TỪ MỘT CUỘC ĐÀN THƠ

Nguyễn Thanh Hiện

viết tặng người đã cho ta
một khoảnh trời văn chương thanh khiết

Khi ta và em ngồi vào chiếu, người con gái ấy đã so xong dây đàn.
Lại thêm một cuộc tình nơi mặt đất.
Ông cụ nói, nhìn về phía dòng sông lấp lánh ánh sao.
Đêm tháng tư lấp lánh ánh sao. Ngôi nhà ở bên sông. Ta và em. Người con gái đất Long Thành. Tiếng đàn. Và ông cụ.

Lại thêm một cuộc tình nơi mặt đất.
Ông cụ nói.
Lần này thì nhìn ta và em.
Ta chợt thấy nhớ lời tiểu dẫn Long Thành Cầm Giả Ca. Nhớ chẳng sót một từ.

Người gảy đàn đất Long Thành ấy, tên họ là gì không rõ, nghe nói lúc nhỏ học đàn nguyễn nơi đội nữ nhạc trong cung vua Lê, binh Tây Sơn dấy lên, các đội nhạc cũ lớp chết lớp bỏ đi, nàng lưu lạc ở các chợ, ôm đàn gảy dạo…

Ta viết khúc ấy tự lúc nàng mới ngoài hai mươi.
Ông cụ nói, nhìn người gảy đàn.
Tiếng đàn bỗng im.
Có phải là có tiếng nước mắt rơi ở trong ấy.
Dường như là thế.
Giữa lúc ông cụ đọc trước tác của mình, ta và em nói đủ cho nhau nghe.

Nhớ lại từ bữa tiệc ấy đến nay đã mấy trăm năm, sau khi Tây Sơn bại vong, ta vào nam, ra bắc, rồi dạo khắp mặt đất, mấy trăm năm lắng nghe sự đời, đất nước những nghìn năm gầy dựng bằng tim óc của cha ông mà nay kẻ trị nước có nhân tâm thì quá ít, mà kẻ xằng bậy thì nhiều, Thăng Long trong gang tấc mà cứ thấy như xa lắm…

Ta đã viết lại lời tiểu dẫn Long Thành Cầm Giả Ca cho hợp với thời hôm nay.
Ông cụ nói.
Và tiếng đàn lại cất lên.
Dường trời sinh ra ta là để làm ra thơ cho nàng phổ nhạc. Và sinh ra nàng là để đàn cho ta nghe.
Ông cụ nói giữa tiếng đàn.
Rồi quay sang ta và em.
Lại thêm một cuộc tình nữa nơi mặt đất.
Ông cụ nói. Giọng có vẻ rất xúc động.

Nhưng tiên sinh đã dọn về đây tự khi nào.
Ta đánh liều hỏi khi không còn nén giữ được tò mò.

Lần trước, cách nay gần trăm năm, ta về đây là để trò chuyện với kẻ đã làm ra cuốn sách làm chấn động thế giới một thời, còn lần này là để gặp lũ các người.
Ông cụ nói.
Ta và em phải cố giữ lắm mới không để lộ nỗi hốt hoảng.

Nhưng tiên sinh đã nói chi với người làm ra sách.

Triết nhân thời nào cũng rất quí, chỉ có điều, nói về nhân sinh rối rắm thì được, còn làm sao cho dứt rối rắm, xưa nay chưa mấy người làm được.

Nhưng sách ấy đã làm chấn động thế nào, thưa tiên sinh.

Khiến cho người ta thù ghét nhau nhiều hơn

Để dấu nỗi hoảng hốt, ta và em thay nhau hỏi ông cụ về người làm ra cuốn sách đã làm chấn động thế giới, rồi quay sang hỏi về chuyện cầm ca ở đất Thăng Long thuở ấy. Hóa ra ông cụ đã biết trước việc ta và em đến đó để biết thế nào là một cuộc tình ngẫu nhiên.

Những cuộc tình ngẫu nhiên thường để lại trong lòng người niềm xúc động dài lâu.
Ông cụ nói. Mỉm cười, nhìn ta và em, như thể để cho biết là ông đang nói về ta và em.

Bấy giờ thì tiếng đàn nguyệt của người con gái đất Thăng Long tựa dòng sông lung linh. Uẩn khúc.

Nguyễn Thanh Hiện

25/11/2012

Chú thích của Diễn Đàn : về nguyễn cầm và nguyệt cầm, xin xem "Âm nhạc trong truyện Kiều" của giáo sư Trần Văn Khê. Hiện người trung quốc đã phục chế và trình diễn nguyễn cầm, truyền thống hay hiện đại.