DVN

Vài suy nghĩ về vụ TT Bush tiếp
các phần tử “đấu tranh cho dân chủ”.

Diễn Đàn : Sau khi Tổng thống Mỹ Bush dự hội nghị APEC ở Việt Nam về, chính quyền VN đã tỏ ngay một thái độ rất cứng rắn đối với những hoạt động chính trị chống đối. Do đó, trước khi chủ tịch nước Nguyễn Minh Triết sang Mỹ theo lời mời của TT Bush, ông này đã mời 4 "nhà hoạt động nhân quyền" người Mỹ gốc Việt đến hỏi chuyện tại Nhà Trắng. Đây có thể xem như một hành động "mắt đổi mắt, răng đổi răng", làm xấu đi quan hệ giữa hai nước. Diễn Đàn xin đăng dưới đây bình luận của một độc giả trên vấn đề này. Bạn đọc muốn có thêm tin tức liên quan xin xem hai trang sau đây của BBC : 

Những vụ xử làm Việt Nam mất bạn

TT Bush nghe về nhân quyền Việt Nam

   
Tôi chưa từng thấy có TT Mỹ nào tiếp các phần tử “đối lập” với chính phủ có liên hệ ngoại giao chính thức với Mỹ một cách trịnh trọng và lâu như vậy; nhất là lại đang sửa soạn đón tiếp nguyên thủ của quốc gia đó. Vì vậy hành động nầy cần được phân tích đầy đủ.

Đặt ngoài các khúc mắc về chính trị và ngoại giao mà tôi chưa được biết, việc nầy chứng tỏ TT Mỹ rất bất mãn với chính phủ VN, vừa chứng tỏ một tâm lý desperate (*) vì đang gặp rất nhiều khó khăn cả nội bộ và ngoại giao.

Bất mãn có thể có nhiều nguyên do như làm mất mặt CP Mỹ khi bắt Lê Quốc Quân, chỉ 4 ngày sau khi ở Mỹ về, người mà CP VN đã đồng ý cho đi du học Mỹ (Học bổng của NED)…

Bất mãn có thể vì VN đã không thực thi các cam kết về kinh tế ?

Bất mãn có thể vì phía VN đã không đáp ứng các yêu cầu về một vài vấn đề chính trị mà Mỹ có ý nghĩ là có thể trông cậy ở phía VN ?

Có thể có các yếu tố khác nữa nhưng sự bất mãn thì rõ ràng, tại sao có thể xảy ra như vậy ?

Theo tôi, đã theo rõi các hoạt động của các nhóm chống đối, thì hoàn toàn không phải vì các nhóm đó có lực lượng đáng kể để đến nỗi TT Mỹ phải o bế họ. Vì TT Mỹ đang ở trong tình trạng desperate mà muốn làm một cử chỉ khác thường chăng? Nếu quả thật TT Mỹ có thể vô lý thì còn Phó TT và các cố vấn của TT, việc TT Mỹ gặp các khó khăn trên trường quốc tế và nội bộ và rồi vì thế mà có hành động như vậy thì đây là vấn đề không đơn giản, nó có thể đánh dấu một thay đổi quan trọng về đường lối Mỹ ở Đông Nam Á mà VN cần nghiên cứu kỹ.

VN đang cần hoà bình và giao hảo với tất cả các quốc gia bạn, trong đó Trung Quốc và Mỹ là rất quan trọng. Trong giao hảo đó chúng ta có vài ưu điểm và một số khuyết điểm cần khắc phục. Để khắc phục khuyết điểm chúng ta cần thời gian, và hoà bình để phát triển, chúng ta cũng rất cần đoàn kết.

Ưu điểm của ta xét cho cùng, hiện tại, lại không hẳn nằm trong vòng kiểm soát của ta, nó nằm trong thế cân bằng giữa các cường quốc, ta có thể đứng làm vị trí điểm cân bằng, vị trí rất có lợi cho ta, nhưng vị thế đó lại rất dễ bị lôi kéo mà ta thực chất vẫn còn nhiều khuyết điểm. Việc cưỡng chống lại các thế lực lôi kéo đó đòi hỏi hầu như tất cả các đức tính như cương quyết, ôn hoà, nhũn nhặn, khiêm tốn, nhún nhường... mà người ta quen gọi là bản lãnh chính trị.

Thế thì tại sao ta để xảy ra như vậy ? Ta đã có tính cách thách thức CP Mỹ khi bắt nhiều nhân vật liên quan tới vấn đề nhậy cảm (nói theo ngôn ngữ trong nước) trong lúc nầy, lúc mà TT Mỹ đang gặp khó khăn. Ta đã nhân dịp nầy để đòi hỏi các điều kiện kinh tế và chính trị quá mức chăng ? Khi đối tác gặp khó khăn thì ta có thể ra giá cao, điều này có thể đúng hay không đúng trong kinh doanh cũng như chính trị, vì căn bản vẫn là yếu tố tương quan lực lượng và tâm lý.

CP Mỹ luôn luôn có khả năng chọn lựa vì tỷ trọng kinh tế và quân sự rất lớn của nước Mỹ. Nước Mỹ dầu sao hiện tại vẫn là nước có khả năng kinh tế và quân sự lớn nhất hoàn cầu, không những vậy, mức sống của dân Mỹ về vật chất cũng cao nhất ; vì vậy họ có niềm tự cao của họ, có tự ái của họ và có sự kiêu hãnh của họ. Với VN nước Mỹ lại luôn luôn có mặc cảm, vì là nước lớn mà thua trận một nước nhỏ, mặc cảm vì đã gây chết chóc quá nhiều cho VN.

Trong khó khăn như hiện nay của TT Mỹ, trong tâm lý như vậy nếu như VN nhũn nhặn giúp đỡ, khiêm tốn đòi hỏi thì có nhẽ tốt, đạt hiệu quả hơn là một thái độ cứng rắn. Hơn nữa đã vô WTO thì hẳn nhiên là mọi người đều biết rằng con đường dân chủ đa nguyên là con đường sẽ phải tới thì tại sao lại tỏ ra quá cứng rắn trong lúc nầy ? (Cứng rắn về vấn đề dân chủ cũng như về kinh tế...) Lúc mà ta và Mỹ cùng cần nhau không hơn và không kém.

Trở lại vấn đề tâm lý thì về phía VN đây có phải chăng là tàn dư của tâm lý kiêu hãnh khi thắng trận hay không? Nhắc lại thì nhàm nhưng không thể không nhắc lại là cha ông ta mỗi khi thắng là đều xin lỗi bên thua trận. Lý do: họ lớn quá, ta không thể thua nhưng ta có thể bị huỷ diệt.

Nếu như chỉ có đến thế thì khó khăn vẫn còn thời gian để khắc phục. Điều tai hại lớn là nếu một phần nào vì thế (nói một phần vì còn nhiều lý do khác) mà chính phủ Mỹ hiện tại muốn thay đổi chính sách Đông Nam Á. Thay đổi theo chiều hướng, trong tương lai gần, không đối đầu với Trung Quốc.

Tai hại không những vì Mỹ ít thân thiện với ta, mà còn vì ta mất thế cân bằng và rất có thể vì thế các sức ép khác sẽ làm ta bị chậm trễ trong việc khắc phục khuyết điểm của ta.

Thời cơ vàng thì quả là có thật nhưng muốn thể hiện nó, muốn nhờ thời cơ đó thì không thể không có đoàn kết dân tộc cả trong nước và ngoài nước, con đường đi tới phải là con đường của toàn dân với lãnh đạo biết ưu tư, biết chia sẻ, biết nhũn nhặn biết lo lúc an lúc nguy.
 

DVN

(*) Quả là khó kiếm từ VN tương đương. Có thể tạm dịch là “ liều, bất cần đời ”, ý nhẹ hơn là cách hiểu thông thường như “tuyệt vọng”, người đánh máy.