Cô Thiện

 Thanh Hà

1993, ở mãi tận Dole, sinh quán của nhà khoa học Louis Pasteur, vùng Jura cách « kinh đô ánh sáng » đến 360 km, bố tôi bảo « Cô chú Giao là khách Paris xuống chơi nhà ». Rồi chỉ một vài lần cô chú ghé nhà khi thì nghỉ lại một đêm lúc thì dùng cơm với gia đình rồi lại lên đường đi tiếp sang Thụy Sĩ hay xuống miền Nam, hai vị « khách Paris » ấy đã trở thành « Chú Giao, Cô Thiện ».

Năm 1996 Cô Thiện đưa tôi vào RFI làm việc, kiếm thêm tiền để đi học. Tôi vẫn thản nhiên với cách xưng hô như ở nhà và gọi bà phó ban tập Đài Phát Thanh Quốc Tế Pháp là Cô Thiện. Ba năm sau cô nhất quyết đóng vai trò « bà mai » giới thiệu cho tôi một tấm chồng. Về làm dâu, đúng theo vai vế họ hàng, tôi phải gọi cô « là bà trẻ » vì cô là vai cô của mẹ chồng. Nhưng tôi vẫn giữ nguyên hai chữ Cô Thiện.

Cô về hưu, hai cô cháu vẫn « hẹn hò » một năm ba bốn lần. Khi thì đi vào viện bảo tàng xem triển lãm, hay đi xem phim ; lúc thì đi ăn hay uống cà phê trên Boulevard Saint Germain. Cô cháu chúng tôi có nhiều chuyện để nói với nhau lắm. Chuyện mình, chuyện xã hội, chuyện xưa, chuyện nay …

Giữa hai cô cháu là cả một chân tình. Tiếng Pháp có một chữ mà tôi rất trân trọng là « Tình Bạn-Amitié ». Trong tiếng Việt tôi không được phép dùng chữ ấy vì nói như thế là hỗn : Cô là bề trên, là bạn của bố mẹ, là cấp trên trong công việc, là vai bà trẻ. Ngày 04/02/2024, sau 8 giờ tôi, hay tin Cô Thiện mất, gọi thế nào liên hệ giữa hai cô cháu chúng tôi không còn quan trọng nữa.

Không còn quan trọng vì tôi vừa mất một người đã mang lại cho tôi rất, rất nhiều. Mất một người mà tôi rất, rất quý. Mất một người mà –lại cũng tiếng Việt, không cho phép tôi gọi là Mẹ, nhưng Tình của Cô Thiện cho tôi nhiều và đẹp hơn tất cả những gì mà cái vốn liếng tiếng Việt của tôi cho phép viết ra. Nhưng có lẽ không cách xưng hô nào thân mật và ý nghĩa hơn là hai chữ « Cô Thiện ».  

Thanh Hà