Đọc báo trong nước

Khi thư viện thanh lý sách

Báo Tuổi Trẻ Chủ nhật ngày 1.1.1995 đã cho đăng lá thư dưới đây của bạn đọc Nguyễn Thành Nam (Đại học Tổng hợp Thành phố Hồ Chí Minh) :

Chiều thứ bảy 10.12.1994, tôi ghé vào đọc sách ở Thư viện khoa học tổng hợp. Sau khi tra xong thư mục, tôi ghi phiếu hỏi mượn hai quyển sách dùng để nghiên cứu: “ Phác qua tình hình ruộng đất và đời sống nông dân trước cách mạng Tháng Tám” (nxb Sự Thật, Hà Nội, 1959) của tác giả Nguyễn Kiến Giang, và “Cách mạng ruộng đất ở Việt Nam” (nxb Khoa học xã hội, Hà Nội, 1968) của các tác giả Hoàng Uớc, Trần Phương, Lê Đức Bình.

Chị thủ thư cho tôi biết hai quyển sách này không còn ở thư viện nữa vì đã thanh lý lâu rồi! Tôi hết sức ngạc nhiên và sửng sốt: Tại sao lại có việc này? Hai quyển sách tôi mượn là sách khoa học kỹ thuật mà trên bản thư mục tra cứu vẫn còn nguyên vẹn dòng chữ “ sách dùng để nghiên cứu”. Tôi hỏi: Thanh lý vào lúc nào? Chị thủ thư cho biết nó được thanh lý vào tháng 8.1994, ngay trong thời gian sinh viên nghỉ hè.

Tôi băn khoăn và hoài nghi nên tiếp tục hỏi thêm chị thủ thư lớn tuổi về việc này. Chị cho biết là chủ trương thanh lý các sách ấy đã được lãnh đạo thư viện thông qua và cân nhắc rất kỹ trước khi tiến hành đưa nó ra khỏi thư viện. Hầu hết các sách thanh lý đều căn cứ theo tiêu chuẩn: “Ít độc giả, sách để lâu trong kho không ai đọc...”

* Có cần phải bình luận dài dòng? Các ông bộ trưởng hữu quan đã xử lý thế nào về hành động vô văn hoá nói trên của những “lãnh đạo thư viện” kiểu này? Rất tiếc, theo những gì người ta biết được về sự “lãnh đạo” của Đảng cộng sản trong các lĩnh vực văn hoá, giáo dục, người đánh máy có cảm tưởng như mình đang đặt một câu hỏi cho cái đầu gối! Hy vọng (không hão huyền?) sớm có thông tin phủ nhận cảm giác xấu đó...

Đê Hà Nội trước cơn lũ nhà ở

Con đê Yên Phụ - Nhật Tân, ra đời làm nhiệm vụ ngăn dòng nước sông Hồng vào thủ đô Hà Nội (vốn nằm thấp hơn cả mực nước sông), đang bị vi phạm hết sức thô bạo. Hàng ngàn công trình đang xâu xé con đê làm cho nó trở nên mong manh, đe doạ đến cuộc sống con người khi mùa lũ đến.

Theo kết quả điều tra ban đầu của Uỷ ban nhân dân thành phố Hà Nội, hiện trên hai đoạn đê Yên Phụ (Ba Đình) và Quảng An - Tứ Liên - Nhật Tân (Từ Liêm) đã có tới 1.108 ngôi nhà và biệt thự được xây dựng với kích cỡ và hình dáng khác nhau. Còn theo thống kê của bộ thuỷ lợi, con số này lên tới 1.562? Ngoài ra còn tới 312 công trình phụ khác nữa. Người ta đã khoan vào thân con đê 440 bể nước ngầm, 194 giếng khoan.

Chưa hết, theo báo cáo của đoàn kiểm tra vi phạm pháp lệnh đê điều ở Ba Đình, các chủ công trình đã đào trong chân đê, hành lang đê để xây đựng công trình ngầm, tổng số lên tới 506 ,57 m³. Đê bị “băm vằm, xâu xé” thật thảm hại. Kết quả là, vừa qua, tại đoạn miếu Hai Cô đã sập một tổ mối với thể tích 300 m³. Tại đoạn vùng Hồ Tây, có mạch sủi trên diện tích rộng.

Theo các chuyên gia bộ thuỷ lợi, hiện đang có hiện tượng lún không đều giữa các nhà cao tầng và thấp tầng dẫn đến nứt ở khoảng trống giữa hai nhà gần nhau; thân đê có những vết nứt và khả năng gây ra đường nước rò từ phía sông vào khi có lũ cao là hoàn toàn thực tế. Còn theo ban chỉ đạo phòng chống lụt bão trung ương thì chân đê và mái đê hoàn toàn bị các vật kiến trúc che khuất, rất khó phát hiện những diễn biến hư hỏng của đê; khi đê có sự cố, không thể nào tổ chức ứng cứu được kịp thời.(...)

Các cơ quan có thẩm quyền trong quản lý xây dựng cũng “góp phần” làm cho kỷ cương phép nước bị vi phạm. Ở đoạn Nghi Tàm, có đến 70 hộ được cấp giấy phép xây dựng, đóng dấu, ký tên người có thẩm quyền thuộc các cơ quan nhà nước. Đại diện kiến trúc sư trưởng  thành phố Hà Nội tại quận Ba Đình đã cấp giấy phép (ngày 26-5-1994) cho một chủ hộ xây dựng một nhà biệt thự năm tầng ở đê Yên Phụ. Kỳ lạ hơn nữa, ông Trịnh Hồng Triển – phó kiến trúc sư trưởng thành phố Hà Nội – còn ký giấy cho một hộ ở đê Yên Phụ đào chân đê sâu 401 m để xây bể phốt bằng xi măng? Có thể kể thêm vô khối những trường hợp tương tự...

Phó thủ tướng Trần Đức Lương coi đây là “một sự việc khá điển hình về thực trạng pháp luật của nhà nước bị công nhiên vi phạm: hệ thống hành pháp nhà nước bất lực trong suốt một thời gian dài; người công nhiên coi thường kỷ cương phép nước rất đông, đủ mọi thành phần. Vi phạm luật pháp ở đây không phải là chỉ pháp lệnh bảo vệ đê điều mà còn về đất đai, xây dựng quản lý đô thị...”

Hà Nội hiện đang đứng trước sự lựa chọn: hoặc là triệt để giải tỏa 1.562 công trình xây dựng để con đê làm được chức năng ngăn cản dòng nước sông Hồng mùa lũ lớn, bảo vệ cuộc sống bình yên không chỉ của hơn hai triệu người ở thủ đô Hà Nội mà còn của cả nhân dân các tỉnh lân cận; hoặc là cứ “trống giong cờ mở”, cứ “ra quân” và cuối cùng lại xử phạt hành chính và cho tồn tại, để rồi có ngày nào đó kết quả sẽ khó lường trước được.

(Lê Thọ Bình, Tuổi Trẻ, ngày 29.12.1994)

* Trong một bài khác cùng ngày trên tờ Thời báo kinh tế Việt Nam, nhà báo Xuân Bình đã nhắc lại “Từ khi có công văn 3877/TT-BC của thủ tướng chính phủ ngày 13.7.1994 đến nay, thành phố Hà Nội, bộ Thuỷ lợi và ngay cả văn phòng chính phủ đã họp hơn mười cuộc để bàn giải pháp chống nạn xâm lấn... đê”, và nêu các giải pháp, nhưng... Vấn đề hiển nhiên là phức tạp và các giải pháp đều tốn kém, song còn chờ đợi bao nhiêu cuộc họp nữa mới mong được giải quyết. Không lẽ sau một cuộc vỡ đê?