Điểm sách mới

Nguyễn Ngọc Giao

Những vấn đề Việt Nam
chọn lựa sống còn trước nhu cầu phục hồi xã hội và phát triển kinh tế

Nhà xuất bản Trăm Hoa ( P.O. Box 4692, GARDEN GROVE, CA 92642, Hoa Kỳ), 1992, 464 trang, giá bán 22 US$.

Đây là tập hợp một số phát biểu về những vấn đề chính trị, kinh tế, xã hội, văn hoá, tôn giáo của (hay liên quan tới) Việt Nam. Tác giả là những người ở trong nước hoặc ở nước ngoài. Trong nước, ngoài hai bài phát biểu từ năm 1977 của cố thượng toạ Thích Thiện Minh và cố tổng giám mục Nguyễn Kim Điền, đó là những tài liệu được viết trong khoảng thời gian 1989-1991, một phần lớn đã được đăng trên báo Đoàn Kết những năm này. Ngoại trừ Hội đồng giám mục Việt Nam, các tác giả hầu hết là những cán bộ cao cấp chủ trương đổi mới (Trần Xuân Bách, Nguyễn Hộ), những trí thức cộng sản hay tiến bộ (Hoàng Minh Chính, Lương Dân, Phan Đình Diệu, Phạm Xuân Đài, Lê Hồng Hà, Dương Thu Hương, Lữ Phương, Kim Tính, Lý Chánh Trung, Nguyễn Khắc Viện, Trần Quốc Vượng) hoặc thuộc thành phần ba hiện nay đang bị quản thúc hay giam giữ (linh mục Chân Tín, giáo sư Đoàn Viết Hoạt, bác sĩ Nguyễn Đan Quế).

Các tác giả ngoài nước: Vương Hữu Bột, Nguyễn Duy Chính, Phan Tấn Hải, Lê Mạnh Hùng, Nguyễn Hương, Thập Lang, Phạm Trọng Luật, Hoàng Sử Mai, Thân Trọng Mẫn, Trần Bình Nam, Đỗ Hữu Tài, Bùi Chánh Thời, Lê Thứ, Bùi Tín [theo cách xếp của ban biên tập cuốn sách], Nguyễn Hoài Vân, Trương Vũ.

Từ điểnTiếng Việt

Hoàng Phê chủ biên, Trung tâm từ điển ngôn ngữ, Hà Nội 1992, 1148 trang.

Đại diện bản quyền ở ngoài nước: Vietnam Publications, 82 Wall Street, Suite 1105, NEW YORK, NY 10005.

Đây là tái bản của cuốn từ điển cùng tên, do Nhà xuất bản khoa học xã hội xuất bản năm 1988. So với lần trước, bộ biên tập cho biết đã sửa 2.770 định nghĩa, sửa hoặc thay 3.510 thí dụ minh hoạ, bổ sung 2.090 mục từ mới (trong tổng số khoảng 35.000 mục từ). Tôi đã có lần ví từ điển với chiếc xe hơi mới ra, lái thử cho biết vậy thôi, chứ phải có thời gian sử dụng mới có thể khen chê chính xác. Vậy chỉ xin nêu vài nhận xét về những cái mới và ưu điềm dễ thấy của cuốn này:

1) Cách đây 4 năm, tôi có góp ý kiến về một số định nghĩa (bật lửa, đôminô, ghế...) (Đoàn Kết số 408), nay tò mò đọc thử, thấy các tác giả đã sửa lại cả, và thêm cả từ tabu còn thiếu.

2) Trong bài “Bỏ dấu ở đâu” (Diễn Đàn số 13) có thông báo là cuốn Từ điển chính tả Hoàng Phê mới in cũng đã chủ trương bỏ dấu theo kiểu thống nhất. Nay xin sửa lại cho đúng: đó chính là cuốn Từ điển tiếng Việt do ông Hoàng Phê chủ biên (còn cuốn Từ điển chính tả, thì chưa biết bao giờ mới in lại). Nói rõ hơn: nhờ chương trình bỏ dấu tự động, tất cả các dấu trong cuốn từ điển này đều bỏ đúng chỗ (tất nhiên, vẫn còn những lỗi in sai khác nhưng dường như ít).

3) Một cuộc cách mạng thầm lặng rất đáng hoan nghênh: bản in năm 1988 còn chủ trương loại bỏ những chữ tục, bản 1992 này đã từ bỏ cái chủ trương kỳ quặc ấy. Bạn nào muốn biết có bao nhiêu chữ tục, định nghĩa đúng sai thế nào, xin tìm đọc cuốn Từ điển rất có giá trị này. Ở nước ngoài, nếu không nhờ được người thân mua và gửi từ trong nước, bạn có thể đặt mua qua Viet Publications (xem địa chỉ ở trên). Giá mua, kể cả cước phí: 34 ,5 US$ (đường thuỷ + bộ), 40 US$ (đường hàng không).

Bài mẫu tiếng Việt (Môn thi sinh ngữ Tú tài Pháp)

Đoàn Thu Phong & Nguyễn Thị Phương

khổ 21x29, 86 trang, tác giả xuất bản, 50 FF (có bán tại Nhà Việt Nam, 23 rue Cardinal Lemoine, Paris 5; hay đặt mua qua bưu điện: M. Doan Thu Phong, 28 ave Champagne, 33600 PESSAC, cộng thêm cước phí 15 FF).

Hữu xạ tự nhiên hương: khỏi cần giới thiệu dài dòng tập tài liệu bổ ích này. Tất cả những ai có con em chuẩn bị thi tú tài Pháp, từ nay khỏi cần đi lục lọi tủ sách, sao chụp mười bài văn và loay hoay chú thích, biên dịch. Mong rằng có bạn sẽ trả công hai nhà khoa học Đoàn Thu Phong (vật lý hạt nhân) và Nguyễn Thị Phương (sinh hoá) bằng cách góp ý kiến, phê bình để cải thiện tập tài liệu này trước khi tái bản.

Introduction à l’Economie de Marx

Pierre Salama & Trần Hải Hạc

Collection Repères, Ed. La Découverte, Paris, 1992, 128 tr.

Ba năm sau khi bức tường Berlin sụp đổ, mà ra một cuốn sách dẫn nhập kinh tế học của Marx, chắc có người ngạc nhiên. Bài mở đầu sẽ trả lời thắc mắc ấy, và trả lời hay. Công lao của Marx trước hết là một phương pháp phân tích chủ nghĩa tư bản. Quan điểm của hai tác giả là: cách tiếp cận mác xít ngày nay vẫn còn giá trị không những để tìm hiểu chủ nghĩa tư bản, sự vận hành, tính năng động và những nhược điểm của nó, mà còn giúp ta hiểu tại sao chủ nghĩa tư bản có khả năng tự đổi mới. Đây là một sách giáo khoa, viết cho sinh viên cấp một đại học và các giáo sư giảng dạy kinh tế học ở hai năm cuối trung học. Và cho cả những ai muốn độc lập suy nghĩ.

Hồ Chí Minh à Paris (1917-1923)

Thu Trang Gaspard

L'Harmattan, Paris, 1992, 272 trang, lời tựa của P. Devillers

Đây không đơn thuần là bản dịch tiếng Pháp của cuốn Nguyễn Ái Quốc tại Paris 1917-1923 mà Thu Trang đã xuất bản trong nước (tại Hà Nội năm 1989 và tại Thành phố Hồ Chí Minh năm 1990). Tác giả đã cố gắng đưa thêm những dữ liệu nhằm giúp độc giả đánh giá sự chọn lựa của Nguyễn Ái Quốc trong bối cảnh những năm sau Thế chiến lần thứ nhất.

Ưu điểm lớn nhất là Thu Trang đã bỏ nhiều năm tháng lục lọi trong kho văn khố Pháp để tìm ra các báo cáo của những mật thám được phân công theo dõi Nguyễn Ái Quốc, Phan Chu Trinh, Phan Văn Trường..., qua đó, người đọc hiểu thêm được diễn biến mối quan hệ thân thiết giữa ba nhân vật lịch sử này. Có điều xin hỏi tác giả: trích dẫn Trần Dân Tiên mà không cho bạn đọc biết đó là một (trong nhiều) bút hiệu của chủ tịch Hồ Chí Minh, là tại sao? Phải chăng tôi đọc không kỹ, hay tác giả không biết, hoặc biết mà không nói?

Gấp cuốn sách lại, tôi ước mơ sớm được đọc một cuốn biên khảo với chủ đề Nguyễn Ái Quốc ở Liên Xô 1934-38, dựa vào văn khố (ngày nay đã có thể tham khảo) của Quốc tế cộng sản, và văn khố (ngày nay vẫn chưa ai được đọc) của cục KGB. Theo những nguồn tin riêng, hiện nay mới chỉ có hai nhà sử học (một Mỹ, một Nhật) đang làm việc này, dường như chưa có nhà sử học Việt Nam nào có điều kiện tiếp cận kho tàng sử liệu đó. Ai theo dõi lịch sử thật của Đảng cộng sản Việt Nam và tiểu sử thật của Nguyễn Ái Quốc cũng biết rằng những năm 1930 đóng một vai trò hết sức quan trọng: Nguyễn Ái Quốc không hề được trao một trách nhiệm chính thức trong Đảng cộng sản Việt Nam, không những thế, có thể khẳng định là ông đã bị xử lý vì nhiều tội trong thời kỳ này. Những điều ấy, cho đến nay, những tài liệu chính thức không hề nói tới, dù chỉ phớt qua. Sự thật về thời kỳ này sẽ cho phép chúng ta đánh giá đúng thập niên 1940, là giai đoạn mà lãnh tụ Nguyễn Ái Quốc – trở thành Hồ Chí Minh – có điều kiện thực hiện đường lối cách mạng dân tộc mà trong thập niên trước, ông đã bị Quốc tế cộng sản lên án gắt gao.