Mưa nguồn
Tập thơ xuất bản nội bộ gia đình của Vũ Cận

Vũ Cận là một trí thức Hà Nội, sinh năm 1928, tham gia Việt Minh từ năm 17 tuổi, vào Đảng cộng sản năm 20 tuổi: ông vừa ăn mừng 65 tuổi đời, 45 tuổi đảng Nhà báo, ông viết tiếng Việt và tiếng Pháp, nhiều năm làm tổng biên tập báo Thư tín Việt Nam (xuất bản bằng Pháp ngữ và Anh ngữ).

Thơ ông cũng đã được xuất bản: gần đây nhất là tập Gọi Bình Minh (Nhà xuất bản Văn hoá, 1992). Song, với chế độ kiểm duyệt hiện hành, hơn một trăm bài thơ của ông còn nằm trong ngăn kéo và không biết bao giờ mới sẽ được công bố. Ở tuổi mà “ quỹ thời gian (...) ngày càng co lại như tấm da lừa, lúc này cũng chỉ còn bằng hai bàn tay ghép lại”, Vũ Cận quyết định tập hợp những bài thơ ấy thành tập Mưa nguồn, sao chụp thành nhiều bản để lưu hành nội bộ trong gia đình và họ Vũ làng Láng. Trong “thư gửi các con” ở đầu sách “thay lời tựa”, ông hy vọng rằng như vậy nó sẽ “ tránh vi phạm độc quyền xuất bản của Đảng ta”. Nhưng Vũ Cận cũng thừa biết rằng “ chủ nghĩa xã hội chẳng qua là cái lá nho đậy lên mặt một hệ thống phong kiến mới, mang tính tập đoàn và bè phái, với một bộ máy chuyên quyền bất lực và thối nát, ngày càng lưu manh hoá ở thành thị và cường hào hoá ở nông thôn, cai trị chủ yếu bằng thủ đoạn và trấn áp”, nên ông xin “ các con hãy tha thứ cho bố, nếu vào lúc cuối đời, không cưỡng nổi thôi thúc bên trong, bố xuất hiện nguyên hình là bố và tiếp tục gây thêm khó khăn cho các con”.

Phân vân

Chống chủ nghĩa cải lương
Làm theo kinh sách dạy
Nhưng có nên múa gậy
Theo chủ nghĩa tuồng chèo.

Hà Nội, xuân 1962

Cười mướn

Dù lúc lòng này như xát muối
Bông phèng cho đã vẫn là hơn
Cả cười ứng cử chân chủ tịch
Nước Cộng hoà Nhân dân Ba lơn.

Hà Nội, hè 1982

đứa con rơi

tưởng nhớ giáo sư Trần Đức Thảo

Một bộ đồ xanh công nhân
Một đôi guốc mộc nông dân
Một chiếc Bôzô con vịt
Ông đạp xe như anh hề xiếc.

Đi giữa mênh mông nhếch nhác
Miệng ông độc thoại lầm bầm
Bồn chồn ngó nghiêng cặp kính
Chừng có ai đây theo chân.

Ngày ngày ông ra thư viện
Khi xong công việc đời thường
Rồng rắn mua hàng tem phiếu
Xách nước lau nhà nấu cơm.

Phòng đọc nơi ông lui tới
Người lành kiêng ngồi cùng bàn
Tư tưởng ông mang khuẩn hủi
Tốt hơn phòng ngừa lây lan.

Vườn cảnh ông từng được bày
Cong queo mấy hành cây thế
Chậu xứ Giang Tây bỏ rễ
Ơn sâu mưa móc sớm chiều.

Cũng bởi lương tâm xui dại
Ông đòi Dân chủ Tự do
Gieo rắc những điều cấm kỵ
Trong nhân dân còn ấu trĩ.

Ông được khoan hồng cải tạo
Trời mây Ba Vì chăn bò
Hưởng tình thương yêu giai cấp
Giũ sạch mình trong phân tro.

Quả ông sướng hơn Tô Vũ
Bò đực chưa sinh đã về
Phụng dưỡng cha già bệnh tật
Trên giường khi tỉnh khi mê.

Cụ già bao nhiêu kỳ vọng
Con cụ là một bông hoa
Hoảng loạn cụ gào chua xót
Trời ơi con tôi giết cha.

Bông hoa đã vùi bùn đen
Lòng cụ âm thầm tan nát
Cụ ra đi không nhắm mắt
Cụ hận đời và hận con.

Vị giáo sư thôi giảng dạy
Nghiên cứu thôi trước tác thôi
Vẫn may cơm ngày hai bữa
Nhà cửa canh phòng hẳn hoi.

Gắng vượt lên trên khiếp sợ
Hoạ hoằn bạn bè đến thăm
Phấn trắng giẻ lau và bảng
Cùng nhau câm lặng phấn đàm.

Phương Tây hỏi mua tác quyền
Đang lúc ốm đau cần tiền
Đời ông – ông đáp – đã chọn
Chỉ phục vụ người vô sản.

Nhưng người tự xưng vô sản
Bài tiết ông như đống bẩn
Tay đao tay thước hành ông
Vứa hết băm nhăm năm dòng.

Số phận đem ông trở lại
Nơi tài năng ông kết trái
Paris giang rộng cánh tay
Đón đứa con rơi Hà Nội.

Vòng tay Paris ôm chưa kịp
Đứa con rơi Hà Nội lìa đời
Nhà triết học Việt Nam duy nhất
Dở dang sự nghiệp sáng ngời.

Hà Nội, vào hè Quý Dậu 1993

Trò chơi tin học

hay 7 bài tập niêm luật
thơ thất ngôn tứ tuyệt ứng dụng cho một tôn giáo vô thần

chương trình 1        tròn tròn méo méo tròn méo tròn
                              méo méo tròn tròn méo méo tròn
Giáo lý                    méo méo tròn tròn tròn méo méo
                              tròn tròn méo méo méo tròn tròn

chương trình 2        cạc cạc ù ù cạc cạc ù
                              ù ù cạc cạc cạc ù ù
Giáo ngộ                ù ù cạc cạc ù ù cạc
                              cạc cạc ù ù cạc cạc ù

chương trình 3        tu tu hú hú hú tu tu
                              hú hú tu tu hú hú tu
Luyện đức              hú hú tu tu tu hú hú
                              tu tu hú hú hú tu tu

chương trình 4        thò thò thụt thụt thụt thò thò
                              thụt thụt thò thò thụt thụt thò
Hành đạo                thụt thụt thò thò thò thụt thụt
                              thò thò thụt thụt thụt thò thò

chương trình 5        bìm bìm bịp bịp bịp bìm bìm
                              bịp bịp bìm bìm bịp bịp bìm
Xả thân                   bịp bịp bìm bìm bìm bịp bịp
                              bìm bìm bịp bịp bịp bìm bìm

chương 6                vịt vịt vờ vờ vịt vịt vờ
                              vờ vờ vịt vịt vịt vờ vờ
Cách tân                 vờ vờ vịt vịt vờ vờ vịt
                              vịt vịt vờ vờ vịt vịt vờ

chương 7                khóc khóc cười cười khóc khóc cười
                              cười cười khóc khóc khóc cười cười
Thiền định              cười cười khóc khóc cười cười khóc
                              khóc khóc cười cười khóc khóc cười