Greta, một Antigone chiến đấu chống lại luật lệ của người lớn

Massimo Ammaniti

Greta Thunberg ở tuổi 15, tháng Tám 2018, ngồi một mình trước quốc hội Thụy Điển (ảnh: @Louisemac)

« Ngôi nhà của chúng ta đang bốc cháy », đó là tiếng gióng mang tính tiên tri mà Greta Thunberg liên tục lặp lại và xoáy thẳng vào trái tim chúng ta, song cũng không quên tiếng gọi mạnh mẽ của khoa học. Đây không phải là một ẩn dụ, mà là một tiếng gióng báo động đầy khắc khoải khiến chúng ta cảm thấy mình đang ở trong tình thế nguy hiểm, đe dọa chính cái ngôi nhà nơi mang lại cho chúng ta cái cảm giác được che chở và an tâm. Thế nên tiếng gióng báo động của cô đã khơi dậy vô số đồng tình từ những người trẻ vốn chưa gầy dựng cho mình một ngôi nhà riêng, trong khi đó, từ những người lớn, nó kích thích sự trào biếm và gạt bỏ vì đụng tới cái cảm giác an toàn cá nhân. Bằng cách nào một cô gái trẻ có thể đưa ra lời cáo buộc thế giới người lớn bị điếc và mù khi đối mặt với những biến đổi khí hậu đang làm đảo lộn sâu sắc môi trường sống của trái đất.

Thế tiếng gióng mang tính tiên tri ấy đến từ ai? Từ một cô gái Thụy Điển có khuôn mặt khó giải mã, cơ thể nhỏ gầy, không phô trưng những dáng vẻ thông thường của thanh thiếu niên, áo phông, giày thể thao thương hiệu, hình xăm. Chỉ cần nhìn cô khi cô nói về biến đổi khí hậu tại Liên Hợp Quốc, một bím tóc dài bên vai trái, một phong cách cổ mà không cô gái nào ở tuổi cô mong muốn phô bày, và một chiếc áo đỏ gấp nếp, cũng hơi lỗi thời trang. Song diễn từ của cô hầu như tải điện từ, cặp mắt nghiêm khắc, giọng nói dứt khoát và mang âm điệu cáo buộc mà nhiều lúc nhường chỗ cho cảm xúc và tiếng khóc kìm nén, không thường thấy ở những người mang hội chứng Asperger ("một dạng hội chứng bệnh rối loạn phát triển" - theo wikipedia, D.Đ.).

Greta là một nhân vật cổ mẫu vượt thời gian đưa chúng ta trở lại với những kịch bản lớn lao của con người trong các bi kịch Hy Lạp, một Antigone chiến đấu chống lại chủ nghĩa hoài nghi ích kỉ và luật lệ của người lớn, mà một cách biểu tượng được đại diện bởi nhân vật Trump, vênh váo trong cái vóc dáng mập mạp và mái tóc sấy oxy bóng nhoáng của mình.

Hạ Vũ dịch

Nguồn: Greta, un Antigone che lotta contro le leggi degli adulti , Corriere della Sera, 26/09/2019