Giọt máu, giọt đời

(2:44) Giọt máu vương đầu kính

Đỗ Kh.

Mấy em bé kéo nhau chạy về phía sau khi tiếng súng nghe lốp bốp. Mấy thiếu niên quay đầu dáo dác, kẻ tiếp tục tiến, người lui. “ Không sao, không sao ! ” (0:11) một người đàn ông trên xe máy chạy ngược chiều với khung hình giơ nắm tay lên và lướt qua rất nhanh, miệng hô to gì không ai hiểu. (0:15) Người đàn ông trung niên lực lưỡng áo có một sọc trúng ngang ngực vung tay lên trời và vẫy các thanh niên tiếp tục tiến về phía trước. Đâu đó ngoài hình tiếng súng lác đác tiếp tục và ông hét “ (Chúng nó bắn) Chỉ thiên ! Chỉ thiên! ” Con đường mọi người đổ đến ở đây hẹp, hai bên che chở bằng những dãy nhà vài ba tầng và tiếng súng “ chỉ thiên ” có lẽ ở đằng sau những căn hộ phía bên phải, nghe loãng như đâu đó ở một quảng trường.

Trên bản đồ vệ tinh, As Sanayman là một trấn nhỏ nằm chơ vơ giữa đồng, trên Quốc lộ 5 đi từ thủ đô Damascus đến tỉnh giáp biên giới Jordan là Daraa. 27 000 dân cư, tôi dò trên mạng không tìm ra một khách sạn hay nhà trọ tại chỗ, khách sạn 3 sao gần nhất là ở ngoại ô Nam của Damascus, cách 42 cây về hướng Bắc. Ra khỏi thị trấn và đi về hướng Nam 60 cây, du khách sẽ thấy nhà trọ Hoa Hồng Trắng ở trung tâm Daraa. Daraa là một tỉnh giáp biên như đã nói, phải có nhà nghỉ trên chặng đường đi đến Amman, cho những lữ hành đến sau giờ hành chánh của cửa khẩu. Nhưng As Sanayman (“Hai bức tượng”) là một địa danh không đáng nhớ, vẫn lục lọi mãi ở trên mạng, tôi chỉ tìm ra ghi lại ngắn ngủi của một khách hành hương trên đường đi Đất Thánh từ Âu Châu. Ngày… Tháng…, As Sanayman : ngủ trong lều mang theo.

Con đường hẹp nhưng cũng đủ chỗ cho xe con đậu hai bên lề trong khi bộ hành và xe máy lục xục len lỏi. Số người đổ ra phố ở quãng này còn thưa thớt, năm ba chục thanh thiếu niên phần nhiều và đang kéo nhau về phía trước. Dò trên phóng ảnh của bản đồ, tôi đoán đây là đường ngang đâm ra quốc lộ, một con đường nhà ở và thưa hàng quán. Người đàn ông lúc nãy vẫn hăm hở động viên mọi người. Khi một quân nhân mặc đồng phục đồ bông dã chiến đi ngược chiều đến (0:18-0:20) thì bị ông ném cho một cái nhìn hằn học. Có lẽ anh ở trong xóm, một người địa phương và thoáng nhanh qua trên hình nên không đoán được tuổi, dáng nhanh nhẹn chưa nặng nề nên chắc là một thanh niên quân dịch ở tuổi nghĩa vụ đi về nhà. Ở nước này, quân nhân đồng phục không phải là một chuyện phải để ý, từ hơn 40 năm nay tình trạng ứng chiến với Israel và 29 năm trấn đóng láng giềng Lebanon thì thanh niên nào chẳng một lần mang quân phục. Điều lạ là cái nhìn như muốn đánh trên mặt của người đàn ông trung niên, tuy là thoáng thôi chứ ông không níu anh ta lại. Chuyện đang xảy ra là ở hướng ngược lại, khi người cầm máy, không phải là máy quay phim mà một máy di động cầm tay có chức năng thu hình này, lem nhem nét rõ chỉ có 360 đường hay thậm chí 240 đường mờ nhạt trên một phân Anh, khi người cầm máy, đi ra đến chỗ tôi đoán là quốc lộ số 5.

Đây là một đường lớn, đông người tụ tập hơn hẳn con ngõ lúc đầu, có đến trăm ngoài hay là hai trăm. Hẳn là quốc lộ, 25-30 mét bề ngang, như những quốc lộ ở mọi nơi và chẳng hiểu sao làm tôi nhớ đoạn đường Hà Nội Hải Phòng đi ngang thị xã Hải Dương. Nhưng đây không có sạp bày bánh đậu xanh chính hiệu Bảo Hiên Rồng Vàng mà rất thoáng, các hàng quán kéo cửa sắt im lìm tương phản với nhộn nhịp của đám người từ lớn đến bé nhưng đặc biệt là không thấy dáng một phụ nữ cho mềm mại màn hình. Tôi nhớ lại câu nói của một nhà báo nước ngoài tại Beirut vào dạo còn khói lửa khi trông thấy vợ tôi xuất hiện trên đường “Hôm nay mới thấy một phụ nữ, đây là dấu hiệu của bắt đầu yên”. Một phụ nữ xuất hiện là bắt đầu yên, mười phụ nữ xuất hiện là ngưng bắn, một trăm phụ nữ nhịp nhàng múa rốn là hoà bình. Thì Trung Đông huyền bí mà, và đây, trên hình này là ngày 25.3.2011 ở As Sanayman, Syria.

Không có phụ nữ nào vào giờ này, As Sanayman đang biến động (0:43) tiếng súng vài ba phát nhắc nhở cầm chừng. Máy hình rẽ đám tiến lên về phía trước, đám đông co dãn và chùn mình dậm chân. (0:46) Một thanh niên râu ria và cái áo vét đen khốn khó, dáng người nhỏ của những kẻ từ bé thiếu ăn, đứng phía trái trên hình quay người lại, anh phất tay động viên quần chúng chung quanh tiến về phía trước và hút trong đám đông theo anh rục rịch và reo hò như để lấy tự tin tập thể. Tôi không thấy gì, máy không thấy gì phía trước, một khoảng trống rộng dưới trời xanh và mây trắng trên đầu một rặng cây. Sau đám tiên phong này vài chục thước, là có đến cả ngàn lúc nhúc , “ đi, đi ” ai đó hô giữa những tiếng còi len lỏi của xe máy ngang dọc. Người gọi người nhưng thật sự chưa có gì thống nhất những ý chí chập chờn này cho đên khi mọi người giơ tay đồng loạt và bước nhanh lên. (1:45) Từ hướng trước mặt một đám người chạy ngược trở về, khiêng trên vai một thanh niên trúng đạn. Anh bị thương, còn gượng bật lên bật xuống và đây là nạn nhân đầu tiên của thước phim 5:45 này. Trong 4 phút còn lại, tôi đếm được 15 mạng được anh em khiêng về phía sau nhốn nháo, một hai kẻ mở đường chạy phía trước, năm bảy kẻ hè nhau ở đằng sau cầm tay cầm chân vác ở đằng sau. (2:23) Hai nạn nhân tiếp theo máy không kịp thấy mặt nhưng trồi lên trồi xuống còn nhúc nhích, một chiếc xe máy chở ba lách theo hai đám này inh ỏi cho đến (2:35) thì đến lượt một đám khiêng một thanh niên áo đỏ vật vã người. Đầu anh bê bết máu tóc dính bệt nhấp nhô theo nhịp của những tiếng gọi thất thanh. Tôi nghe hét câu kinh nhập đạo của Hồi giáo Esh-Hadu Ina La E-LaHa illa Allah, Chỉ có một đấng tối cao là Thượng Đế, cũng là câu kinh rửa tội lúc lâm chung hay để tiễn những tín đồ vừa mới lìa đời. Anh thì chết rồi hay chết hẳn, không thì hẳn cũng là sắp chết, nghe thấy thốt câu này là từ chết đến sắp chết chứ chẳng còn là chết đến bị thương. Máy lại rất gần cái đầu rũ rượi đang rỉ máu ở tai ở mặt và (2:44) một giọt tôi nghĩ là rất nhỏ, rất nhỏ thôi vì đầu kính thu hình của điện thoại di động nào có mấy to, một giọt máu rất nhỏ bắn vào vương lại trên đầu kính. Xác anh thì khiêng về phía sau nhưng máy tiến lên tiếp gặp nạn nhân thứ năm, may thay còn nhúc nhích, rồi thứ sáu, lần này thì những câu Shahada nghẹn ngào trong họng tiễn đưa. Giọt máu trên đầu kính thì bất động vẫn nằm nguyên vị trí.

Người thứ bảy còn vùng vẫy rồi đến thứ tám thì đám đông tuyệt vọng đặt xuống lòng đường nhựa. Esh-Hadu Ina La E-LaHa illa Allah, thứ chín hay thứ mười còn thoi thóp, có tiếng hối nhau “ xe đâu, xe đâu, mang xe lại ”, E-LaHa illa Allah, E-LaHa illa Allah, hay là tôi đếm nhầm 16 chứ không phải 15.

http://www.youtube.com/watch?v=CA8eLG-Uyos

Thật ra những thước phim nhuốc nhác và hình thức rung rinh này xem rất chán, rất chán nội dung là người biểu tình nhớn nhác chạy quanh, kẻ mất dép đứt quai, kẻ đứt đầu mất mạng khi an ninh buồn tình nổ súng và chỉ có bấy nhiêu lập lại đến nhàm. Aleppo, Banias, Lattakie, Douma, Quảng trường Đồng hồ về đêm ở Homs, mười ngàn người thục mạng mà giải tán, tiếng ngoài hình gay gắt “Đồ chó!” hay là buông thõng “ Thế này là cải cách đấy hả ? ”. Tối Daraa cạnh đền Hồi, phân bua vô danh kiểu mất gà đến độ buồn cười “ Đứa nào bắn vào nhân dân, vào anh em của mình là đồ phản quốc ! ”, họa hoằn nơi phố cảng có tay anh chị rủa “ Rồi sẽ đéo công an chúng mày cho mà biết ! ” Nhưng rõ nhất, vẫn là kêu trời và gọi đất của những người chân phương, Allahu akbar, Thượng đế là vô biên; là giai điệu lạc giọng của câu Shahada Esh-Hadu Ina La E-LaHa illa Allah tiếp tục đưa những kẻ vắn số lìa đời. Cho đến nay (22.4) đâu đó 250 người hay 275 người được tiễn ở Syria bởi tổng thống Bashar al Assad. Từ hoàng tử phân vân Hamlet “ to be or not ” ông đã chuyển sang lầm bầm cải cách “ to-morow, to-morow, to-morow ” và trở thành vương công sát thủ MacBeth với giọt máu bắn vào con mắt. Như một tấm biển biểu tình đề “ Bác sĩ ở London, đồ tể ở Syria ”.

Sự cố ngày 25.3 ở trấn lẻ As Sanayman còn được thu hình bằng máy di động (B) ở dưới đây

http://www.youtube.com/watch?v=j8eMm3et_Uc

Đoạn 5:37 này bắt đầu ngoài lộ lớn, ngay khi tiếng súng vừa ròn rã. (1:04) tôi nhận ra người đàn ông hút thuốc là một trong những người trong phim trước hối hả khiêng xác nạn nhân về nhờ chiếc nón của ông ta. Nạn nhân áo đỏ sõng soài trên vai của các bạn biểu tình ở đây xuất hiện vào (2:40) nhưng giọt máu của anh có lẽ ở khúc dưới của con đường mới vướng vào ống kính của máy (A).