Covid tại Trung Quốc: Lò thiêu "hết công suất", cả triệu ca tử vong được dự báo

Theo thống kê chính thức, kể từ đầu tháng 12 đến nay, tức là kể từ khi các hạn chế phòng dịch trong chính sách zero Covid được dỡ bỏ, chỉ có 7 bệnh nhân tử vong vì Covid được chính thức ghi nhận. Tính đến Thứ Hai 19/12/2022, tổng số người thiệt mạng vì Covid-19 tại Trung Quốc chỉ là 5.242 người từ đầu dịch, một tỷ lệ cực nhỏ so với dân số 1,4 tỷ người của nước này. 

Kịch bản Vũ Hán 2020 

Sự kiện các lò thiêu bị “quá tải” do số lượng người chết đến mỗi ngày tăng vọt trong lúc chính quyền tiếp tục phủ nhận các ca tử vong vì Covid-19 và nhanh chóng kiểm duyệt những hình ảnh và các thông tin liên quan đã khiến nhiều nhà quan sát nghĩ đến kịch bản thời đại dịch bùng phát ở Vũ Hán vào đầu năm 2020. 

Theo giới truyền thông, lò hỏa táng tại nhiều thành phố lớn ở Trung Quốc đang phải hoạt động căng thẳng để đối phó với dòng thi thể được đưa đến trong bối cảnh dịch Covid-19 bùng phát trên diện rộng, và chính quyền nhiều nơi khẩn cấp lắp đặt thêm giường bệnh và bố trí thêm các phòng khám sàng lọc bệnh nhân bị sốt. 

Hôm 20/12 chẳng hạn, các lò thiêu ở Bắc Kinh, Trùng Khánh và Quảng Châu đã công nhận với hãng tin Pháp AFP rằng họ bận rộn hơn nhiều so với bình thường, với một cơ sở hỏa táng cho biết là họ đã “hết chỗ”. Tuy nhiên hãng tin cho biết không thể xác định liệu hiện tượng gia tăng số người chết đó có liên quan đến Covid-19 hay không, vì các nhân viên từ chối trả lời. 

Tại thủ đô Bắc Kinh chẳng hạn, nhân viên bảo vệ được thấy tuần tra ở lối vào một lò hỏa táng dành riêng cho người bị Covid-19, với hơn chục chiếc xe hòm đang chờ để vào. Theo AFP, tình trạng ùn tắc là một thực tế và một tài xế ở đầu hàng xe xác nhận rằng việc phải đợi vài tiếng đồng hồ trước đó. 

Tại Trùng Khánh – thành phố 30 triệu dân vốn đã kêu gọi những người có triệu chứng Covid “nhẹ” đi làm – một lò hỏa táng cho biết là họ không còn chỗ để nhận thi thể. Theo một nhân viên xin giấu tên thì “Số lượng thi thể được đưa tới trong những ngày gần đây nhiều gấp bội so với trước đây... Chúng tôi rất bận rộn và không còn khoang lạnh cho các thi thể”. 

Khi được hỏi liệu các trường hợp tử vong có liên quan đến Covid-19 hay không, nhân viên không trả lời và đề nghị AFP hỏi “cấp phụ trách lãnh đạo”. 

Còn tại thành phố Quảng Châu ở miền nam Trung Quốc, một lò thiêu cho biết họ phải hỏa táng hơn 30 thi thể mỗi ngày. Một cơ sở khác cũng cho biết họ “cực kỳ bận rộn”, với các hoạt động nhiều hơn “gấp ba, bốn lần so với những năm trước”. Một nhân viên công nhận: “Chúng tôi hỏa táng hơn 40 thi thể mỗi ngày trong khi trước đây chỉ có khoảng hơn một chục thi thể”. 

Nhìn chung, các lò hỏa táng ở siêu đô thị Quảng Châu đều xác nhận rằng họ “liên tục nhận được các cuộc gọi” đặt chỗ, nhưng nhấn mạnh rằng “thật khó để nói” liệu sự gia tăng số lượng người chết có liên quan đến Covid-19 hay không. 

Thảm họa được dự phóng: Hơn 2 triệu người chết 

Dẫu sao thì việc Trung Quốc đột ngột chấm dứt chính sách zero Covid đã làm dấy lên mối lo ngại về tình trạng lây nhiễm lan rộng trong nhóm dân số dễ bị tổn thương - đặc biệt là những người già - chưa được tiêm chủng và có ít khả năng miễn dịch tự nhiên. Theo nhiều nghiên cứu khác nhau trong thời gian gần đây, được hãng tin Anh Reuters ngày 20/12 tổng hợp, tình trạng đó sẽ làm hệ thống y tế Trung Quốc quá tải và có thể dẫn đến 2 triệu ca tử vong hoặc hơn nữa. 

Bi quan nhất trong các dự phóng là mô hình của hãng phân tích và thông tin khoa học Anh Quốc Airfinity, trong một nghiên cứu công bố ngày 28/11 vừa qua. 

Theo Airfinity, trong trường hợp Trung Quốc dỡ bỏ chính sách zero Covid, nước này có thể bị từ 1,3 triệu đến 2,1 triệu ca tử vong vì Covid, do tỷ lệ tiêm chủng và tiêm nhắc lại thấp, cũng như do thiếu khả năng miễn dịch. 

Các nhà nghiên cứu của hãng này cho biết họ đã lập mô hình dữ liệu dựa trên dữ liệu từ đợt dịch BA.1 của Hồng Kông vào tháng 2, bùng lên sau khi đặc khu này nới lỏng các hạn chế sau hai năm áp dụng. 

Cũng trong tháng 11, trong một bài báo đăng trên Tạp Chí Y Tế Dự Phòng Thượng Hải, người đứng đầu Trung Tâm Kiểm Soát Dịch Bệnh ở khu vực tây nam Quảng Tây, dự báo rằng Trung Quốc sẽ phải đối mặt với hơn 2 triệu ca tử vong nếu nới lỏng các biện pháp kiềm chế Covid giống như cách mà Hồng Kông đã làm. Dự báo của ông còn cho thấy số ca nhiễm có thể tăng lên hơn 233 triệu. 

Cần tăng cường tiêm chủng để giảm tử vong

Ít bi quan hơn một chút là ước tính vào tháng 5 vừa qua của một số nhà nghiên cứu ở Trung Quốc và Hoa Kỳ, theo đó số tử vong vì Covid tại Trung Quốc có thể vượt mức 1,5 triệu ca một chút, nếu Bắc Kinh từ bỏ chính sách zero Covid khắc nghiệt mà không kèm theo bất kỳ biện pháp bảo vệ nào khác như tăng cường tiêm chủng và tiếp cận các phương pháp điều trị. 

Trong bản nghiên cứu đăng trên tạp chí y học Anh Quốc Nature Medicine, nhóm khoa học gia này, với các tác giả chính đến từ Đại Học Phúc Đán ở Trung Quốc, dự báo rằng nhu cầu cao nhất về chăm sóc đặc biệt sẽ tăng gấp 15 lần khả năng hiện hữu, gây ra khoảng 1,5 triệu ca tử vong, dựa trên dữ liệu trên toàn thế giới được thu thập về mức độ nghiêm trọng của biến thể. Tuy nhiên, theo họ, số người chết có thể giảm mạnh nếu tập trung vào tiêm chủng. 

Ít nghiêm trọng hơn là dự phóng của Viện Đo Lường và Đánh Giá Y Tế (IHME) thuộc Đại Học Washington tại Hoa Kỳ. Trong một mô hình cập nhật công bố ngày 16/12 vừa qua, cơ quan này dự kiến sẽ có hơn 1 triệu ca tử vong cho đến năm 2023. Nhóm này dự đoán các ca bệnh sẽ đạt đỉnh vào tháng 4, khi các ca tử vong đã lên tới 322.000. 

Giám đốc IHME ông Christopher Murray cho biết khoảng một phần ba dân số Trung Quốc sẽ bị nhiễm bệnh vào thời điểm đó. 

Sau cùng, một nhóm lập mô hình tại Đại Học Hồng Kông ước tính việc mở lại đồng thời tất cả các tỉnh từ tháng 12 năm 2022 đến tháng 1 năm 2023 sẽ dẫn đến khả năng có 684 ca tử vong trên một triệu người, theo một bài báo phát hành hôm thứ Tư trên trang mạng Medrxiv vẫn chưa được giới khoa học khác đánh giá. 

Nếu căn cứ vào dân số 1,41 tỷ người của Trung Quốc và tình trạng không có các biện pháp như chiến dịch tăng cường tiêm chủng hàng loạt, tổng số ca tử vong sẽ lên tới 964.400 người.