ÔNG ĐẠO DỪA
MỘT THỜI CỒN PHỤNG

Võ Quang Yến

1989

Ông Nguyễn Thành Nam sinh năm Kỷ Dậu (1910) tại xã Phước Thạnh, tổng An Hòa, huyện Trúc Giang, tỉnh Kiến Hòa (nay thuộc huyện Châu Thành, tỉnh Bến Tre). Ông lớn lên trong một gia đình được xem là giàu có, nhiều quyền thế. Cha ông, Nguyễn Thành Trúc, là một cựu cai tổng thời Pháp thuộc, có ba người vợ. Ông là con người vợ cả, bà Lê Thị Sen, nên được thừa hưởng nhiều quyền lợi. Lớn lên, sau các trường trung học Taberd, Chasseloup-Laubat ông được xuất dương qua Pháp du học năm 1928. Ít ai rõ ở Pháp ông học hành đỗ đạt thật sự ra sao. Trong đơn xin ứng cử tổng thống, ngoài các trường trung học, ông ghi đã học ở trường Cao đẳng Hóa học tại Rennes. Dò trong sách thì được biết viện Bách khoa Bretagne được xây dựng năm 1919, viện Hóa học Đại học Rennes năm 1945 và trường Quốc gia Cao đẳng Hóa học Rennes năm 1959. Có lẽ lâu ngày ông không nhớ rõ tên các trường ốc. Theo một số tài liệu, ông yêu trộm nhớ thầm cô Paulette de Catalie, con công tước Henri de Catalie nhưng chuyện không thành. Về nước ông luôn giữ mảnh vải màu ghép hai tên CataliNam kỷ niệm mối tình đơn phương. Hồi trước một số người Việt đã học hành đỗ đạt ở Pháp và được biết tên : Hoàng Xuân Hãn, Phạm Duy Khiêm, Bửu Hội... nhưng không thấy tên Nguyễn Thành Nam. Ông về nước năm 1935 sau khi "tốt nghiệp kỷ sư hóa học", cưới bà Lộ Thị Nga và có một cháu gái Nguyễn Thị Thiêm. Khi tôi được các cháu đem lại thăm ông, đích thân tôi hỏi thì chính ông cho biết chẳng học hành chi hết. Thấy như ông không muốn trả lời hay cũng có thể ông trả lời như vậy để khỏi phải bàn cãi chuyện thi cử bằng cấp lôi thôi. Theo dư luận bàn tán về cuộc học hành của ông thì ông có một giấy chứng nhận học làm xà phòng và việc làm đầu tiên khi về Sài Gòn là mở một xí nghiệp xà phòng ! Dù sao năm 1945, ông đã có mặt trong nước và quy y với Hòa thượng Thích Hồng Tôi ở chùa An Sơn - núi Tượng thuộc vùng Bảy Núi, Châu Đốc, An Giang. Ông tu hạnh đầu đà, nghĩa là khổ hạnh: ngồi suốt 3 năm trên bệ đá trước cột phướn, đêm ngày tịnh khẩu bất chấp gió sương mưa nắng nên thân hình gầy gò chỉ còn da bọc xương. Theo lời người em, ông Nguyễn Thanh Hải, trong báo Đời sống và Pháp luật, thì ông cho đệ tử chặt một cây dừa, đóng một nền ván hình bát quái ở trên. Tất cả được dựng sát bờ sông để ngày ngày, cậu Hai lên đó ngồi thiền.

Thành Xô xuân 2019