Từ Điện Biên
đến Genève

NGUYỄN NGỌC GIAO

Nhân dịp kỷ niệm lần thứ 60 chiến thắng Điện Biên Phủ (7.5.1954), chúng tôi đưa lên mạng bài viết đã công bố trong bản in  Diễn Đàn số 142 (tháng 6.2004). Để giữ tính trung thực của bản in cách đây 10 năm, chúng tôi đăng lại dưới dạng sao ảnh. Để đọc được 3 trang báo này, bạn đọc cần có chương trình Acrobat Reader trong máy (có thể truy nạp miễn phí qua internet) và bấm vào hình trang ở dưới đây.

Bài này không có tham vọng đưa ra những tiết lộ mới mẻ, mà chỉ có mục đích căn cứ vào các tư liệu đã công bố của các bên tham chiến (Việt Nam, Pháp) và liên quan (Trung Quốc, Hoa Kỳ) để giải hoặc một số huyền thoại đã được lưu truyền trong nửa thế kỉ vừa qua, về hội nghị Genève và ngay trước đó, chiến dịch Điện Biên Phủ. Riêng về vai trò thực sự của đoàn cố vấn quân sự Trung Quốc ở Điện Biên Phủ, bài này đã minh xác vài điểm mấu chốt mà một vài tác giả tập Hồi ký cố vấn Trung Quốc (xem loạt bài đã công bố trên Diễn Đàn, bắt đầu từ bài số 1) đã thổi phồng hay xuyên tạc do yêu cầu chính trị của Trung Quốc trong thời kỳ vừa qua. Nhân dịp này, Diễn Đàn công bố một chứng từ quan trọng : Hồi ức của đại tá Hoàng Minh Phương, người phiên dịch ở các buổi gặp gỡ, thảo luận giữa đại tướng Võ Nguyên Giáp và cố vấn trưởng Vi Quốc Thanh (bài này đã lên mạng vào ngày 7.5.2009, vào 0g00 giờ Việt Nam).

Nếu chiến dịch Điện Biên Phủ không còn ẩn chứa bí mật cơ bản gì nữa đối với giới nghiên cứu, nhiều vấn đề liên quan vẫn chưa được phân tích và lý giải. Thí dụ : cuộc cải cách ruộng đất đã bắt đầu tiến hành trong năm 1953 (dưới danh nghĩa "giảm tô giảm tức") và các đợt chỉnh huấn trong quân đội theo mô hình mao-ít, dưới sức ép của đoàn cố vấn Trung Quốc, cụ thể đã tác động như thế nào lên hàng ngũ Quân đội Nhân dân Việt Nam, lên tinh thần cán bộ và chiến sĩ ? Những vấn đề ấy đã tác động sâu sắc lên tình hình chính trị - xã hội Việt Nam, và ngày nay vẫn chưa hết hậu quả.