Mùa 100 Phụ nữ BBC 2021: Những gương mặt tiêu biểu của năm

Luật sư hình sự, sáng lập viên hãng luật toàn nữ Headfort Foundation, chuyên cung cấp dịch vụ pháp lý miễn phí.

Đóng tại Lagos, nhóm hoạt động pháp lý gồm bốn thành viên tới thăm các nhà tù nhằm giúp đỡ những người nghèo và bị tù oan, không có khả năng xin tại ngoại hầu tra, cũng như những người bị giam giữ dài ngày trước khi đưa ra xét xử ( tại Nigeria, những người đang chờ ra tòa chiếm tới 70% tổng số những người bị giam trong tù). Oluyemi Adetiba-Orija và nhóm của bà tập trung vào các đối tượng phạm tội vị thành niên, đem lại cho họ một cơ hội nữa, được sống bên ngoài nhà tù.

Kể từ khi bắt đầu hoạt động vào năm 2018, quỹ đã hỗ trợ pháp lý miễn phí cho hơn 125 người bị cáo buộc các tội danh không nghiêm trọng.

*Để thế giới được sắp xếp lại, tất cả chúng ta đều có vai trò trong đó! Hãy lên tiếng, hãy ủng hộ và hỗ trợ những điều tốt đẹp, đem lại tự do và an toàn cho thế giới.

Nhà sử học không chuyên đã điều tra cái chết của 796 em nhỏ tại trại Bon Secours Mother and Baby Home tại Galway, thực hiện cuộc nghiên cứu kéo dài nhiều năm để dẫn tới việc phát hiện ra một nấm mồ tập thể tại nơi từng là điểm trú chân cho các bà mẹ không chồng, nơi hàng trăm trẻ sơ sinh biến mất mà không có dấu vết nào cho thấy các bé đã được chôn cất, trong các thập niên 1920-1950.

Năm nay, một bản phúc trình được chờ đợi từ lâu về các cơ sở này, chủ yếu do các nữ tu Công giáo vận hành, phát hiện thấy có một "mức tử vong đáng sợ ở trẻ sơ sinh" do nhiều loại bệnh dịch, khiến cho chính phủ Ireland phải xin lỗi.

Corless được trao Giải Nhân Quyền của Đoàn Luật sư Iceland, giải thưởng ghi nhận những đóng góp của bà trong hoạt động nhân đạo.

*Nếu như tôi có thể sắp xếp lại thế giới, tôi sẽ xóa bỏ từ 'xấu hổ'. Từ điển định nghĩa nó là "một cảm giác đau đớn vì bị sỉ nhục, một cảm giác khiến chúng ta thấy mình sai lầm". Đó là một từ có năm ký tự mang tính công phá cực kỳ ghê gớm

Nhà hoạt động từ thiện, doanh nhân và là người mạnh mẽ bảo vệ phụ nữ và các bé gái trên toàn cầu. Melinda French Gates hoạch định ra phương hướng và những ưu tiên hàng đầu cần thực hiện của một trong những tổ chức thiện nguyện lớn nhất thế giới trong vai trò đồng chủ tịch Quỹ Bill & Melinda Gates.

Bà cũng là nhà sáng lập Pivotal Ventures, một công ty đầu tư hoạt động nhằm thúc đấy tiến bộ xã hội cho phụ nữ và gia đình. Bà cũng là tác gải của cuốn sách ăn khách The Moment of Lift.

French Gates có bằng cử nhân khoa học điện toán và MBA từ Đại học Duke. Bà đã có 10 năm phát triển các sản phẩm multimedia tại Microsoft trước khi rời công ty để tập trung chăm sóc gia đình và làm công tác từ thiện.

*Đại dịch Covid-19 làm lộ ra bất bình đẳng sâu sắc trên thế giới và khiến tình trạng đó nặng nề hơn. Đặt phụ nữ và trẻ em gái vào tâm điểm các nỗ lực phục hồi của chúng ta sẽ vừa làm giảm bớt sự khổ đau hiện tại, vừa giúp xây dựng một nền tảng vững vàng hơn cho tương lai.

Tác giả người Canada gốc Iran, và là đồng sáng lập, chủ tịch Tổ chức Queer Iran (IRQO).

Đặt tại Toronto, tổ chức này bảo vệ quyền của người đồng tính, song tính và người chuyển giới sống tại Iran hoặc buộc phải lưu vong, và theo dõi tình trạng vi phạm quyền của người đồng tính tại Iran.

Ghahraman thành lập Gilgamishaan Books từ năm 2010, tập trung vào "văn hóa queer" của người Iran. Là một biên tập viên có tiếng trên toàn quốc tế và là tác giả của bốn tập thơ cùng nhiều bài báo, các tác phẩm của Ghahraman được biết đến do thách thức khuynh hướng coi tình dục khác giới mới là chuẩn mực.

*Khi thế giới được sắp xếp lại, nó cần phải tính đến tất cả mọi người chúng ta. Thế giới chỉ có thể không còn Covid nếu như "chúng ta" sắp xếp lại để những người thuộc cộng đồng LGBTQIA+ cũng được hưởng toàn bộ những đặc quyền mà những người không thuộc giới đó đương nhiên được hưởng.

Nhà hoạt động vì quyền của người tự kỉ và là mẹ của một đứa trẻ 12 tuổi mắc chứng phổ tự kỉ, Mugdha Kalra đồng sáng lập ra Not That Different, một phong trào do trẻ em dẫn dắt, tập trung vào việc để mọi người hoà đồng và hiểu về 'sự đa dạng thần kinh'. Cô hỗ trợ một chuyên mục truyện tranh chuyên giúp trẻ em hiểu hơn về chứng tự kỉ và khuyến khích các em chơi với các bạn có tình trạng đa dạng thần kinh.

Kalra có hơn 20 năm kinh nghiệm trong lĩnh vực truyền thông, dẫn chương trình truyền hình, viết kịch bản phim tài liệu, và là huấn luyện viên về đa dạng hóa và hòa nhập.

Cô cũng là trưởng chiến lược gia phụ trách nội dung tại Bakstage, một ứng dụng phát podcast trực tiếp, có thể tương tác với khán giả.

*Đại dịch đã khiến cuộc sống của 7 tỷ người diễn ra trong một thực tế giống nhau, đó là cô đơn trong thế giới của mình, và đều phải trải qua những khổ sử tương tự như nhau. Tôi muốn trải nghiệm chung này sẽ khiến con người chúng ta yêu thương nhau hơn.

Trạng sư người Scotland nổi tiếng vì bảo vệ cho quyền của phụ nữ và các nhóm người thiểu số, Nữ Nam tước Helena Kennedy QC (luật sư cao cấp) hành nghề trong lĩnh vực luật hình sự đã hơn 40 năm. Bà là giám đốc Viện Nhân quyền thuộc Đoàn Luật sư Quốc tế, tổ chức hiện đang hỗ trợ phụ nữ có nguy cơ bị rủi ro ở Afghanistan.

Bà từng là hiệu trưởng trường Mansfield College thuộc Đại học Oxford trong vài năm và là người chịu trách nhiệm tạo dựng Học viện Nhân quyền mang tính đột phá tại đó.

Nữ Nam tước Kennedy đã xuất bản một số cuốn sách về tác động của hệ thống tư pháp đối với phụ nữ. Năm 1997 bà được phong tước vị quý tộc để trở thành một thành viên đại diện đảng Lao động trong Viện Nguyên lão, tức Thượng viện Anh.

*Quyền con người của chúng ta sẽ là vô nghĩa nếu như không có những luật sư đứng ra bảo vệ cho các vụ việc và không có các thẩm phán độc lập - cả thẩm phán nam lẫn nữ - xét xử các vụ đó.

Là vũ công môn múa đương đại tại Nhà Hát Cairo và là nhà biên đạo múa, Iman Le Caire đã phải bỏ chạy khỏi Ai Cập do bị cảnh sát đàn áp vì là người thuộc giới LGBTQ+. Cô chuyển tới Mỹ vào năm 2008, được cấp quy chế tị nạn và nay sống tại New York, làm vũ công, diễn viên và nhà hoạt động vì người LGBTQ+.

Le Caire là người phụ trách cách quan hệ với thế giới Ả Rập và là thành viên hội đồng quản trị TransEmigrate, một tổ chức châu Âu giúp người chuyển giới được tái định cư tới các quốc gia an toàn hơn.

Trong tháng 3/2021, bà đã ra ra mắt một quỹ của riêng mình, Trans Asylias, với sứ mệnh "cấy người chuyển giới đang xin tị nạn tới các lãnh thổ an toàn cho người chuyển giới", và hỗ trợ họ về mặt tình cảm.

*Đại dịch đã khiến những người chuyển giới, vốn dễ bị tổn thương nhất trên Trái Đất, vào tình trạng còn nguy hiểm hơn nữa, bởi có những lúc họ bị buộc phải sống chung với những gia đình không thiện chí với người chuyển giới. Khi thế giới đóng sập lại, những tiếng gào thét xin giúp đỡ của họ khiến chúng ta thấy đau đớn. Nay là lúc thế giới cần phải cứu họ, giúp họ chữa lành những tổn thương.

Liên minh của bà đưa 'những bà mẹ lo lắng cho con trai da đen' trên toàn nước Mỹ lại bên nhau. Depelsha Thomas McGruder là người sáng lập và là chủ tịch của liên minh quốc gia Moms of Black Boys (MOBB) United (Hiệp hội Mẹ của con trai da đen) và MOBB United for Social Change (Hiệp hội các bà mẹ của những cậu trai da đen đấu tranh để thay đổi xã hội), là các tổ chức tập trung vào việc thay đổi chính sách và quan niệm vốn làm ảnh hưởng tới cách đối xử với các nam thanh thiếu niên da đen.

Bà hiện là giám đốc điều hành và giám đốc tài chính của quỹ Ford Foundation, chuyên giám sát các hoạt động toàn cầu và lĩnh vực tài chính.

McGruder đã có 20 năm làm việc trong ngành truyền thông, giải trí, qua các vị trí phóng viên và lãnh đạo cao cấp tại MTV và Black Entertainment Television.

*Tôi hy vọng rằng khi thoát ra khỏi đại dịch, thế giới sẽ trở nên biết cảm thông hơn, mọi người sẽ nhận ra rằng chúng ta phụ thuộc lẫn nhau nhiều tới mức nào, và sẽ ứng xử tế nhị hơn trước những hoàn cảnh khó khăn và những thách thức khác biệt.

Tác giả nổi tiếng người Nigeria, một biểu tượng của nữ quyền với các tác phẩm đã được dịch ra hơn 30 thứ tiếng. Chimamanda Ngozi Adichie sang Mỹ năm 19 tuổi để theo học ngành Truyền thông và Khoa học Chính trị.

Tiểu thuyết đầu tay của cô, Purple Hibiscus (2003) thắng giải viết văn của Khối Thịnh vượng chung, Commonwealth Writers Prize, và vào năm 2013, tiểu thuyết Americanah của cô được giới thiệu trong danh sách 10 tác phẩm hàng đầu trên The New York Times.

Cuộc diễn thuyết TED Talk mang tính cột mốc của Adichie hồi năm 2012, 'Tất cả chúng ta nên là các nhà nữ quyền', đã khởi đầu cho một cuộc thảo luận toàn cầu về vấn đề nữ quyền và đã được xuất bản thành sách vào năm 2014.

*Hãy dùng khoảnh khắc này để bắt đầu nghĩ về việc chăm sóc y tế như một quyền con người ở mọi nơi trên thế giới - một người đáng được hưởng chăm sóc y tế đơn giản chỉ là vì họ đang sống, chứ không phải là khi nào bạn có thể đủ tiền để trang trải cho việc chữa bệnh.

Phóng viên từng được giải thưởng và là người sáng tạo nội dung, Lynn Ngugi nổi tiếng với hoạt động của cô trên nền tảng tin tức kỹ thuật số RUKO, nơi cô đưa tin về những chủ đề đa dạng, phong phú, truyền cảm hứng cho mọi người.

Cô đầu tiên làm tình nguyện viên chăm sóc cho các bệnh nhân ung thư, và vào năm 2011 bắt đầu sự nghiệp truyền thông của mình với các phim Kiwo, và sau đó làm với Quỹ Qatar. Ngugi cũng được coi là một người có nhiều ảnh hưởng trên mạng xã hội và là một gương mặt truyền thông được yêu mến ở đất nước mình.

Cô được trao giải phóng viên chuyên về hoạt động nhân đạo của năm, giải Cafe Ngoma, hồi năm 2020 và giải đại sứ cộng đồng iChange Nations năm nay.

*Tôi muốn thế giới được sắp xếp lại để trở thành một nơi mà ai cũng cảm thấy an toàn.

Là người chuyển giới đầu tiên giữ một vị trí cao cấp trong chính phủ tại nước mình, Alba Rueda là trợ lý bộ trưởng, phụ trách các vấn đề chính sách trong Bộ Phụ nữ, Giới và Đa dạng của Argentina.

Là nhà hoạt động và học giả, bà là gương mặt của Trans Women Argentina (Phụ nữ Chuyển giới Argentina), một tổ chức vận động cho việc ra đời của dự luật dành quota lao động cho người chuyển giới, với ít nhất 1% việc làm trong các cơ quan công dành cho người chuyển giới và người transvestite (những người thích mặc đồ ngược với giới tính của mình). Dự luật mang tính đột phá này đã nhận được sự ủng hộ mạnh mẽ từ quốc hội và đã trở thành luật vào tháng 6/2021.

Trong năm 2019, Rueda kiện một tổng giám mục Công giáo từ chối thay đổi hồ sơ của bà tại nhà thờ cho phù hợp với việc đổi tên và giới tính trong giấy căn cước.

*Năm 2021 là thời gian cho thấy những ảnh hưởng to lớn của các chính sách kinh tế trong việc tạo ra rất nhiều kiểu bất bình đẳng. (Chúng ta cần phải quảng bá) những chính sách nói tới chủ nghĩa nữ quyền chuyển giới (transfeminist), cho phép chúng ta xây dựng những kiểu quan hệ khác, phát triển mối quan tâm chung trong cộng đồng.

Tác giả người Anh gốc Thổ Nhĩ Kỳ từng đoạt giải, và là người cổ súy cho quyền của phụ nữ và cộng đồng LGBTQ+.

Elif Shafak đã xuất bản 19 cuốn sách, trong đó có cuốn '10 Minutes 38 Seconds in This Strange World' ('10 phút 38 giây trong thế giới lạ kỳ này'), tác phẩm được đưa vào danh sách rút gọn tranh giải Booker Prize, và cuốn 'The Forty Rules of Love' ('40 nguyên tắc tình yêu'), được chọn vào danh sách '100 tiểu thuyết định hình thế giới chúng ta' của BBC chọn lựa. Tác phẩm của bà đã được dịch sang hơn 50 ngôn ngữ.

Shafak là tiến sĩ ngành khoa học chính trị và đã giảng dạy tại các trường đại học ở Thổ Nhĩ Kỳ, Hoa Kỳ và Anh Quốc. Trong năm 2021, bà được trao giải văn học Halldór Laxness International Literary Prize do đóng góp của bà vào việc "duy trì nghệ thuật kể chuyện".

*Phương Đông và phương Tây nay hiện ra ở khắp mọi nơi, chúng ta đang đứng ở những điểm giao thoa quan trọng. Thế giới cũ không còn nữa - thay vào việc cố gắng quay trở lại, chúng ta có thể xây dựng một thế giới tốt đẹp hơn, công bằng hơn, nơi không ai bị bỏ lại phía sau.

Bà trở thành nữ Phó Chủ giáo đầu tiên của Giáo hội Anh vào năm 2013 với xuất thân từ cộng đồng da đen hoặc thiểu số. Là một tu sĩ Anh giáo đã nghỉ hưu và là một giáo viên, Mina Smallman tiến hành vận động tạo sự an toàn hơn cho đường phố nước Anh và cho việc cải tổ ngành cảnh sát.

Hai con gái của bà bị giết chết hồi năm 2020: Nicole Smallman và Bibaa Henry bị một thanh niên 19 tuổi đâm chết tại công viên ở London. Smallman đã chỉ trích cách thức xử lý của cảnh sát đối với cuộc gọi báo tin có người mất tích, và nói hai con gái bà có thể là nạn nhân của tình trạng "phân biệt chủng tộc" và "phân biệt đẳng cấp".

Bà nói bà đã tha thứ cho kẻ giết các con mình: "Khi chúng ta duy trì lòng thù hận đối với ai đó thì không chỉ những kẻ đó bị cầm tù mà chính bạn cũng vậy, bởi suy nghĩ của bạn bị nung nấu bởi mong muốn báo thù. Tôi không muốn trao cho anh ta quyền lực đó."

*Là giáo viên và là tu sĩ, tôi cống hiến đời mình cho việc nâng đỡ những em trai, em gái bị mọi người coi thường. Tôi đề nghị mỗi người trong quý vị hãy lên tiếng khi quý vị nghe thấy sự phân biệt đối xử. Chúng ta CÓ THỂ tạo thay đổi.

Những con búp bê 'ra đời lần nữa' vô cùng sống động được làm ra để giúp an ủi một số phụ nữ bị sảy thai hoặc bị mất con. Với một số người, loại búp bê này giúp hàn gắn những đau đớn, khổ sở tinh thần, trầm cảm cùng các vấn đề liên quan tới sinh sản. Nghệ sĩ người Ba Lan Barbara Smolinska là nhà thiết kế, chế tạo, làm ra những búp bê giống trẻ em thật, dùng làm công cụ hỗ trợ công tác trị liệu.

Là cựu nhạc công, bà được đào tạo bài bản trong lĩnh vực mỹ dung học, và là nhà sáng lập công ty Reborn Sugar Babies. Các búp bê làm thủ công của bà đã được sử dụng trong các bộ phim và để tập huấn cho các bác sĩ, y tá, hộ lý trong các cơ sở y tế.

Smolińska rất nhiệt huyết với các sản phẩm của mình và tin rằng những con búp bê đầy sáng tạo của bà sẽ đem lại hy vọng cho những người phụ nữ, giúp họ cải thiện tinh thần.

*Tôi muốn mọi người biết cảm thông nhiều hơn, cởi mở hơn và và chấp nhận sự khác biệt; đây là mục tiêu mà liệu pháp chữa bệnh bằng búp bê của tôi hướng tới, nhằm giúp đỡ cho nhiều phụ nữ.

Nghệ sĩ, nhà thiết kế chuyên khám phá các lựa chọn trong lối sống của chúng ta, đặc biệt là trong mối liên hệ hiện đại giữa chúng ta với lương thực, thực phẩm.

Sinh ra ở Trung Quốc, Adelaide Lala Tam sau trở thành cư dân Hong Kong và hiện sống, làm việc tại Hà Lan. Cô chuyên phân tích thực phẩm công nghiệp và khuyến khích người tiêu dùng hãy tái thẩm định những gì họ ăn vào cũng như trách nhiệm của chính họ trong việc để những sản phẩm đó ra đời.

Trong năm 2018, cô giành được giải thưởng từ cả ban giám khảo và từ công chúng tại giải Thiết kế Thức ăn cho Tương lai với tác phẩm sắp đặt truyền thông đa phương tiện, thể hiện quá trình giết mổ bò. Cô là một trong '50 người tiếp theo' của năm 2021, tức danh sách những người định hình tương lai của ngành nghệ thuật ẩm thực.

*Thế giới đã thay đổi rất nhiều trong năm 2021. Nay, tôi muốn thế giới phải thấu hiểu hơn về những gì chúng ta ăn vào, và cách thức thực phẩm được đặt lên bàn ăn.

Nhà thiết kế trang phục cô dâu đã trở thành gương mặt hàng đầu của ngành thời trang từ thời thập niên 1970. Vera Ellen Wang đã mở rộng hoạt động kinh doanh của mình sang cả lĩnh vực nước hoa, xuất bản, thiết kế nhà ở và các mảng khác nữa.

Bà chào đời tại New York trong gia đình có cha mẹ là người gốc Hoa. Bà là biên tập viên thời trang cao cấp của tạp chí Vogue, sau đó làm giám đốc thiết kế cho Ralph Lauren. Bà cũng là gương mặt trượt ván tài năng, từng dự thi chuyên nghiệp khi còn ở tuổi thiếu niên.

Bà là thành viên của Hội đồng Thiết kế Thời trang Hoa Kỳ danh giá, tổ chức đã vinh danh bà là 'nhà thiết kế thời trang nữ của năm' trong năm 2005.

*Chúng ta tất cả đều dễ bị tổn thương với những điều giống nhau. Chúng ta có thể cùng làm việc với nhau sớm chừng nào để cứu hành tinh này - theo cách khôn ngoan - thì càng tốt chừng đó.

Người trẻ nhất từng đoạt giải Nobel Hòa bình, Malala Yousafzai là nhà hoạt động vì quyền được đi học của trẻ em gái Pakistan và là Sứ giả Hoà bình của Liên Hiệp Quốc. Cô lên tiếng đòi quyền cho các phụ nữ trẻ được đi học học kể từ khi cô mới 11 tuổi.

Malala bắt đầu các hoạt động của mình với việc viết blog cho BBC về cuộc sống dưới sự cai trị của Taliban ở Pakistan và việc Taliban ra lệnh cấm các bé gái đi học. Vào năm 2010, một tay súng đã lên bus tìm thấy Malala và bắn vào đầu cô.

Sau khi bình phục, cô tiếp tục các hoạt động của mình với vị trí là nhà đồng sáng lập Quỹ Malala, một tổ chức phi lợi nhuận hướng tới việc xây dựng một thế giới nơi tất cả các bé gái đều được đi học, đều có cơ hội nắm giữ vị trí lãnh đạo mà không phải sợ hãi.

*Hàng trăm triệu bé gái ngày hôm nay đã không được tới trường. Tôi muốn chứng kiến một thế giới nơi mọi bé gái đều được hưởng 12 năm học hành miễn phí, an toàn và bình đẳng. Nơi mọi bé gái đều có thể đi học và làm lãnh đạo.