Sách mới đánh giá di sản Hồ Chí Minh
Nguồn hình ảnh, AFP
Lại vừa xuất hiện một cuốn tiểu sử mới tiếng Anh về lãnh tụ cộng sản Việt Nam Hồ Chí Minh.
Tiến sĩ Peter Neville, nhận bằng tiến sĩ của Đại học Mở (Open University), Anh quốc, vừa ra mắt cuốn "Ho Chi Minh" do nhà xuất bản Routledge ấn hành.
Nhà xuất bản giới thiệu cuốn sách viết lại cuộc đời Hồ Chí Minh "từ những năm ban đầu, học ở châu Âu cho đến khi ông thành lập phong trào cách mạng thân cộng sản, Việt Minh và việc nắm quyền lực sau đó".
Peter Neville là thành viên (Fellow) của Royal Historical Society, Anh quốc, đã từng viết các sách như Mussolini (2014), Britain in Vietnam: Prelude to Disaster, 1945-6 (2007).
Tác giả mô tả ông Hồ: "Liêm khiết và chính trực, đây là những đạo đức cách mạng được ông Hồ thể hiện rõ, cùng với tình yêu nước của ông."
Về giai đoạn thập niên 1950, tác giả nhắc đến cải cách ruộng đất, một "thảm họa, khi mà ngay cả địa chủ từng ủng hộ Việt Minh trong chiến tranh chống Pháp cũng bị trừng phạt".
Theo tác giả, "ông Hồ đã ký sắc lệnh [decree] bắt đầu cải cách nông nghiệp năm 1953, sự đồng lõa của ông trong việc đổ máu là rõ ràng."
Trong sách, tác giả ghi nhận ở các nước thế giới thứ ba và trong giới cánh tả ở phương Tây, ông Hồ có thể được xem là anh hùng cách mạng. Còn trong giới cánh hữu, ông lại bị mô tả như một nhà ý thức hệ giáo điều, sẵn sàng đè bẹp kẻ thù chính trị.
Ông Peter Neville nói: "Chúng ta có thể lên án cách Hồ Chí Minh lãng phí tài năng để phục vụ một ý thức hệ thất bại, và từ khi ông mất, toàn bộ đế chế Liên Xô đã biến mất, nhưng bất kỳ đánh giá chung cuộc nào về ông cần đặt ông trong bối cảnh lịch sử."
"Ông Hồ tìm kiếm giải pháp quốc gia cho Việt Nam, vào lúc những giải pháp thuần túy quốc gia không có hy vọng."
Tác giả lấy dẫn chứng tiến trình thiết lập dân chủ ở Ấn Độ và Pakistan: "Tiến trình đó dẫn tới thảm sát hơn một triệu người chết…Ba cuộc chiến đã có giữa Ấn Độ và Pakistan vì Kashmir, Đông Pakistan trở thành Bangladesh năm 1971 và Tây Pakistan (Pakistan hiện đại) trải qua một phần ba lịch sử dưới độc tài quân sự."
Tác giả cũng so sánh: "Chính thể của ông Hồ có những khiếm khuyết rõ rệt, nhưng khó mà mô tả chính thể Ngô Đình Diệm, nhân vật quan trọng nhất trong những lãnh đạo Nam Việt Nam, là dân chủ."
"Thực tế địa lý cũng có thể đã hạn chế lựa chọn của ông Hồ trong mọi trường hợp, vì Bắc Việt vây quanh là hai láng giềng cộng sản khổng lồ."
Ông Hồ cũng để lại một di sản liên quan người Việt ở hải ngoại. Tác giả nhắc lại nhiều người Việt bỏ nước ra đi sau chiến thắng của người cộng sản năm 1975. Một phần đây là hậu quả trực tiếp của hệ thống chính trị mà ông Hồ mang đến Việt Nam.
Kể từ sau Đổi Mới 1986, Việt Nam đã thực thi "kinh tế thị trường định hướng xã hội chủ nghĩa". Sự kiểm soát chính trị của đảng vẫn giống như thời ông Hồ còn sống.
Tác giả kết luận trong sách: "Nền kinh tế thị trường sẽ chung sống lâu dài thế nào với nền độc tài cộng sản là vấn đề cho tương lai."
