Một tuần lễ sau blogger Hồng Lê Thọ

Nhà văn Nguyễn Quang Lập
chủ trang Quê Choa
bị "bắt quả tang, tạm giam hình sự"

Sáng thứ bảy 6.12.2014, năm sáu công an đã đột nhập căn hộ B505, Lô B2, Chung cư Hoàng Anh Gia Lai, 37 đường Nguyễn Văn Hưởng, Phường Thảo Điền, Quận 2 Thành phố Hồ Chí Minh. Đó là nhà riêng của vợ chồng nhà văn Nguyễn Quang Lập, thường được biết dưới cái tên quen thuộc Bọ Lập từ khi anh mở trang mạng Quê Choa (hiện nay không truy nạp được).

Theo bà Hồ Thị Hồng (vợ nhà văn), "Sáng nay lúc 9 giờ có một đoàn người bảo là công an bấm chuông gọi vào nhà, có một ông bảo vệ bảo là 'cô ơi, cho xem cái phòng chống chữa cháy nhà cô'. Sau đó thấy 5, 6 người hùng hục chạy vào cơ, tôi nói 'có chuyện gì mà chạy vào hối hả thế', một lúc sau họ bảo là bọn tôi bên công an điều tra xét hỏi cần khám xét và có lệnh bắt anh Lập : "Trên blog của anh Lập có một số bài vở coi như là có ý đồ chống lại đảng và nhà nước, cho nên bọn tôi phải kiểm tra máy móc."

"Anh Lập nói đấy các anh, tất cả bài vở của tôi đều nằm trong máy, các anh, mời các anh vào kiểm tra ở trong máy chứ ngoài ra không có ở đâu hết. Họ vào kiểm tra và in ra một số bài, khám đến đó xong họ xét hỏi, xét hỏi anh Lập thời gian từ 9 giờ đến 2 giờ (chiều) thì họ bảo là bây giờ anh Lập phải bắt đi đến Phòng Điều tra xét hỏi của Công an Thành phố để cho họ làm việc và mang theo áo quần và các thứ cá nhân." (BBC).

Dưới đầu đề THÔNG TIN VỀ VIỆC BẮT ĐỐI TƯỢNG, Cổng điện tử của Bộ Công An đưa 6 dòng tin ngắn gọn :

Tiếp theo đó, các báo Nhà nước như Vietnamnet, Thanh Niên, VNExpress, Tuổi Trẻ... đưa tin cùng nội dung, chỉ thêm chân dung nhà văn, và tên vài tác phẩm, kịch bản phim mà Nguyễn Quang Lập là tác giả.

Người đưa tin đầu tiên trên mạng có lẽ là nhà báo Huy Đức trên trang FaceBook của anh : "Nguyễn Quang Lập bị bắt lúc 2:00 chiều nay, 6-12-2014. AN (An Ninh) chỉ mang đi máy tính, và một số bài viết, đoạn chat... in ra; họ để lại Hệ Thống Xã Hội Chủ Nghĩa của Kornai Janos và Bài Thơ Của Một Người Yêu Nước Mình của Trần Vàng Sao. Chưa thấy lệnh khởi tố, vợ anh, chị Hồ Thị Hồng nói: "Anh Nguyễn Quang Lập dặn, yên tâm, nếu sau 9 ngày không thấy về thì chắc khoảng 3 năm".

Phải vào mạng của các đài BBC và RFI, người đọc mới được biết thêm chi tiết vụ "bắt quả tang, khám xét khẩn cấp và tạm giam hình sự" :

* RFI (Pháp) đưa tin Nhà văn Nguyễn Quang Lập, chủ blog Quê Choa bị bắt và cho nghe phỏng vấn bà Hồ Thị Hồng

* BBC (Anh) đưa tin Nhà văn Nguyễn Quang Lập bị bắt rồi phỏng vấn bà Hồ Thị Hồng : 'Chồng tôi bị bắt khi đang liệt nửa người' và nhà thơ Đỗ Trung Quân : 'Anh Lập đã biết trước việc bị bắt'.

Ảnh chụp tại nhà Nguyễn Quang Lập chiều ngày 6.12.14.
Từ trái sang phải : Huy Đức (Osin), Hồ Thị Hồng, Trương Hồng Ánh
NGUỒN : Blog Osin

Khi chúng tôi viết dòng này, lệnh bắt và tội danh Nguyễn Quang Lập chưa được công bố, nhưng có thể hiểu là chủ trang Quê Choa bị quy tội vi phạm điều 258 của Bộ Luật Hình Sự như Hồng Lê Thọ cách đây một tuần và nhiều blogger khác trước đó. Dùng điều 258 để đàn áp hiển nhiên là vi phạm quyền được thông tin của công dân, vi phạm quyền tự do ngôn luận cũng như các quyền con người. Càng nghiêm trọng hơn khi Việt Nam đã là thành viên của Hội đồng Nhân quyền Liên Hiệp Quốc, tỏ rõ chính quyền muốn đi theo tấm gương trơ tráo trước đây của Gadhafi. Trong trường hợp Hồng Lê Thọ và Nguyễn Quang Lập, sự đàn áp còn nổi bật sự bất nhân của nhà cầm quyền : Hồng Lê Thọ bị tiểu đường nặng, hàng bữa phải tiêm insulin, đi lại và nói năng khó khăn sau tai biến mạch máu não cách đây một năm và tai nạn giao thông cách đây ít tháng ; Nguyễn Quang Lập thì như đông đảo độc giả đều biết, là một tấm gương sáng về nghị lực và ý chí để chiến thắng số phận (xem bài Nghĩ về Bọ Lập của Huỳnh Ngọc Chênh), di chuyển khó khăn, sử dụng bàn phím bằng năm ngón của bàn tay trái... 

Nguyễn Quang Lập và Ngô Bảo Châu ("Thương Bọ Lập quá. Theo cái đà này, chắc phải chịu khó viết blog").
NGUỒN : trang mạng của Ngô Bảo Châu

Là nhà văn xuất sắc của thế hệ 5x với những tác phẩm sâu sắc (tiểu thuyết Những mảnh đời đen trắng, rất nhiều truyện ngắn giá trị, những vở kịch Mùa hạ cay đắng, Trên mảnh đất người đời, Những linh hồn sống, kịch bản phim Đời cát, Thung lũng hoang vắng, Không có Eva...), Nguyễn Quang Lập còn là người khai phá thể loại văn khẩu ngữ của "thời đại @" với những Ký ức vụn, Bạn văn... Bàn phím trở thành công cụ viết văn cho con người lẽ ra cam phận tàn phế, nó còn là phương tiện để người công dân Bọ Lập ngày ngày cung cấp cho từ 250 000 đến 400 000 đồng bào những thông tin đa chiều về tình hình đất nước, đôi khi phát biểu những ý kiến riêng, luôn luôn dí dỏm, sắc bén nhưng bao giờ cũng nhân hậu. Không phải ngẫu nhiên, mà theo bảng xếp hạng của Alexa (công cụ đánh giá số người truy cập mạng internet), trang Quê Choa của Nguyễn Quang Lập đứng hàng 1 065 tại Việt Nam, vượt xa tờ Nhân Dân (hạng thứ 4 595). Sống bằng tác quyền, trước sức ép từ nhiều phía, nhà văn đã quyết định đứng ngoài mọi tổ chức, đoàn thể : anh đã quyết định ra khỏi Hội Nhà Văn cũng như không tham gia việc thành lập Văn đoàn Độc lập Việt Nam.

Không nghi ngờ gì nữa, bắt giam Nguyễn Quang Lập, chính quyền không những đã phơi bày bản chất đàn áp dân chủ, tự do, mà còn biểu lộ sự cùng quẫn và vô vọng của nó. 

Kiến Văn