Đọc báo và blog

Vẫn chuyện thuỷ điện...

H.V.

Hôm qua, Diễn Đàn đã giới thiệu bài trả lời báo chí ngày 9.11 của ông Hoàng Trung Hải về câu chuyện các đập thuỷ điện miền Trung xả lũ làm chết dân, trong đó ngài phó thủ tướng thản nhiên tuyên bố : " Vấn đề còn lại là làm sao khuyến khích, hỗ trợ người dân miền Trung xây dựng được nhà kiên cố, 2-3 tầng " (trên báo Pháp luật Thành phố HCM). Câu chuyện thuỷ điện và lời vàng ngọc của ngài PTT chưa ngừng ở đó.

Trong bài ghi " Không thủy điện nào không có quy hoạch" của báo Tuổi Trẻ, người ta được thấy ông nói rõ hơn: “Trước khi lũ về, thủy điện này xả nước về đúng mực nước chống lũ. Sau đó do lũ về quá lớn, hết dung tích chống lũ, họ phải xả để bảo vệ đập”, từ đó khẳng định: “lũ lụt nhiều nơi vừa qua không phải do các hồ thủy điện xả lũ”, và nói thêm: “không một thủy điện nào được xây dựng mà không có quy hoạch”. 

Hai ngày sau, Tuổi Trẻ đã trao lời cho một số chuyên gia đáp lại ông Hải : "Phải rà soát lại quy hoạch thủy điện" và "Phải thật sự lắng nghe...". Các chuyên gia này nhắc PTT : "Với thủy điện vừa và nhỏ, thuộc thẩm quyền quyết định của các tỉnh, hầu hết đều giao cho các sở công thương, mà các sở này hầu như không có cán bộ chuyên về thủy điện - thủy lợi. Thực tế việc lập quy hoạch cũng như thiết kế các hồ chứa nước đều dựa trên bản đồ (tỉ lệ 1/10.000 hoặc 1/50.000), cùng với các tài liệu về địa chất, địa hình, khí tượng - thủy văn rất sơ sài (để giảm bớt chi phí)." (TS Hồ Ngọc Phú, nguyên giám đốc Sở Thủy lợi Thừa Thiên - Huế, nguyên giám đốc Ban quản lý dự án sông Hương), hay "làm sao địa phương duyệt hết được khi nhà máy thủy điện đặt ở địa phương này mà hồ chứa có thể lại nằm ở địa phương khác" (Ông Lê Trí Tập - chuyên gia thủy lợi đồng thời là nguyên chủ tịch UBND tỉnh Quảng Nam). Người đọc có thể đặt thêm nhiều câu hỏi, chẳng hạn "quy hoạch làm thuỷ điện có tính đến chuyện trồng rừng thay thế hay không?"..., nhưng chắc mọi người chả nỡ "truy" nhà lãnh đạo xa hơn nữa. Thôi thì hãy khuôn vấn đề lại như thế vậy.

Trang Bauxite Việt Nam đăng chung hai bài của Tuổi Trẻ với một lời bình đồng tình với các nhận định trên : " Quy hoạch phải được hiểu là quy hoạch có chất lượng, chứ không phải là một thứ quy hoạch “lấy có”. Như thế, có thể cho là có quy hoạch hay không khi chính ông thừa nhận chưa có quy trình vận hành liên hồ chứa thủy điện? "...

Những nhận xét của tác giả PPL, kĩ sư tư vấn ở Mĩ, thành viên trong nhóm Viet Ecology, đăng trên blog Nguyễn Văn Tuấn cho thấy rõ hơn về cách trả lời quanh co, trốn tránh trách nhiệm của người đứng đầu chính phủ trong lĩnh vực này : "Câu trả lời (của ông Hải) hoàn toàn bao che cho công ty A Vương, nói có kiểm tra, nhưng không người dân nào được đọc báo cáo kiểm tra ấy, không ai biết kiểm tra đã làm theo phương pháp nào, dùng những dữ kiện từ đâu, có độ tin cậy chính xác ra sao và có được kiểm soát lại độc lập hay không. Quy hoạch và quy trình đầy bí ẩn cộng thêm cách trả lời lèo lách làm dân thêm mối nghi ngờ." 

"Ai cũng biết, chỉ một người không biết!", PPL kết luận bài nhận xét của mình, nhưng dĩ nhiên đó chỉ là một cách nói. Ông Hải hẳn thừa biết những điều mà các chuyên gia nhắc. Song điều mà tác giả PPL chắc cho rằng "biết rồi, khổ lắm nói mãi", dẫu sao cũng nên được nhắc lại ở đây : Vấn đề là cái chủ nghĩa "Mặc kệ nó" được nuôi dưỡng bằng những đồng đô la thơm phức (dư sức đi chơi Phú Quốc, nói chi xây những ngôi nhà chỉ "kiên cố, 2-3 tầng"!) đã vượt lên tất cả. "Quy hoạch" đã làm rồi, tôi đâu có trách nhiệm nào khác nữa ?!

Chính vì thế mà người dân không khỏi rùng mình khi nghĩ đến các "quy hoạch" đầy tính "hợp pháp, hợp lý", mà ông phó thủ tướng hết mình bảo vệ, cũng đang được áp dụng cho công trình thuỷ điện Sơn La treo lơ lửng trên đầu hàng chục triệu dân Hà Nội và đồng bằng sông Hồng. 

H.V.

TB. Viết xong, lại thấy bài này không thể không giới thiệu : Bè lũ... lịch sử, trên blog Hiệu Minh. Cả bài viết và tấm hình ngài PTT đều đáng xem.