Bác sĩ TRẦN VĂN DU

(1915-2007)

Bác sĩ Trần Văn Du đã vĩnh viễn ra đi ngày 8.3.2007, thọ 92 tuổi

Bác sĩ Du xuất thân từ một gia đình nông dân nghèo ở Đức Thọ, tỉnh Hà Tĩnh.Từ nhỏ ông đã ham học và rất say mê khoa học.Học xong các lớp sơ cấp tại quê ông được học bổng theo học tại trường Bưởi, Hà Nội. Một hôm sau khi đỗ tú tài ông tình cờ đọc báo thấy chính quyền Pháp đăng tin cho học bổng du học tại Pháp. Ông liền nộp đơn và được chấp nhận. Ông chỉ có 3 ngày để chuẩn bị đi nên không kịp về quê từ giã gia đình và thân quyến. Lúc đi hành lý của ông chỉ vỏn vẹn hai bộ quần áo của một người cô ở Hà Nội tặng.

Tại Pháp ông theo học ngành thú y, sau đó làm việc và học tiếp tại viện Pasteur (Paris), viện Robert Koch và viện nhiệt đới Hamburg. Năm 1946 ông trở lại Pháp rồi cùng với những trí thức như Trần Đại Nghĩa, Nguyễn Ngọc Nhựt, Hoàng Xuân Nhị, Lê Tâm, Lê Văn Vỡ, v.v. về nước tham gia kháng chiến chống thực dân Pháp. Mặt trận Việt Minh giao trách nhiệm cho ông hoạt động với các trí thức trong chiến khu miền Tây. Ông cùng đồng nghiệp lập trung tâm sản xuất vaccin và nghiên cứu thành công vaccin Antivariolique và Anticholérique ⁱ.

Năm 1948 ông bị thực dân Pháp bắt giam và chiêu dụ làm bác sĩ thú y cho doàn quân Lê Dương. Ông khẳng khái từ chối và nói “Tôi rất biết ơn những người thầy Pháp của tôi và tôi yêu quý dân Pháp. Nhưng tôi về nước để chống lại chủ nghĩa thực dân Pháp, để giành lại độc lập cho nước tôi.”

Năm 1950 ông được thả qua một cuộc trao đổi tù binh, tổ chức chỉ thị ông về Sài Gòn sinh sống, tiếp tục nghiên cứu và chi viện thuốc men cho kháng chiến. Ông công tác tại việm Pasteur và tham gia giảng dạy tại trường đại học Nông Lâm Súc. Ông tiếp tục tham gia các hoạt đông yêu nước nên bị chính quyền Ngô Đình Diệm giam giữ một thời gian dài.

Bác sĩ Du nghiên cứu về vi trùng học và có nhiều đóng góp cho khoa học.  Đặc biệt, ông khám phá ra tác dụng chữa vết thương của vi trùng “Bacillus subtilis”. Ông đã chuyển công thức này cho bác sĩ Phạm Ngọc Thạch chữa lành nhiều bộ đội bị thương. Hiện nay, tại Việt Nam công thức này được gọi là Du‘s subtilisin. Ông cũng cộng tác với viện Pasteur và viện Vi trùng học Sài Gòn nghiên cứu thành công việc định bệnh dịch tả heo theo phương pháp “Kết tụ hồng cầu” được thế giới công nhận (1).

Sau khi hoà bình vãn hồi, ông tiếp tục hoạt động tích cực trong Hội Trí Thức Yêu Nước (với cương vị phó chủ tịch) và hăng say nghiên cứu đóng góp vào ngành y tế Việt Nam.Lúc gần 90 ông vẫn nghiên cứu về vi khuẩn gây dịch gia cầm và đóng góp ý kiến với sở y tế thành phố về cách chữa trị.

Bác sĩ Du đã sống một cuộc đời rất nhiều thú vị và trọn vẹn. Ông ra đi để lại sự trân trọng và tiếc thương của bạn bè và những người quen biết. Hơn hết, ông đã để lại một niềm tự hào cho con cháu và những người thân.

TV

(1) Trần Anh Tài, “Vĩnh Biệt Bác sĩ Trần Văn Du, nhà trí thức yêu nước”, báo Khoa Học Phổ Thông, TP HCM, ngày 14.3.2007