Lời nói đầu cho Giai phẩm Diễn Đàn Thu 2016

Bạn đọc thân quý,

Bạn đang "cầm trên tay" Giai phẩm mùa thu 2016 của Diễn Đàn. Đây là một số đặc biệt mà toà báo muốn gửi tặng bạn đọc nhân dịp kỉ niệm 25 năm ngày ra mắt số Diễn Đàn đầu tiên : Số 1, tháng 10.1991. Trong "Thư mời viết bài" gửi thân hữu ngày đầu hè (23.6), chúng tôi có nhắc lại lý do của số đặc biệt này:

Trong suốt 15 năm ra báo giấy (1991-2006), Diễn Đàn luôn luôn có hai số đặc biệt được « mặc áo » (bìa màu, tăng số trang và thêm nội dung văn nghệ) : số Tết và số tháng 10 nhân « sinh nhật » báo. Như vậy, Giai phẩm Diễn Đàn Thu 2016 vừa là một số đặc biệt mới so với 10 năm qua, từ khi báo (bỏ giấy) bước vào không gian Cyber, vừa nối lại cái truyền thống xưa ấy (không chỉ có số "báo Tết" mỗi năm).

Về nội dung, sau khi nhắc sơ tới cái tên Giai phẩm mùa thu của nhóm « Nhân văn – Giai phẩm », nhóm trí thức phản kháng ở miền Bắc 60 năm trước mà "sự nghiệp tinh thần còn thấm đậm những trang viết của nhiều thế hệ Việt Nam cho tới ngày nay", chúng tôi cũng đã minh định rõ, Giai phẩm Diễn Đàn Thu 2016 không có tham vọng nối tiếp sự nghiệp đó. Phần vì do tờ báo xuất bản ở nước ngoài, không chịu sự đàn áp nặng nề như nhóm đàn anh 60 năm trước, phần khác là do tình hình chính trị - xã hội đã khác trước.

Khác với 60 năm trước, đòi hỏi cơ bản về dân chủ và tiến bộ xã hội đã lớn mạnh hơn nhiều, lan rộng hơn nhiều, và có thể nói đã chiếm được chỗ đứng vững chắc ở trung tâm những suy nghĩ của người Việt hôm nay. 

Trong nhiều năm trời, Diễn Đàn đã là nơi thu thập và phát tán những thông tin, những phân tích, những thơ – truyện mà trong nước không có cơ quan báo chí nào nhận đăng. Ngày nay, xã hội dân sự trong nước đã xuất hiện, vững chắc, cùng với sự bùng nổ mà nhà cầm quyền không kiểm soát nổi của Interrnet, việc đó không còn như xưa, nhưng tham vọng của tờ báo vẫn là có được những bài viết có chất lượng, cả về các mặt phân tích, thông tin và phong cách (văn, thơ !) về những vấn đề nóng bỏng của đất nước, phù hợp với tiêu chí vì phát triển và dân chủ mà mình đã đặt ra từ ban đầu. Những vấn đề chính trị, kinh tế, xã hội, dĩ nhiên, nhưng cũng không thể thiếu các bài viết về khoa học, giáo dục, nền tảng của yêu cầu nâng cao dân trí, yêu cầu đầu tiên mà Phan Tây Hồ đưa ra gần một thế kỷ trước, và chắc hẳn không thể không thêm khía cạnh bảo vệ độc lập cho đất nước và bảo vệ môi trường và cuộc sống an bình của người dân, như thời sự nhắc nhở chúng ta.

Những ý hướng về bài vở ấy, chúng tôi vẫn đeo đuổi trong công việc hàng ngày của báo, song bài vở của một tờ báo mạng không khỏi có phần phân tán, đặc biệt là phần văn thơ (mục "Sáng tác" trên dải băng các phần mục của báo). Việc tập hợp một số đặc biệt cho phép vượt qua phần nào sự phân tán đó, đồng thời vẫn bảo đảm yêu cầu của các bài "phi hư cấu" (phân tích, biên khảo, dịch thuật) khác. Để đọc các bài trong số đặc biệt này, bạn chỉ cần bấm vào đây, hoặc vào hình bìa Thu 2016 ở đầu trang (và trên mục Các số đặc biệt khi hình này không còn trên trang nhất), một mục lục sẽ mở ra và bạn có thể chọn bài muốn đọc bằng cách bấm hai lần vào vào tên bài. Cũng như các số mùa Xuân, bạn sẽ thấy trong số này mục lục được chia làm nhiều phần để dễ tìm kiếm : phần Biên khảo - nhận định với 5 bài viết, phần Đọc sách - Dịch thuật cũng gồm 5 bài, hai phần Văn và Thơ đặc biệt phong phú với sự góp mặt của 14 tác giả.

Chúng tôi xin gửi đến quý bạn đọc Giai phẩm mùa thu 2016 này, với lời tri ân của toàn bộ ê-kíp làm báo (biên tập và kỹ thuật) về sự gắn bó mà bạn đọc và các tác giả đã dành cho Diễn Đàn 25 năm qua.

Diễn Đàn