Phát chẩn ở Detroit

Đỗ Kh.

Ngày 7 tháng 10 không phải là ngày cúng cô hồn ở Mỹ nhưng cảnh tượng tại Trung tâm Cobo, thành phố Detroit, bang Michigan cho thấy hình như là tập tục này đã được xuất cảng thành công từ Việt Nam sang Hoa Kỳ. Thủ đô của ngành sản xuất xe con, thành phố kỹ nghệ đang chết dở này, vừa nhận được 15,2 triệu USD của chính phủ liên bang để giúp đỡ cấp thời những người và những hộ vô gia cư hoặc sắp lâm vào cảnh vô gia cư vì suy thoái kinh tế. Số tiền trợ giúp này là 3 000 USD và như vậy sẽ đủ để phân phối cho 5 000 cá nhân hay hộ hội đủ điều kiện.

Cobo Center không phải là một sở xã hội nhưng là trung tâm triển lãm, hội họp lớn của thành phố, diện tích trên 200 000 mét vuông và vì thế được dùng làm nơi phát đơn. Tuy vậy, cảnh tượng chen lấn và hỗn loạn đã xảy ra khi số mẫu đơn dự tính không đáp ứng được quần chúng từ sớm đến xếp hàng. Theo tường thuật của nhật báo địa phương, tờ Detroit Free Press, cảnh sát ước lượng số người hiện diện từ 15 000 đến 50 000. Phần an ninh do 150 cảnh sát viên bảo vệ, không kể cứu thương cứu hoả túc trực tại chỗ nhưng không tránh được rối loạn và giành giật. Một số lãnh được đơn chưa kịp điền thì bị người khác cướp mất, có kẻ bị đe dọa bị bắn nếu không nhường chỗ, một bà lão suýt nữa thì bị đám đông đạp chết, 6 người được tải thương đến bệnh viện cứu cấp.

25 000 mẫu đơn đã được phát xong trong buổi sáng và một số người nhanh trí (từ kinh tế gọi là “entrepreneur”) đã photo ngay các mẫu để bán với giá 20 USD một tờ, mặc dù trên đơn đề rành rành “ Phải nộp mẫu chính thức, không được chụp lại ”. Trước bất bình của những người không có mẫu, chính nhân viên của thành phố đã phải phát những đơn photo lại, tức là không hợp lệ, chẳng biết là chính quyền liên bang có chấp nhận hay không nhưng chí ít là xoa dịu được quần chúng chậm chân dang phẫn nộ.

Chùm ảnh của Detroit Free Press ở đây. Nếu chỉ thấy người da đen trên hình là vì hơn 80 % dân cư thành phố Detroit là người da đen và suy thoái kinh tế ảnh hưởng đến họ đầu tiên. Lội nước đi trước và ăn cỗ đi sau, họ là hàng đầu lãnh đạn và lãnh đủ khi xảy ra đuổi việc, mất nhà.

Liên tưởng xa vời với sự việc trên nhưng lại gần với chúng ta là khoảng hai ba năm (?) về trước, ở một mức độ khác, một cảnh tương tự từng diễn ra ở Bolsa, California, tuy không phải là Thủ đô kỹ nghệ xe con nhưng là “ Thủ đô Tị nạn ”. Vài trăm cựu quân nhân miền Nam đã phản đối và gây náo loạn khi tổ chức “ Quân đội tình nguyện Nhà đòn ” đã không đủ đơn để phát cho mọi người.

Đây là một tổ chức tư nhân và chí nguyện, chuyên gửi người mặc quân phục Hoa Kỳ chỉnh tề đến các tang lễ của cựu quân nhân Mỹ cũng như Việt để thổi kèn, bắn súng tiễn đưa. Đã có quân phục thì phải có quân hàm và chủ tịch Mỹ của tổ chức này đeo lon trung tướng, nghĩa là trung tướng tự phong của tổ chức chứ không phải là của quân đội. Đại diện của tổ chức ở khu Việt Nam là một người Việt đeo lon thiếu tướng, dĩ nhiên thì cũng là thiếu tướng nhà đòn. Ông nảy ra ý kiến là nộp đơn cho chính quyền Mỹ đòi “ lương hưu ” cho các cựu quân nhân thuộc quân lực VNCH cũ. Đơn do tổ chức của ông đệ với nhà nước, và đây chỉ là một cách quảng cáo cho tổ chức của ông, thu hút quần chúng cả tin, gây uy tín cho cá nhân ông với quân đội nhà đòn nếu có nhiều người tham gia. Chiến thuật thu hút này thành công quá mức, số người đến điền đơn nhiều hơn là dự đoán và gây ra náo loạn.

Phải nói rõ, nộp đơn xin này xin kia thì ai cũng có thể làm, cho bất cứ cơ quan nào và về bất cứ việc gì, nhưng còn xét, thuận và cấp quỹ hay không lại là chuyện khác. Nhưng mấy trăm người đến giành nhau đơn để nộp ngày hôm đó hình như không phân biệt được.

Đỗ Kh.