Nói tới phương Tây…nhiều người Việt thường nghĩ về những đất nước phát triển với con người văn minh, giàu có. Vậy nên khi nhìn thấy những người nước ngoài nơi xứ mình, ai cũng cho rằng họ đang đến đầu tư, kinh doanh làm ăn, thăm người quen, đi du lịch tận hưởng cuộc sống hoặc đơn giản nhằm xả stress. Song cạnh đó lại có một nhóm người cũng ở phương Tây sang VN bằng nhiều cách rồi tỏa ra đi…ăn mày với 1001 lý do khác nhau!
Những năm gần đây, hình ảnh những người phương Tây ăn mày xuất hiện không hiếm trên đường phố nhiều nước Châu Á, đặc biệt là những quốc gia ASEAN như Việt Nam, Thái Lan, Indonésia, Malaysia… Dân bản xứ gọi đó là các begpacker, xuất phát bởi từ ghép beggar (ăn xin) và backpacker (người đi du lịch bụi).
Như đã nói, hiện nay các begpacker thường chọn điểm đến là các thành phố lớn Châu Á. “Hành lý” mang theo của họ có những tấm bảng bằng giấy bìa carton trên đó viết mấy lời cầu cứu bằng ngôn ngữ địa phương để người bản xứ có thể đọc, hiểu được. Lý do họ phải đi ăn mày có nhiều nhưng tập trung vài tình huống khá giống nhau: bị kẻ gian móc túi, bị rơi mất ví hoặc đơn giản là đang đi du lịch giữa chừng thì hết tiền. Một số người chọn cách hát rong, làm trò xiếc, ảo thuật hoặc ngồi bên vệ đường, vỉa hè bán những món đồ nhỏ (móc khóa, postcard…) để kiếm tiền. Ban đầu, nhiều begpacker cũng dễ xin được tiền bạc của dân địa phương vì người ta thấy đây là chuyện ngộ nghĩnh, gây tò mò. Nhưng sau đó một số người nhận ra các begpacker dường như đang cố tình lợi dụng lòng nhân đạo, sự đồng cảm của dân bản xứ để có tiền đi chơi mà không cần phải động tay động chân!
Hình ảnh các begpacker xuất hiện khá nhiều tại các nước Châu Á
Tại Sài Gòn, chúng tôi cũng gặp một số người phương Tây đi ăn mày. Ở chợ Thủ Ðức có một anh mắt xanh mũi lõ biết nói tiếng Việt hay mang theo cây đàn gió (phong cầm) hát những bài Kachiusa, Triệu đóa hồng … Anh này cho biết tên Pakratov, 37 tuổi, người Belarus, du lịch “bụi” sang VN từ cuối năm 2022 nhưng bị kẻ gian “nẫng” ba-lô mất cả hành lý lẫn tiền bạc bèn phải “muối mặt” đi hát rong kiếm tiền. Một ông khác người Thổ Nhĩ Kỳ hay đứng bên vệ đường M.C.T (gần hầm chui Thủ Thiêm) ăn mặc khá lịch sự cùng tấm biển ghi “Mong ông bà qua lại thương cảm bố thí cho tôi chút tiền giúp no bụng hàng ngày”. Tương tự, tại Dương Ðông (Phú Quốc, Kiên Giang) hồi cuối tháng 1/2022 xuất hiện 3 ông Tây vóc dáng khá trẻ cầm bảng xin tiền. Tấm bìa carton của họ viết rõ mấy câu tiếng Việt: “Xin chào, chúng tôi đến từ Nga. Chúng tôi đã đi du lịch mà không có tiền trong 5 năm nay. Hãy ủng hộ hành trình của chúng tôi. Cảm ơn”. Ðó là chưa kể còn có nhiều người (đa số thuộc các nước nghèo Châu Phi) lặn lội sang VN tìm công ăn việc làm nhưng cuối cùng không tìm được rồi không có tiền về nước và cuối cùng lại ngửa tay xin tiền người dân bản xứ để tiêu pha….
Một begpacker ngồi bán bưu ảnh kiếm tiền ở quận 1, Sài Gòn
Có câu hỏi đặt ra vì sao người phương Tây lại đi ăn mày ở Việt Nam nói riêng và các nước Châu Á nói chung ngày càng nhiều? Bạn Kiều Thanh, vốn là một “nữ phượt thủ chuyên nghiệp” ở Lâm Ðồng cho biết: “Hình thức đi ăn mày của những ông Tây này thường diễn ra ở các quốc gia kém phát triển, đặc biệt là các nước Ðông Nam Á. Do khu vực này là điểm đến yêu thích của dân du lịch “bụi” vì chi phí khá rẻ. Thực tế, du lịch “bụi” luôn là ý tưởng hấp dẫn những người đam mê di chuyển. Họ luôn có cách tiết kiệm chi phí một cách tối đa hoặc tìm kiếm những dịch vụ giá rẻ để chuyến đi không quá tốn kém mà vẫn thoải mái. Tuy vậy việc ăn mày trên đường “phượt” rõ ràng không phải cách hay và trào lưu này chỉ thuộc về những kẻ lười biếng. Quan niệm chung của người Việt mình nhìn thấy một kẻ trong bộ dạng quần áo rách rưới, đói khổ mới là những người cần giúp đỡ. Nghĩa là người ta chỉ thương cảm, chiếu cố những trường hợp khổ sở hơn mình. Như vậy rõ ràng cách tiếp cận của những ông bà Tây ăn mày kia là không phù hợp lắm với quan điểm chung của đa số người Việt!”.
Chúng tôi biết ở vài nước như Thái Lan, Indonésia – cũng là những nơi xuất hiện nhiều begpacker – từng đặt ra biện pháp ngăn chặn dạng du khách gây hình ảnh phản cảm này khi họ có thể bị báo cáo về đại sứ quán, thậm chí bị chính quyền, cảnh sát câu lưu và thẳng tay trục xuất! Riêng tại Sài Gòn, một vị có trách nhiệm thuộc Phòng Quản lý Xuất nhập cảnh (PA08) nói với chúng tôi: “VN hiện chưa có luật cấm ăn mày với cả người trong nước lẫn người nước ngoài nhập cảnh. Chúng tôi cũng biết rõ Tây ăn mày có nhiều người thuộc các quốc gia được VN miễn thị thực, liên tục vừa di chuyển từ nước này qua nước khác vừa xin tiền để đi du lịch thậm chí có những người đi ăn mày chuyên nghiệp. Tuy nhiên các trường hợp này không phải tội phạm nên chúng ta cũng khó giải quyết, cũng không có chính sách nào đưa họ vào các trung tâm bảo trợ xã hội mà phải liên lạc với cơ quan ngoại giao để họ bảo trợ tài chính cho công dân họ trở về nước. Tuy nhiên nhiều vụ phải liên lạc rất lâu với những cơ quan ngoại giao này mới có kết quả nhưng đa số kinh phí trả họ về nước thường do VN bỏ ra mua vé máy bay để tiễn khách!”
Cũng theo vị này cho biết, từ năm 2018 tới nay, Phòng PA08 ở Sài Gòn đã làm thủ tục trục xuất hơn 450 người nước ngoài. Trong số này phần nhiều với lý do cư trú bất hợp pháp, sống lang thang nhưng trong người không có bất cứ thứ giấy tờ “lận lưng” nào, số còn lại là người có dấu hiệu bệnh tâm thần hoặc vi phạm những vấn đề khác…
NS
