Ba Sàm
Một “thiết bị giống máy bay không người lái” trôi dạt vào biển Quảng Ngãi, bị ngư dân phát hiện và đưa về, báo cho biên phòng. Chuyện khá nghiêm trọng, nhưng cũng quá cần báo chí đưa tin chi tiết. Ấy vậy mà tối qua, có ba báo VN đưa tin, nhưng mỗi báo mỗi kiểu, đều để lại những dấu hỏi.
Báo Tuổi trẻ, lâu nay được tiếng vừa sâu sắc, vừa mạnh dạn, nhưng với vụ này thì cẩn trọng đến lạ. Có chữ Trung Quốc rành rành, có ảnh dòng chữ kiểu Tàu to đùng hẳn hoi, mà bảo là “chữ nước ngoài”; đương nhiên cũng chẳng thèm kiếm người dịch thứ chữ lạ đó xem nội dung là gì. Có lẽ kinh nghiệm vẫn còn đó từ mười mấy năm trước, về việc đưa tin ngư dân ta bị bắt bớ, cướp bóc, đánh đập ngoài Biển Đông, mà vẫn chỉ được cho thủ phạm là bọn “tàu lạ”. Như con chim đậu phải cành cong, chắc vẫn chưa quên vụ từ hơn 5 năm trước, bị phạt vạ vì “bịa”(?) ra tin CTN Trần Đại Quang “nói ông đồng tình với kiến nghị của cử tri cần có Luật biểu tình và hứa báo cáo Quốc hội về nội dung này”?
May mắn, có báo Dân trí, giật tít rõ ràng: Vật giống máy bay không người lái có chữ Trung Quốc trôi ở biển Quảng Ngãi. Chỉ tiếc bản tin quá sơ sài, cũng không biết nội dung những chữ đó là gì, dù khẳng định chắc nịch nó là chữ Trung Quốc.
May mắn hơn vì có báo đã mau mắn, dịch luôn dòng chữ Trung Quốc: “công ty TNHH Công nghệ Hàng không Thông minh Thâm Quyến Daotong, đã qua kiểm định chất lượng”. Thế nhưng, đúng như các cụ vẫn nhắc nhở “Nhanh nhẩu đoảng, vội vàng hư”. Báo VNExpress này chắc đã bị “trên” mắng là “đoảng” và “hư” (?), nên đã vội vàng sửa đoạn dịch đó thành “một công ty công nghệ hàng không, đã qua kiểm định chất lượng”. Đoán được diễn biến khốn khổ này bởi có một báo cũng đã nhanh chóng đăng lại bài từ VNExpress, nó là trang thông tin điện tử VIETNAM.VN, của Cục Thông tin Đối ngoại, Bộ Thông tin và Truyền thông. Đúng là thứ của cái bộ “thống lĩnh” 7-8 trăm cơ quan báo chí có khác, chả sợ gì hai chữ “Trung Quốc”.
Mà cứ sợ bóng sợ vía “thiên triều” cũng phải thôi. Ai đời ngài Tổng bí thư-Chủ tịch nước đó vừa mới rời đi, trong một chuyến thăm hoành tráng về mọi nhẽ, để lại bao nỗi niềm nức nở, hân hoan, mà đã xảy ra ngay vụ nghi là trinh thám – gián điệp trên Biển Đông, trên các đảo, thậm chí là bờ biển của Việt Nam hay sao?
Hãy nhìn vào cái “cây tre” trong hình dưới đây, để đừng tưởng nó luôn vươn thẳng đứng, dẻo dai như dân ta vẫn từng tự hào, nha! Có đôi khi, nó phải uốn éo, ẻo lả, trông tưởng “rồng” nhưng lại giống … giun.
Nhưng … vẫn chưa hết chuyện để bàn, cũng là cho làng báo quốc doanh xứ Việt tham khảo cách tác nghiệp, xem có nên đi tới cùng trong mức có thể về việc đưa tin hay không.
Đó là, nếu tìm thêm trên mạng Internet, sẽ thấy cái công ty Daotong Thâm Quyến này có trụ sở tại Khu công nghiệp Vsip Hải Phòng đấy. Nó có hẳn số điện thoại, có trang web đàng hoàng. Sao báo chí không gọi điện tới hỏi? Nếu đây là sản phẩm thử nghiệm của công ty, hoặc khách hàng mua về sử dụng, bị rơi trên biển, thì sao?
Và … sẽ còn những dấu hỏi nữa quanh vụ này, quanh cái công ty sản xuất thứ sản phẩm có thể phục vụ hoạt động gián điệp của “bạn vàng” ngay tại VN. Hai bộ Quốc phòng, Công an nghĩ sao, về việc cấp phép, quản lý sản phẩm v.v..? (Kinh nghiệm cuộc chiến Nga-Ukraine, rồi Israel-Hamas, với thứ sản phẩm này là quá rõ).
–
Ghi chú: để yên tâm không bị cho là bịa đặt, xin chụp lại đoạn văn từ hai bài báo – gốc và đã được chỉnh sửa:
+ Trên VIETNAM.VN, đăng lại bản gốc của VNExpress:
+ Trên VNExpress, sau khi đã được chỉnh sửa:
+ Nhưng dòng chữ quan trọng từ văn bản gốc vẫn hiển thị trên Google:
BA SÀM 