Số đặc biệt Diễn Đàn 30 tuổi

Diễn đàn 30 năm và thế hệ 8x của tôi

Quỳnh Iris de Prelle,

từ Brussels

Kỷ niệm với Diễn đàn bắt đầu từ Thi ca. Nhà thơ Nguyễn Đức Tùng giới thiệu tôi cùng mọi người và tôi tham gia Diễn đàn từ những số Tết năm 2016 hay 2017. Tôi không biết nhiều người cũng như ít tham gia các nhóm hội nên không có nhiều tương tác. Tôi vẫn nhớ, lần đầu tiên khi Diễn đàn đăng chùm thơ của tôi, mới biết anh Tường và từ bình luận của anh ấy trên facebook về chùm thơ mà tôi xúc động mãi. Sau đó, thi thoảng tôi có gửi thơ cho trang như một sự gần gũi của những giọng nói và sự sẻ chia cũng như khoảng cách địa lý Paris và Bxl nhà tôi. Chúng tôi có dịp gặp gỡ tại một cuộc tổ chức định kỳ của Diễn đàn vào mỗi dịp tháng 4. Lần đó, tổ chức tại Paris. Đó cũng là lần đầu tiên tôi biết đến anh Nguyễn Ngọc Giao và anh Hà Dương Tuấn. Mọi người thật ấm áp. Tôi nhận ra điều ấy ở những người tri thức hiếm hoi mà tôi gặp và biết. Còn một thế hệ thực sự yêu thương quê hương Việt Nam trong tim như những trách nhiệm và sự cần thiết của những chia sẻ. Tôi và Dương Tú từng đón chào vợ chồng anh Tường và chị Hậu Khảo cổ ở quảng trường lớn Brussels. Vợ chồng anh Tường lúc nào cũng bên nhau các chuyến đi, chị Tùng là một người phụ nữ vô cùng điềm đạm và thú vị. Khi Dương Tú bảo vệ luận án tiến sỹ, vợ chồng anh Tường lái xe từ Paris sang tận trường của Tú gần Bxl dự lễ tốt nghiệp. Chúng tôi có những khoảnh khắc gặp gỡ như thế, và luôn nhớ mãi. Tú đã sang Hoa Kỳ tiếp tục công việc nghiên cứu. Tôi có dịp đọc về anh Nguyễn Ngọc Giao trong những lần mắc dịch trong cuộc đời làm ngoại giao của anh cho chính phủ từ thời cuối những năm 60 đầu năm 70 của thế kỷ 20. Vô cùng xúc động và không thể diễn tả hết bằng lời nói hay chữ viết ở đây, tiểu thuyết đầu tay mùa biến dị 21 của tôi khi báo tin xuất bản, anh Giao mua liền ngay như một sự quan tâm hiếm hoi đối với một người viết trong cô độc, ít xuất hiện như tôi. Tôi một người viết ngoài lề dù bằng tiếng việt, dù được nhiều bạn đọc quan tâm từ lúc blog xuất hiện ở Hà Nội từ năm 2007, một người viết không thuộc hội nhóm nào, tự thân và độc lập, một cách tự nhiên tiếng việt từ thi ca hay thi ca tiếng việt của tôi đến với bạn bè quốc tế bằng giọng đọc và trình diễn. Tôi chưa có dịp nào đọc trước khán giả Việt, như một mong ước, dù nơi nào đó hân hoan đón chào tôi đọc tiếng việt trước người Việt là một ước mơ quá xa xôi...

Thế hệ tôi, nhiều bạn trẻ giỏi giang, đi xa đi nhiều và chúng tôi cũng không có dịp gặp gỡ nhiều như thế để nói về cách nhìn thời thế hay cuộc sống ngoài những câu chuyện thường ngày như văn hoá hay chính trị, thời sự...Tôi là một người viết hay một nhà thơ quan tâm nhiều đến các vấn đề xã hội cũng như các câu chuyện thế hệ, thế hệ trước và thế hệ chúng tôi, thế hệ chúng tôi và những người trẻ khác. Có thể nhiều ngây thơ, đôi khi ngơ ngác nhưng sự nhạy cảm hay trực giác thiên bẩm cùng tính logich không theo hình thức nào, có khi phi logich, tôi nhận ra nhiều những khoảng trống hay sự cô đơn rõ nét của những người như chúng tôi trước những quan tâm thực sự đến Việt Nam, quê nhà xa xôi. Dù tiếng nói nào hay giọng nói khác biệt, như mỗi lần tiếng Việt trong tôi cất lên bằng thi ca trước những ngôn ngữ khác, tôi vẫn luôn tin rằng, giá trị của một truyền thống văn hoá cổ xưa của người Việt chúng ta sẽ không bao giờ mất đi dù dưới hình thức này hay hình thức khác đang bị biến thiên, nhập nhằng nhân danh. Còn ít ỏi hay chưa đủ mạnh mẽ thì chúng tôi hay 30 năm của Diễn đàn vẫn tồn tại len lỏi giữa cộng đồng người Việt tại Âu Châu cũng như những trao đổi thảo luận với người Việt trong nước để tìm đến những tiếng nói chung, sự thống nhất của những tấm lòng tri thức thực thụ. Có lẽ, cũng đến lúc, các anh tìm đến những người mới thay thế theo đúng thời đại sống hiện tại để có một tương lai của Diễn đàn được tiếp tục, đó là những gì tôi mong muốn và hy vọng để một Diễn đàn luôn hiện hữu và trao đến bạn đọc những tin tức hữu ích và thiết thực nhất. Một Diễn đàn của một thế hệ trí thức người Việt trước và sau 75 của lịch sử 20 giao thời đến thế kỷ 21 cùng thế hệ chúng tôi. Nhà văn Nguyên Ngọc có một lần ông thư cho tôi nói rằng, tôi đọc thơ Như Quỳnh trên Diễn đàn, một số trí thức trong nước cũng có nói vì đọc ở Diễn đàn mà biết về tôi. Ở Diễn đàn, chúng ta còn tìm được những tác giả sáng tác tiếng Việt, những bản dịch từ anh Hàn Thuỷ Hà Dương Tuấn về thi ca hiện đại của thế kỷ 20. Ở Diễn đàn, chúng ta như thấy được những nỗi lòng và sự trăn trở của nhiều tri thức và một lớp người đi trước còn quan tâm, còn hướng nhìn về Tổ quốc xa xôi. Họ không phải là đối tượng thù địch. Họ chỉ có tiếng nói và khát vọng chia sẻ, họ phản biện và lên tiếng với trách nhiệm tha thiết vì quê hương. Họ không nguy hiểm như những định kiến và chia rẽ.

Lịch sử luôn chuyển động theo những vòng quay của các sự kiện và giá trị đương thời được bảo tồn từ di sản của người đi trước để lại. Lịch sử có thể hoen nhoè, có thể chói chang rực sáng. Chúng ta luôn hy vọng điều ấy cho những ước mơ và khát vọng thành hiện thực của dân tộc chúng ta, vị thế của chúng ta trước tiếng nói nhân loại toàn cầu. Sự thống nhất và đa dạng văn hoá, đa dạng các giá trị hướng tới những hợp tác và hoà bình.

Trân trọng,

Quỳnh Iris de Prelle, 

chạm thu Bxl 2021,