Làm sao vẽ chân dung con chim

thơ Jacques Prévert, Hàn Thuỷ dịch

Trước hãy vẽ lồng chim
với cánh cửa mở
rồi lại vẽ tiếp
một cái gì xinh xinh
một cái gì giản dị
một cái gì thật đẹp
một cái gì hữu ích
cho con chim
rồi để bức tranh đó dựa vào một cái cây
trong vườn
trong trảng cây
hay trong rừng sâu
hãy nấp sau cây đó
lặng im đừng nói gì
không động đậy...
Đôi khi chim sẽ đến nhanh
nhưng cũng có thể chim phải dùng nhiều năm
để quyết định
Đừng nản lòng
hãy đợi
dù nhiều năm nếu cần phải đợi
chuyện con chim đến sớm hay muộn
không liên quan gì
tới việc tác phẩm có thành công
Rồi khi con chim đến
ấy là nói nó đến
giữ tuyệt đối im lặng
chờ cho chim vào lồng
và khi nó vào lồng
dùng cọ nhẹ nhàng đóng cửa lại
xong
xoá các nan lồng từng cái một
cẩn thận không chạm vào lông chim nào
Sau đó vẽ chân dung cái cây
chọn một cành thật đẹp
cho chim
vẽ thêm tán lá xanh và gió mát
những hạt bụi trong nắng
tiếng các côn trùng trong cỏ dưới hơi ấm mùa hè
rồi đợi cho chim quyết định hót
Nếu con chim không hót
đó là dấu hiệu tồi
dấu hiệu là bức tranh không tốt
nhưng nếu chim hót thì dấu hiệu tốt rồi
bảo rằng có thể ký tên
Khi đó bạn sẽ rất nhẹ nhàng
nhổ một cái lông chim
và ký tên mình trên góc tranh

Pour faire le portrait d'un oiseau

Peindre d'abord une cage
avec une porte ouverte
peindre ensuite
quelque chose de joli
quelque chose de simple
quelque chose de beau
quelque chose d'utile
pour l'oiseau
placer ensuite la toile contre un arbre
dans un jardin
dans un bois
ou dans une forêt
se cacher derrière l'arbre
sans rien dire
sans bouger ...
Parfois l'oiseau arrive vite
mais il peut aussi bien mettre de longues années
avant de se décider
Ne pas se décourager
attendre
attendre s'il le faut pendant des années
la vitesse ou la lenteur de l'arrivée de l'oiseau
n'ayant aucun rapport
avec la réussite du tableau
Quand l'oiseau arrive
s'il arrive
observer le plus profond silence
attendre que l'oiseau entre dans la cage
et quand il est entré
fermer doucement la porte avec le pinceau
puis
effacer un à un tous les barreaux
en ayant soin de ne toucher aucune des plumes de l'oiseau
Faire ensuite le portrait de l'arbre
en choisissant la plus belle de ses branches
pour l'oiseau
peindre aussi le vert feuillage et la fraîcheur du vent
la poussière du soleil
et le bruit des bêtes de l'herbe dans la chaleur de l'été
et puis attendre que l'oiseau se décide à chanter
Si l'oiseau ne chante pas
c'est mauvais signe
signe que le tableau est mauvais
mais s'il chante c'est bon signe
signe que vous pouvez signer
Alors vous arrachez tout doucement
une des plumes de l'oiseau
et vous écrivez votre nom dans un coin du tableau.

Jacques Prévert

Parole, 1945
©1972 Editions Gallimard

Serge Regiani đọc thơ

Annie Giradot đọc thơ

Yves Montand đọc thơ