cho Mậu Thân như: Trung tướng Nguyễn Văn Vịnh (bị giam tại gia); đại tá Chánh văn phòng BQP Lê Minh Nghĩa; đại tá Chánh văn phòng Quân ủy Nguyễn Văn Hiếu (bị đưa ra khỏi Hà Nội); đại tá Cục trưởng tác chiến Đỗ Đức Kiên... Những người tuy không tham gia Mậu Thân nhưng cũng đang giữ các trọng trách ở Hà Nội và được coi là "thân" Tướng Giáp như thiếu tướng Đặng Kim Giang, PGĐ nxb Sự Thật Nguyễn Kiến Giang, TBT báo QĐND Hoàng Thế Dũng... cũng đã bị bắt. Tất cả đều chưa được giải oan tuy nhiều người sau đó có được bố trí công tác hoặc khôi phục chế độ trừ đại tá Lê Trọng Nghĩa.

Lê Trọng Nghĩa là một trong ba người lãnh đạo "cướp chính quyền" ở Hà Nội khi Hồ Chí Minh đang họp ở Tân Trào. Khác với các sĩ tướng tá "phò" Lê Đức Thọ, thường xuất thân từ tầng lớp nông dân, ít chữ, nhóm thân cận với Tướng Giáp đều là trí thức. Đại tá Lê Trọng Nghĩa học luật, giỏi tiếng Anh, tiếng Pháp. Ông là một người mưu lược và có một trí nhớ siêu việt. Ông giữ được sự minh mẫn cho tới những ngày cuối đời.

Đại tá Lê Trọng Nghĩa là trực ban tác chiến ở Tổng hành dinh trong ngày Tướng Trần Quý Hai ra lệnh tấn công tàu Maddox theo chủ trương của Lê Duẩn. Đại tá Nghĩa coi quyết định này của Lê Duẩn là một Tuyền Bố Chiến Tranh Trực Tiếp Với Mỹ. Ông là một trong những nhân chứng quan trọng nhất của Sách Bên Thắng Cuộc. Xin vĩnh biệt ông. Xin chia buồn cùng gia đình họa sĩ Nguyễn Thanh Bình.

Huy Đức