ĐÊM.

An

Thôi thì ta sẽ mở bài như cái công thức tập làm văn mà hồi lớp 5, nếu không biết bắt đầu đặt bút viết từ đâu thì ta cứ viết từ cái chung chung nhất dẫn nhập vào cái cụ thể hơn. Cái xa xăm mơ hồ là cuộc đời nằm trên quả địa cầu đang xoay với vận tốc 25 ngàn dặm mỗi ngày, còn cái gần trước mắt là một buổi tối với đôi chân đi bộ hai dặm trong một khu phố yên tĩnh sáng rực trăng, và đèn. Vào những đêm trăng thanh gió mát ngày xưa, bà thường kể cho em nghe những câu chuyện cổ tích hấp dẫn và chứa chan đạo lý làm người. Trong số đó, em thích nhất là truyện Tấm Cám. Đêm nay, sẽ không có bà, không có nàng Tấm “lấy oán báo oán”, nhưng có trăng thanh và gió mát, đi bộ đêm cũng thú vị không kém cổ tích. Có những lần bộ hành ta mong cho mau tới nơi, nhưng có khi ta mong sao đường về nhà cứ xa mãi mãi…

Con đường vắng ngắt, thỉnh thoảng có một vài chiếc xe vội vã chạy về nhà cho kịp một giấc ngả lưng. Ánh đèn đường sáng rực, mới hiểu nếu không có bóng đêm thì làm sao thấy được hết sự huy hoàng của ánh sáng, bóng tối là nơi ánh sáng tựa lưng vào, cũng như chỉ khi đi bộ chậm rãi, ta mới thấy cuộc đời đang hối hả đi qua… Một cái nhìn lạ lẫm thoáng qua của người lái xe, chắc thầm nghĩ: thằng điên nào đi bộ lang thang giữa đêm?

Hoa anh đào bắt đầu chớm nở trên cây, mùi thơm thoang thoảng đong đưa trước mũi. Cỏ mùa xuân xanh miên man, những đám cỏ đã từng chết khô úa vàng trong mùa đông rét mướt, để rồi sau cuộc bể dâu, giờ đây cỏ cũng đang tận hưởng một kiếp tái sinh mới. Có lẽ phải dùng hết mọi tính từ miêu tả tĩnh vật mới có thể diễn tả đầy đủ sự thanh tao của bóng đêm, những tính từ đẹp và sang trọng nhất.

Hoang mang liên tưởng tới lũ đầu trọc ở Nga chuyên tấn công người đi bộ vào ban đêm. Nếu chuyện đó xảy ra với mình ngay bây giờ thì sao? Khu phố về đêm thật đẹp và tĩnh lặng, nhưng đôi khi trong cái bình yên của mặt nước lại ẩn chứa những đợt sóng ngầm táo tợn. Rồi lại gạt phắt đi cái ý tưởng sợ hãi điên rồ đó, dù sao đây cũng là Canada, một xã hội bình yên và thân thiện. Bước chân thong dong giữa đêm để ngẫm thương cho số phận của người sinh viên bị hành hung ở Nga, thương cho một số phận từng ngồi trên chiếc xe ôm Honda 67 băng băng giữa đêm tối mịt không trăng không sao, té xuống đường, hối hả chỉ để kịp một chuyến tàu sắp rời bến. Vượt biên. Mỗi đời người có những biến cố khác nhau, không chắc gì ai hạnh phúc hơn ai…

Có điều gì vĩnh cửu và hiền lành hơn không gian, khi mỗi ngày qua cứ hết ánh sáng lại đến bóng đêm, một quy luật thường hằng bất biến. Khí trời trong lành và tràn đầy sức sống, ánh sáng tỏa chiếu đồng đều trên mọi người mọi loài, không phân biệt người lành kẻ ác. Không có điều gì nhẫn nhục hơn đất dưới chân ta, tâm Địa Tạng là tâm như đất, ừ thì sao cũng được. Ta sống với những tranh giành, tức tối, đau khổ, phán xét, chỉ tay vào mặt nhau: mày là thứ tội lỗi, dơ dáy, đáng ném đá. Nhưng Chúa Giêxu đã nói gì với lũ người ngông cuồng muốn ném đá nàng Magdalene, một phụ nữ phạm tội ngoại tình: “Ai trong các người sạch tội, hãy ném đá chị này trước đi.” Chỉ với một lời nhắc nhở giản dị, ít chữ, Chúa Giêxu đã đánh thức lương tâm của một đám đông điên cuồng và đau khổ vì muốn áp đặt những điều hơn-thua, phải-trái lên nhau. Nếu máu cùng đỏ, nước mắt cùng mặn, thì sao con người lại ưa thích làm khổ nhau, làm cho nhau đổ máu và nước mắt? Câu hỏi có lẽ sẽ không có lời đáp cho tới hồi cáo chung của nhân loại. Chỉ cần bỏ đá xuống hôm nay là ta sẽ cắt được vòng ân oán của nghiệp lực ngày hôm qua, tiếc rằng ném đá là một niềm sung sướng hả hê của loài có trí tuệ.

Thoắng chốc bước chân đã tới trước cửa nhà, bồn chồn không muốn bước vô. Cũng phải tới một ngày chồn chân mỏi gối dừng lại một hành trình dài hơn – hành trình làm người – lúc đó ta sẽ bồn chồn hối tiếc, hay hỉ hả đọc hai câu thơ rất đồng cảm của Nguyễn Công Trứ:

Kiếp sau xin chớ làm người,
Làm cây thông đứng giữa trời mà reo!

An
(tháng 5, 2011)