Ra giêng cưới nhau
 

Lưu Thuỷ Hương

Nhà thằng Quý ở trong một con đường hẻm lụp xụp, nơi đám dân nghèo tứ xứ từ đâu đâu đổ về sống vất vưởng. Những dãy nhà mái tôn ọp ẹp nằm san sát nép vào nhau, còng lưng chịu mưa gió, nắng đốt. Buổi chiều ở xóm nghèo không bao giờ trôi qua nhạt nhẽo. Tiếng máy dệt thun xạch xạch, rình rình, tiếng cưa sắt roang roang, xét xét đệm thêm vào những tiếng chửi rủa nhéo nhéo, tiếng say rượu nhè nhè, tiếng karaoké nhựa nhựa… “Ra giêng anh cưới em, ra giêng anh cưới em”… Thằng Quý không thích ở lại trong căn nhà nhỏ xẹp, lọt thỏm giữa những tiếng ồn ào bất tận để trở thành nguồn cảm hứng cho má nó ca mãi bài “gà mái nuôi con”. Nó ra đầu đường ngồi vật vựa với đám bạn lêu lổng trố mắt nhìn người ta qua lại. Buồn buồn, tụi nó rủ nhau chơi trò ném đá, tấm bảng sắt méo mó nhà thầy Viễn rung lên loảng xoảng. “Viễn thú y - Thiến heo - Thiến chó”. Thầy Viễn mặc áo thun ba lỗ vàng ệch tay cầm dây thòng lọng te te xông ra, cả đám con nít ré lên bụm quần bỏ chạy. Nhưng thầy Viễn ít khi ở nhà để canh chừng tấm bảng quảng cáo, thầy xách bộ dao thiến đi mãi sang mấy xóm bên, đi đến đâu heo chó la thất thanh đến đó. Chán chán, tụi nhỏ ngồi chờ Hương đi học về. Chiếc xe đạp mini vừa lọc cọc qua được con đường đầy bùn sình ổ gà, thằng Quý ngồi vắt vẻo trên bờ rào đã hát rống lên.

Chiếc xe mini
Dài hai chục thước
Một anh ngồi trước
Chị Hương ngồi sau
Hai người hun nhau
Bánh xe xẹp lép…

Bao giờ Hương cũng đỏ mặt cúi đầu đạp vội. Tụi nó cười khặc khặc, thấy khoái chí quá xá vì bắt nạt được chị Hương, mà chị Hương thì chẳng bao giờ trả treo cãi lại. Nhàm nhàm, tụi nhỏ quay qua trêu ghẹo lẫn nhau, kết cuộc thường có một đứa u đầu, sứt môi.

Thằng Quý chẳng biết ba nó là ai. Má nó là thợ dệt thuê lang thang trong xóm, những ngày cúp đìện máy dệt nằm im, má nó rảnh rỗi đi khách. Một công việc lao động bình thường trong một xóm lao động bình thường. Buổi chiều xui xẻo nào cả hai má con cùng hội ngộ dưới một mái nhà tôn, hàng xóm sẽ được xem màn múa kiếm. Má thằng Quý múa ỷ thiên kiếm rượt thằng con chạy cùng đường. Chiều nay, không hiểu má nó luyện nội công theo bí kíp gì mà chỉ xuất ra toàn những chiêu hiểm độc. Thằng Quý vừa chạy vừa la ầm ĩ, bay qua đám xoong nồi, thau rổ lủ khủ ngổn ngang trong hẻm, giật tung mớ áo quần, tã lót hàng xóm treo tòn teng dọc đường. Má nó vác chổi ào ào thi triển khinh công đuổi sát phía sau quyết bắt được thằng nghịch tử. Bếp cá kho nhà ai đổ sấp ở chân tường, nước màu cháy xèo xèo, thơm nức. Thằng Quý từ ngõ hẻm phóng luôn ra đường, lao thẳng vào đầu xe đạp của Hương, té lăn quay ra đất. Hương lảo đảo lủi xe xuống vũng sình hét lên kinh hoảng. Má thằng Quý cũng hét lên. Người đi đường cũng hét lên. Thằng Quý nằm thiêm thiếp trên đất hé mắt nhìn, cái cán chổi đã lăm lăm đến bên cạnh, nó hét lên kinh hoảng hơn ai hết. Má nó liệng chổi bò ra đất sờ soạng khắp người thằng quý tử, vừa sờ vừa khóc, vừa kể con cà con kê. Hóa ra chiều nay thằng Quý vừa lãnh học bạ. Hoá ra suốt ba năm nay thằng Quý bị đòn vì suốt ba năm nay nó chỉ học một lớp.

Trong khi những đứa nhỏ khác toe toe hát bài “Em yêu trường em“ thì thằng Quý chỉ yêu cái chỗ ngồi của nó. Mặc kệ lũ bạn cuối năm lên lớp mới, thằng Quý chỉ muốn ở lại lớp cũ, ngồi đúng cái bàn đầy dẫy vết mực, vết cào sướt mà nó đã tốn công lưu dấu bao năm. Thằng Quý lại còn một tình yêu đặc biệt khác nữa. Nó yêu gia cầm, chuyên sưu tầm trứng vịt. Tuần nào nó cũng khệ nệ mang về cho má một rổ trứng, liệng ra bàn cho má chăm sóc rồi chạy ra ngõ chơi nhơn nhơn. Đủ loại trứng, trứng lịch sử, trứng chính tả, trứng tập đọc, trứng tập viết, trứng làm toán… Trứng nào cũng tròn. Má nó không ưa ăn mãi món trứng vịt lạt của thằng nghịch tử, nhưng cũng không biết làm gì hơn ngoài chuyện vác chổi đập nó.

Hai má con ôm nhau khóc giữa đường, nước mắt nước mũi nhòe nhoẹt lẫn với bụi đất. Hương bò từ vũng bùn lên cũng lết tới ngồi xẹp kế bên, thủ phạm tông xe bất đắc dĩ biến thành khán giả, ngập ngừng phát biểu ý kiến:

– Hay… hay là dì cho thằng Quý qua học với con?

Má thằng Quý lật đật quay qua nắm chặt tay Hương, như sợ vị cứu tinh bay mất, khuôn mặt tàn tạ héo úa run run nở một nụ cười. Thằng Quý đang nằm im dưới đất bỗng lại òa lên khóc thảm thiết, không phải vì đau mà vì sợ học.

Thằng Quý không dốt, nó chỉ lười. Lười suy nghĩ, lười ngồi một chỗ quá lâu, lười tập trung vào chuyện học khi đầu nó chỉ nghĩ đến chuyện chơi. Giờ học của nó thường phải kèm theo những lời hứa bất tận. “Học xong rồi chị cho Quý tắm con Lu Lu“. “Tuần sau chị cho Quý lên trường xem chị đấu bóng chuyền“. “Chút nữa chị làm đồ chơi cho Quý“. Thiệt tình, Hương với nó chơi nhiều hơn học. Nhưng má thằng Quý chiều nào đi ngang qua nhà Hương cũng lén lén đứng nép ở cổng nhìn vào lặng lẽ.

Thằng Quý học hết một học kỳ, nó là học sinh tiên tiến, chuẩn bị lên lớp ba. Má nó mừng tưởng như con đỗ trạng nguyên, trịnh trọng mang tặng “cô giáo thằng Quý“ một bịch táo. Mấy trái táo Mỹ đỏ au bóng loáng thơm nức. Hương gọt táo cho thằng học trò ăn, thủ thỉ:

– Ăn hết mới được về nghen. Tội nghiệp, má Quý mua táo làm gì tốn tiền.

Quý cắn miếng táo, nhẩn nha nói:

– Má lúc này ít khóc, thấy cười nhiều hơn.

– Thì Quý ráng học cho má cười hoài.

Nó nằm bò ra sàn nhà tự nhiên lếu láo nhìn Hương cười khúc khích:

– Chị Hương chẳng giống cô giáo tí nào, cô gì trẻ vậy?

– Quý chẳng giống học trò tí nào, học trò gì già vậy?

Hai chị em cùng cười đồng lõa. Cả hai đều biết, không phải nhờ Hương kèm cặp, không phải vì những lời chửi mắng thường xuyên của má nó, cũng không phải vì Quý hết yêu cái chỗ ngồi cũ kỹ của lớp hai mà tình hình biến chuyển. Mà, tất cả chỉ vì câu nói phũ phàng của Hương: “Quý già rồi sao còn chơi chung với mấy đứa nhỏ xíu?” Thằng Quý đau điếng. Lần đầu tiên nó ý thức được rằng mình đã già ngắt so với mấy đứa bạn cùng lớp. Nó chơi chung với đám lóc nhóc, lè nhè đó không mấy hứng thú mà bọn con ranh đó cũng không thích chơi với một thằng sồn sồn hay múa máy tay chân như nó. Nếu tình hình này không được cải thiện, một lúc nào đó bạn bè trong lớp sẽ gọi nó là chú xưng cháu, cô giáo sẽ gọi nó là anh xưng em. Trước viễn cảnh éo le, Quý giác ngộ. Nó quyết tâm làm cuộc cách mạng thay đổi quan điểm xưa “cả đời chỉ cần học một lớp là đủ”.

Tin thằng Quý lên lớp lan ra khắp con hẻm chẳng hấp dẫn gì bọn trẻ nghèo lêu lổng. Nhưng buổi chiều Hương đi học về đã có thêm mấy đệ tử hì hụi đẩy xe cho Hương qua con đường đất bùn sình. Mấy đứa nhỏ tay cắp mấy quyển tập rách bìa cong mép, lòng chỉ nghĩ đến chuyện vui chơi. Dù gì, chơi với chị Hương cũng vui hơn ngồi đầu ngõ lơ láo nhìn người qua đường, Dù gì, học với chị Hương cũng đỡ chán hơn cãi nhau chí tử rồi phải ghé thầy Viễn xin bông băng thuốc đỏ. Hương mất mấy buổi chiều bọc lại tập sách cho tụi nhỏ, mấy buổi chiều chăm sóc những phần bài tập lem nhem và những buổi tối cặm cụi làm đồ chơi chung.

Trời trưa nắng chang chang, thằng Quý ngồi vắt vẻo trên lưng ngựa, tay nó nhịp nhịp cành roi ắc ó còn nguyên lá xanh, miệng hò “nhong nhong“ vui sướng. Con ngựa của thằng Quý cao to vạm vỡ, đầu đinh lởm chởm tóc, đồ hôi nó đổ ra thấm ướt tấm áo thâm kim sờn cũ. Trước cổng nhà Hương, Quý tụt khỏi lưng ngựa, hất hàm hỏi hách dịch:

– Tao dặn gì nhớ chưa?

– Nhớ !

– Nói lại nghe coi.

– Gặp ba má chị Hương phải khoanh tay cúi đầu, thưa hai bác con mới tới.

– Được rồi, đi theo sau.

Thằng Quý sỏn sỏn đi trước, tay nắm lưng quần thằng kia lôi theo. Trưa chúa nhật Hương ở nhà một mình, cặm cụi may hàng gia công. Vải vụn vây đầy nhà. Quý cười khì khì: “Chị Hương!“, không đợi ai mời đã nhảy a vô hì hụi xếp vải, cắt chỉ, mắt nó liếc ra sân nháy lia nháy lịa.

– Thưa hai bác con mới tới.

Con ngựa của thằng Quý hai tay khoanh trước ngực, lễ phép cúi đầu, giọng nó oang oang như gõ trống. Hương giật mình ngơ ngác nhìn nó, nó nhe hàm răng ngựa ra cười. Quý vò đầu, bứt tóc:

– Chị cho nó vô chơi chung nghen.

– Chị cho em vô chơi chung nghen – Hắn vẫn nhe răng cười, nhanh nhảu lập lại lời thằng Quý.

Thằng Quý bực bội xua tay bảo im.

– Nó tên là Ngọc mát.

Ngọc mát cao như anh Hai của Hương, già như chị Ba, nó vẫn khoanh tay ngoan ngoãn cúi đầu chờ. Hương lúng túng nhìn Quý, thằng cò mồi phân bua:

– Nó lớn vậy chứ ngu lắm.

Ngọc nghe chữ “ngu“ không hề giận mà còn gật gù cười khoái chí, cứ như người ta đang khen nó. Hóa ra là Ngọc “mát dây“, theo như chuẩn đoán bệnh lý của thầy Viễn thú y và bọn con nít trong xóm. Nhà Ngọc ở khu gò mả, mấy cái nhà lá xập xệ nằm heo hút bên hàng dương liễu làm nghề tráng bánh. Những hôm trời nắng, khu gò mả không thấy mả, chỉ thấy trắng rợp những vỉ bánh tráng. Bánh xếp lớp lớp phơi vắt vẻo qua những dãy bia đá, hơi nóng từ dưới mả bốc lên, bánh nổ lách tách. Ngọc vừa phơi bánh tráng cho má nó, vừa xẻ gỗ phụ mộc cho ba. Cả đời nó chưa một lần bước chân đến cổng trường. Cả tuổi thơ chưa từng có được một món đồ chơi. Nó đứng khoanh tay nghe thằng Quý kể khổ mà hiu hiu tự đắc gật đầu phụ họa.

Ngọc mát chỉ mơ ước một cái ná thun như của thằng Quý. Hương làm cho nó ná thun bằng gỗ ổi. Trên mặt cán mài bóng loáng, tỉ mỉ hàng chữ khắc: “Bảo Ngọc“. Ngọc nhìn món quà đầu tiên trong đời, mừng đến nghẹn thở. Mặc dù không biết đọc nhưng thằng Quý cũng bép xép nói cho nó hiểu, hàng chữ ngay ngắn kia không phải là Ngọc mát dây, mà là cái tên đẹp đẽ cha mẹ nó đặt cho nhưng cả xóm không ai thèm gọi. Hương bắt Ngọc phải học thuộc lòng điều lệ sử dụng vũ khí, “không được bắn vào bất cứ thứ gì không phải của mình“. Những thứ không phải của nó là chim chóc bay trên trời, cây trái gà vịt của hàng xóm, xoong nồi lu hũ của má nó, mấy tấm mộ bia nhản nhản quanh nhà… Sau khi đã tin chắc, trên đời này chẳng còn thứ gì cho Ngọc gây án, Hương cho nó mang vũ khí về nhà.

Ngọc cảm động ôm chiếc ná thun vào lòng, cả buổi chiều ngẩn ngơ vui sướng, cả buổi tối trăn trở thao thức. Nó nằm trên giường ôm món đồ chơi lòng tràn ngập một thôi thúc lạ lùng, cái mà người đời gọi là khao khát, ham muốn. Ngoài hiên, bà Tám ngồi lui cui lựa bánh, xấp bánh, buộc dây nilon. Ngọc ôm đồ chơi len lét ra ngồi chò hỏ cạnh bên, tần ngần thủ thỉ:

– Má, tui ngủ không được.

– Ra sau phụ ba mày đánh vẹc ni mấy cái tủ.

– Má, má cưới vợ cho tui được không?

Má nó đánh rớt nguyên xấp bánh tráng, luýnh quýnh quay qua chụp tay thằng con. Đội ơn ông bà phù hộ cho nó hết mát. Bà Tám hỏi kỹ lại một lần cho chắc ăn:

– Ờ, con cưới vợ làm gì?

– Để tối… tui lấy ná thun bắn nó.

Má thằng Ngọc chưng hửng, giận muốn rớt nước mắt, sẵn cây chổi quét nhà bên cạnh phang luôn cho thằng con một phát vô mông. Cộng thêm buồn tủi bao năm, má phang thêm cho con một cái vô chân. Nó nhảy nhổm lên khóc bù lu bà la:

– Tại chị Hương! Chi Hương cho ná thun mà không cho bắn. Tui chẳng có gì để bắn hết. Tui muốn lấy vợ. Tui muốn bắn ná thun.

Bà Tám bỏ đống bánh tráng te tái chạy ra sau hè tìm ông Tám. Hai ông bà xì xào bàn tính, chi bằng nhân cơ hội này kiếm gấp vợ cho thằng con, để lâu sợ nó đổi ý. Thằng Quý là đứa biết tin đầu tiên, biết trước cả Ngọc, vì nó chơi thân với bà Tám. Nó hay qua nhà phụ bà cân bánh, đếm bánh, để được nghe khen “cái thằng sáng dạ“. Quý chạy xớn xác sang nhà Hương báo tin:

– Chị Hương, nghe gì chưa? Thằng Ngọc ra giêng lấy vợ.

– Thiệt không?

– Thiệt mà. Lấy con Tím bán rau muống heo ngoài chợ.

Hương nhận thêm hàng gia công may buổi tối, để kiếm tiền mua quà cưới cho Ngọc. Thằng Quý cũng qua phụ xếp vải, cắt chỉ tới khuya. Hai chị em vừa làm vừa ngáp, nhìn nhau cười chảy nước mắt.

Đám cưới Ngọc một ngày đầu xuân, trời đổ nắng vàng như mật. Đám cưới lèo tèo vài người hai họ, không khăn, không quả, đưa nhau đi trên con đường mù bụi. Ngọc mặc áo sida màu xanh nhạt, lần đầu tiên Hương thấy nó mặc sơ mi tử tế. Tím gầy gò, lam lũ trong bộ đồ soa thêu màu tím, đi tất tả phía trước. Ngọc thơ thẩn đi sau lơ láo nhìn trời đất. Con đường dẫn vô khu gò mả mùa mưa sình lầy đến đầu gối, mùa nắng cát ngập lút bắp chân. Tím bước trệu trạo lún chúi nhủi vào hố cát. Ngọc đi ngang, sẵn nắm tay Tím lôi tuột theo. Hai đứa nắm tay nhau, kéo đi xiêu vẹo. Thằng Quý lấp ló bám đằng sau trố mắt nhìn.

– Trời ! Tụi nó nắm tay nhau.

Người lớn chuẩn bị hương đèn giữa gian nhà lá. Ngọc đứng xớ rớ không biết làm gì bỗng phát hiện ra Hương với thằng Quý núp ngoài bụi đậu ma. Nó mừng quá bỏ luôn bàn hương te te chạy ra. Hương trịnh trọng đưa nó món quà cưới thắt nơ đỏ. Ngọc lột luôn cái nơ lùm xùm liệng xuống đất, nó nhìn trân trối cái đồng hồ treo tường có con gà mái đang mổ lóc tóc. Ngọc không biết coi đồng hồ, thời gian là sáng trưa chiều tối, nó chỉ thích con gà mái đang gật gù theo nhịp. Nhận quà cũng không biết phải nói gì, nó ôm luôn đồng hồ chạy qua đống củi ngồi, đầu gật lóc tóc theo con gà, miệng kêu cúc cúc âu yếm. Tím cũng chạy từ đâu ra tới ngồi xà xuống bên Ngọc, hai đứa xô vào nhau cười rúc rích với con gà. Trong nhà, ông bà Tám gọi í ới:

– Hai đứa đâu, vô thắp hương.

Ngọc phóng tuốt ra sau nhà, Tím cũng ôm đồng hồ đuổi theo. Nắng đổ hanh hanh trên khu gò mả soi chiếc bóng Ngọc xấp xải chạy ra. Nó nhảy qua bụi đậu ma ngượng ngập đưa trả Hương món quà đầu tiên:

– Trả chị Hương ná thun nè. Tui không muốn bắn con Tím nữa.

Tím đứng đợi bên hiên, miệng gọi gà cúc cúc đầy âu yếm. Trong nhà, người lớn lại kêu réo.

– Hai đứa đâu, vô thắp hương.

– Đi vô, Tím. Mình vô đốt nhang chơi.

Ngọc nắm tay Tím kéo vô nhà. Hương nắm tay thằng Quý lôi đi. Thằng Quý vùng vằng bám lấy bụi đậu hoa vàng, nó muốn xem hết đoạn cuối. “ Đi về. Nó có bạn rồi, không chơi với chị em mình nữa đâu“. Thằng Quý bật cười khúc khích. Không biết ở tuổi nó, cười chuyện gì.

2008

Lưu Thuỷ Hương