Thư gửi Quý Nhà Giàu Việt Nam ^(*)

Nguyễn Xuân Xanh

Thư gửi là một thông điệp đến những nhà giàu, và không những thế, đến toàn thể người Việt Nam về một loại hình hoạt động nhân ái của phương Tây đang lan tỏa  trên thế giới mạnh mẽ chưa từng có, bắt đầu mạnh mẽ từ hơn một thế kỷ qua, đặc biệt là trên mảnh đất Hoa Kỳ, trong những nhà tỉ phú, triệu phú, nhưng cũng không dừng lại ở đó, và cũng không dừng lại ở “tâm chấn” Hoa Kỳ. Nó là một “cuộc cách mạng nhân ái”, “cách mạng trái tim”, nhưng bằng lý trí sắc sảo, của những con người giỏi và sắc sảo, trên thương trường, cũng như “trường tình nhân ái”. Loại hình hoạt động này còn tương đối mới đối với Việt Nam.

Hoạt động trên được gọi là hoạt động nhân ái, philanthropy (philanthropōs), yêu người, nhưng ở một cấp độ cao hơn. Trong khi hoạt động từ thiện (charity) nhằm “cho ai con cá, để nuôi người đó một ngày”, thì hoạt động nhân ái muốn “dạy ai câu cá, để người đó tự nuôi cả đời”. Nhưng đó chỉ là cách nói hình tượng. Cái cần câu thời hiện đại không phải ‘thô sơ’ như thế của thời Lão tử, mà là tinh tế hơn, hiệu quả hơn nhiều, không phải giúp cho một người, mà còn có năng lực giúp cho quốc gia và thế giới. “Từ thiện dành cho người nghèo túng, trong khi nhân ái dành cho (sự cải thiện) nhân loại”, như Daniel Gilman, vị chủ tịch nổi tiếng đầu tiên của ĐH Johns Hopkins nói.

Hoạt động nhân ái nhắm vào đầu tư trong các lãnh vực giáo dục, văn hóa, các thư viện, viện bảo tàng, phòng hòa nhạc, xây dựng đại học, vào phát triển khoa học, công nghệ, y tế và bảo vệ môi trường, nhắm vào phát triển năng lực con người và xã hội hầu góp phần “chữa trị cái ác tại gốc rễ của nó”. Kinh nghiệm của ba cuộc cách mạng thế kỷ 18, 19, và 20 cho thấy sự phát triển kinh tế, xã hội, và phồn vinh gắn liền với sự phát triển của khoa học, công nghệ và giáo dục. Hoạt động nhân ái do đó cũng nhằm tạo ra cơ hội cho các thế hệ sau, đem lại nhiều bình đẳng hơn, và dân chủ hơn.

N.X.X.

(*) Nhà xuất bản Tổng Hợp, Thành phố Hồ Chí Minh, 2016.

Sách sẽ được giới thiệu tại Hội Sách Tp Hồ Chí Minh 21-27/03/2016, công viên Lê Văn Tám.