Căng thẳng giữa Phật giáo và chính quyền trong dịp

Lễ tang đại lão hoà thượng
Thích Đôn Hậu

Đại lão Hoà thượng Thích Đôn Hậu, Phó Pháp chủ kiêm Giám luật Hội đồng chứng minh trung ương Giáo hội Phật giáo Việt Nam, đã viên tịch ngày 23.4.1992 tại chùa Linh Mụ, Huế, thọ 88 tuổi.

Theo bản tin của AFP đánh đi từ Hà Nội ngày 3.5.92, tang lễ của Đại lão Hoà thượng Thích Đôn Hậu đã diễn ra ngày 3.5.92 ở Huế trong sự yên tĩnh mặc dù trước đó có sự căng thẳng giữa chính quyền và một số nhà lãnh đạo Phật giáo, phát xuất từ việc chính quyền Việt Nam muốn tang lễ của Đại Hoà Thượng có tính cách chính thức vì lẽ ông đã tham gia đấu tranh chống Pháp và chống Mỹ.

Một bộ phận của giới lãnh đạo Phật giáo đã chống lại chủ trương đó của chính quyền vì, theo họ, nó không phù hợp với ý muốn của người quá cố.

Theo các nguồn tin phương Tây ở Huế, một nhà sư đã doạ sẽ tự thiêu và bốn nhà sư đã tuyệt thực ở chùa Linh Mụ là nơi Đại Hoà Thượng Đôn Hậu trụ trì. Cuối cùng, lễ tang Đại Lão Hoà Thượng đã do Giáo hội Phật giáo tổ chức, với sự tham dự của Chủ tịch Nguyễn Hữu Thọ.

Nhân dịp ghé lại Huế, một Phật tử Việt kiều ở Pháp đã tham gia tang lễ cùng với hàng nghìn đạo hữu. Những nhận xét của ông cũng trùng hợp với nội dung bản tin của AFP.

Đại lão Hoà thượng Đôn Hậu là một bậc chân tu đồng thời là một nhà lãnh đạo có nhiều uy tín của Phật giáo Việt Nam. Ông sinh năm 1905 và đi tu năm 1932. Trong những năm 30, ông đã viết nhiều bài nghiên cứu về Phật lý đăng trên tờ Viên Âm xuất bản ở Huế do cư sĩ Tâm Minh Lê Đình Thám chủ trương. Năm 1947, ông bị Pháp bắt giam vì đấu tranh cho độc lập. Năm 1963, ông tham gia chống chính quyền của ông Ngô Đình Diệm trong vụ đàn áp Phật giáo. Năm 1968, ông vào bưng tham gia Liên minh các Lực lượng dân tộc dân chủ và hoà bình Việt Nam, rồi trở thành Cố vấn Chính phủ cách mạng lâm thời miền Nam Việt Nam.

Mùa xuân năm 1975, ông trở về Huế, trụ trì ở chùa Linh Mụ. Sau đó, ông được đề nghị vào Quốc hội và tham gia Đoàn chủ tịch Uỷ ban Trung ương Mặt trận Tổ quốc Việt Nam.

Từ năm 1977, sau những vụ chính quyền bắt bớ tăng ni và Phật tử, ông đã nhiều lần bày tỏ sự bất bình và càng ngày càng có thái độ bất hợp tác với chính quyền, nhất là chính quyền địa phương ở Bình Trị Thiên.

Hiện nay, chính quyền còn giam giữ một số tu sĩ và Phật tử như Thích Tuệ Sỹ, Lê Mạnh Thát (Trí Siêu). Theo tin báo Bông Sen (tháng 5-6.92, Hoa Kỳ), các hoà thượng Thích Quảng Độ và Thích Huyền Quang đã được trả tự do ngày 25.3.92 sau mười năm bị quản thúc tại quê quán.