Chuyện Làng Văn

Treo bút Trần Huy Quang : Như chúng tôi đã đưa tin (Diễn Đàn số 10) nhà văn Trần Huy Quang, biên tập viên tuần báo Văn Nghệ của Hội nhà văn Việt Nam, đã bị cách chức ngay sau khi truyện ngắn Linh nghiệm của ông được đăng trên báo Văn Nghệ (số 27, ngày 4.7.92). Vừa qua, ban chấp hành HNV còn quyết định treo bút nhà văn này trong hai năm. Cụ thể hơn, theo lời giải thích của ông Vũ Tú Nam, tổng thư ký, trong thời gian hai năm, không một tờ báo hay nhà xuất bản nào thuộc Hội nhà văn được phép đăng tác phẩm của Trần Huy Quang.

Hội nhà văn là người chủ pháp lý của tờ báo Văn Nghệ. Trần Huy Quang là một người làm công ăn lương. Vì một lý do nào đó, người chủ có quyền sa thải nhân viên của mình; điều đó có thể hiểu được, và nếu lý do là chính đáng, có thể chấp nhận được: thời buổi kinh tế thị trường mà. Nhưng đã mang danh nghĩa một hội nhà văn, mà dám quyết định trước là sẽ không đăng mọi tác phẩm, kể cả tác phẩm chưa viết, của một nhà văn, thì không còn là vấn đề sa thải, hay cách chức nữa, mà là vấn đề từ chức hay tiếm quyền. Các “nhà văn” đó quả là đã từ chức nhà văn và tiếm quyền công an của thời Nhân văn Giai phẩm cách đây hơn 30 năm hay của ông Kim Nhật Thành ngày nay ở Triều Tiên.

Treo giải hay không treo giải : Kỳ trước, khi giới thiệu truyện ngắn Đùa của tạo hoá (sáng tác của Phạm Hoa, giải ba cuộc thi truyện ngắn 1991 của báo Văn Nghệ), chúng tôi đã nhận xét là truyện được tặng giải nhì và giải ba, nói chung, đều rất khá. Ngược lại, truyện được giải nhất (Kẻ sát nhân lương thiện của Lại Văn Long) lại kém, và nếu căn cứ vào chủ đề tư tưởng, cũng không thể nói vì sức ép chính trị mà nó được giải. Thật là điều khó hiểu. Những bạn trong nước cho biết: sức ép thì có, nhưng đó là sức ép kinh tế, nghe đâu hội đồng giám khảo muốn “khuyên khích” một tác giả phía nam để chiều lòng những công ty phía nam làm sponsor. Kinh tế thị trường mà.

Trái lại, chắc không phải vì sức ép kinh tế mà Hội nhà văn không treo giải thưởng văn học cho những tác phẩm xuất bản năm 1991, ngoại trừ tập thơ (nghe nói khá hay) của một tác giả quá cố. Giải thưởng năm 1990 trao cho 3 cuốn tiểu thuyết giá trị và tập lý luận văn học của Lê Ngọc Trà, đã bị giới bảo thủ phản ứng mãnh liệt. Sau thời im lặng đáng sợ phải chăng là thời im lặng của sợ hãi ?

K.V.