CPTPP bắt đầu có hiệu lực
Hiệp định CPTPP bắt đầu có
hiệu lực
Vũ Kim Hạnh
LTS. Hiệp định Đối tác Toàn diện và Tiến bộ xuyên Thái Bình Dương, viết tắt theo tiếng Anh là CPTPP (Comprehensive and Progrsssive Agreement for Trans-Pacific Partnership), mà tiền thân là Hiệp định Đối tác Xuyên Thái Bình Dương (TPP), được 11 nước còn lại của TPP thoả thuận ký kết ngày 8/3/2018, hơn một năm sau khi Mỹ rút khỏi TPP (tháng 1.2017, sau khi Trump nhậm chức). Nhân khi CPTPP bắt đầu có hiệu lực, nhà báo Vũ Kim Hạnh đã có một loạt bài viết về hiệp định này trên FB của chị. Được sự đồng ý của tác giả, Diễn Đàn xin đăng lại các bài viết nhiều thông tin ấy. Dưới đây là hai bài đầu tiên.
1/ Tin nóng
HIỆP ĐỊNH CPTPP vừa có hiệu lực tại Canada vào 12g đêm, giờ Toronto, tức là 12g trưa nay, giờ Vietnam, ngày 30/12/2018 (theo thông báo và cập nhật thường xuyên của anh David Hà (cũng có trang FB cùng tên này). Hiệu lực, tính lùi giờ cho Việt Nam chỉ còn lại 15 ngày là hiệp định CPTPP (vào ngày 14/1/2019).
TIN VUI ĐẦU TIÊN LÀ: ĐƠN GIẢN HÓA THỦ
TỤC KHAI NGUỒN GỐC XUẤT XỨ ("C.O.")
Thường được giới chuyên môn gọi là CERTIFICATE OF ORIGIN: Từ ngày 14 -
1, các doanh nghiệp VN nếu xuất hàng hoá sang 6 nước thành viên CPTPP
(Canada, AUS, NZ, Nhat, Mexico và Singapore) thì có thể TỰ LÀM TỜ KHAI
CO - nguồn gốc xuất xứ sản phẩm.
Tờ khai C.O. mới trong CPTPP không cần đến đóng dấu của bất cứ cơ quan
chính quyền nào, mà chỉ cần có chữ ký của nhà xuất khẩu hoặc nhà sản
xuất. Bộ ngoại thương Canada cung cấp bản mẫu này (CO CPTPP.pdf)
Theo WTO dự đoán, mỗi nước thành viên phải chi trung bình 150 triệu
USD để chuẩn bị nhân lực, huấn luyện nhằm thực thi các cam kết. Như
vậy, với các nước đang phát triển, thiếu thốn nhiều điều kiện để minh
bạch nhất là công tác quản lý nhà nước (thường quan liêu và chồng chéo
nhau) như Vietnam, Brunei và Peru có thể phải chỉ cao hơn con số 150
triệu nhiều. Việt Nam mình đã chi như thế nào để đầu tư phương tiện,
thiết bị và nhất là tập huấn cho cán bộ quản lý, doanh nghiệp và người
tiêu dùng* hiểu để thực thi CPTPP cho chính xác nhỉ?
GIỜ CHÓT TRƯỚC KHI SẢN PHẨM CỦA ÚC ĐỔ
BỘ LÊN CANADA
Rượu vang Australia chuẩn bị đổ bộ lên Canada sau ngày 30 - 12.
Từ ngày 14 - 1, rượu vang nho hoặc Champagne có nguồn gốc xuất xứ từ
Canada nhập vào VN sẽ được giảm từ 56% hiện nay xuống còn 41%, và sẽ là
36% vào đầu năm 2020
Ngoại trừ tôm hùm và cá hồi xuất xứ từ Canada, Việt Nam từ ngày 14 -
1, sẽ xoá hết thuế nhập khẩu cho các mặt hàng hải sản, như cua đông
lạnh và cá biển nhập từ Canada và Australia (Đồng thời, sẽ giảm thuế
nhập khẩu cho Cá Salmơn của Canada từ 18% hiện nay xuống còn 0%, và tôm
hùm Canada thì từ 35% xuống còn lại 15%).
Các QG có màu cam là thành
viên
CPTPP. Tôm hùm Canada được giảm
thuế tại các nước thành viên.
Quảng cáo sớm rượu vang Úc tại tàu điện
ngầm Toronto (các ảnh của anh David Hà).
2/ Hai câu hỏi khó về công đoàn độc lập và an ninh mạng
Các câu hỏi
không dễ trả lời. Vậy mà sau stt
hôm qua về CPTPP, đã có nhiều
bạn inbox hỏi mình. Hỏi để biết
cũng có, mà hỏi “cắc cớ”
cho bí cũng có. Còn 13 ngày nữa
CPTPP có hiệu lực rồi. Nhân ngày
hôm nay là ngày cuối trước
1/1/2019, mình nói mấy điều tóm
lược thông tin, cũng chỉ là từ
tìm đọc các tài liệu và
cố sàng lọc các thông tin khách
quan, ngắn gọn. Thế này...
VỀ CÔNG ĐOÀN ĐỘC LẬP.
Hiệp định thương mại tự do thế hệ mới
như CPTPP yêu
cầu thành viên phải thông qua và
duy trì các quyền được nêu
trong TUYÊN BỐ năm 1998 về CÁC NGUYÊN
TẮC VÀ QUYỀN CƠ BẢN TRONG LAO ĐỘNG
(các quyền này được qui định
trong 8 công ước cơ bản của tổ
chức lao động thế giói ILO.
Hiện
nay Việt Nam còn chưa phê chuẩn 3 công
ước cơ bản (công ước 87, 98 và
105).
- Công ước 87 là về quyền
tư do lập Hội và việc bảo vệ
quyền được tổ chức . Công ước
này qui định là người lao động
và người sử dụng lao động
được quyền tự xây dựng một
tổ chức và tham gia tổ chức theo sự
lựa chọn của mình, không phải
theo tổ chức được qui định
chính thức.
- Công ước số 98 là
những nguyên tắc về quyền tổ chức
và thương lượng tập thể đối
với người lao động.
- Công ước
105 là về xóa bỏ lao động cưỡng
bức, bao hàm việc khi người lao động
đình công hay bị kỷ luật thì
không bị bắt buộc làm một việc
gì đó ngoài ý muốn hay bị
phân biệt đối xử về chủng
tộc, xã hội, tôn giáo.
Khi ký
hiệp định, Việt Nam sẽ thay đổi
pháp luật cho đúng 3 công ước
nói trên. Theo các chuyên gia pháp
luật của VN, lộ trình phê chuẩn
3 công ước này sẽ là: công
ước 98 là vào năm 2019; công ước
105 vào 2020 và công ước 87, chắc
cần thời gian nhiều hơn và có
thể vào 2023, thời hạn kéo dài
nhất.
VỀ MỘT ĐIỀU KHOẢN CỦA LUẬT AN NINH MẠNG
Về nguyên tắc,
thành viên tham gia CPTPP không được
yêu cầu các công ty nước ngoài
phải đặt máy chủ tại nước
sở tại. Tuy nhiên, với Việt Nam, cũng
có ngoại lệ. Một số ngoại lệ
đã được Việt Nam nêu ra và
được 10 nước kia thỏa thuận là
tạm thời không trừng phat đối với
các vi phạm về an ninh mạng và về
quyền lơi người lao động.
Thỏa
thuận tạm thời không trừng phạt
cho Việt Nam sẽ kéo dài từ 3 đến
5 năm sau khi Hiệp định có hiệu
lực tại Việt Nam ngày 14/1/2019.
Nội
dung của “thỏa thuận tạm thời
không trừng phạt” có nghĩa là
các nước sẽ "tự kiềm chế
"không khởi kiện VN lên toà trọng
tài về vi phạm qui định đặt
máy chủ (Dispute settlement) trong 3- 5 năm đầu
của hiệp định. Cần chú ý
là trong thoả thuận chỉ nói đến
là "tự kiềm chế” (refrain), chớ
không phải là bắt buộc đối
với các thành viên còn lại.
Nên khả năng việc tranh chấp về
qui định đặt máy chủ, giữa
VN và 10 thành viên kia, cũng vẫn rất
có thể xảy ra tùy đánh giá
của 10 thành viên cùng tham gia CPTPP.
Thu
thập thông tin đến đây là
hết. Toàn bộ chi tiết về những
gì doanh nghiệp và nhà nước cần
làm để CPTPP thực sự là cơ
hội lớn (thay vì biến thành thách
thức) bạn có thể tìm đọc
mục Bình luận thị trường của
báo in Thế giới Tiếp Thị phát
hành ngày 2/1/2019 hay www.thegioihoinhap.vn
nhé, vì bài khá dài.
Đại diện 11 nước tại lễ ký kết tháng 3/2018 tại Chi Lê (ảnh Reuters)
Vũ Kim Hạnh
Các thao tác trên Tài liệu