Trăm năm bia đá...

Xin can bác Nguyên Ngọc

Hoà Vân

Nhiều người, cả trong và ngoài nước đã phản ứng nói chung là khá tiêu cực về vụ một "Trung tâm bảo tồn di sản tiến sĩ Việt Nam thời hiện đại", đang chuẩn bị xây dựng một "Văn Miếu hiện đại" nghe nói rộng hàng mấy chục hecta, dựng bia đá ghi danh các tiến sĩ thời nay. Nhà văn Nguyên Ngọc cũng có bài viết "Xin can" đăng trên Tia Sáng mà Diễn Đàn đã giới thiệu.

Tôi lại nghĩ khác.

Cứ theo như tinh thần bài trả lời phỏng vấn trên báo Dân Trí của  giáo sư - tiến sĩ Phạm Minh Hạc, Chủ tịch Hội đồng Cố vấn Dự án  này, thì Trung tâm sẽ bảo tồn di sản của những tiến sĩ gửi đầy đủ tài liệu, chứng từ của mình cho Trung tâm, ai không gửi thì thôi. 

Tuyệt quá. Trước giờ tôi nghe nói nhiều về các bằng "tiến sĩ hữu nghị", "tiến sĩ dỏm" đầy dẫy ở nước ta, nhưng muốn nghiên cứu cụ thể hiện tượng ấy nó ra sao thì chưa biết cách nào để thu thập tài liệu. Thế thì, biết rằng các nhà khoa học nghiêm túc rất ghét cái thói háo danh, hợm mình, chẳng phải là ta chỉ cần đợi cái Trung tâm này làm xong việc là có ngay một "ngân hàng dữ liệu" tuyệt vời để nghiên cứu cái hiện tượng kia đó sao ?

Cho nên, tôi xin can bác Nguyên Ngọc. Bác đừng can họ. Vả chăng can cũng có được đâu ! Câu thơ cũ "trăm năm bia đá ...", người ta cũng biết đấy chứ, nhưng có những cái động lực thiết thân, thực tế hơn. Cái mồi ngon quyền, chức nó chờ trước mặt, ai hơi đâu mà đợi nghìn năm để "thử nghiệm" rằng cái bia miệng kia sao còn mãi thế.

Thì cứ để cho họ làm, tôi còn có dữ liệu để hoàn thành đề tài nghiên cứu của mình chứ. Chả lẽ nghiên cứu lại chỉ dựa trên bia miệng.