Thay lời Chúc Tết

Diễn Đàn

Những bài cuối cùng của Giai phẩm Xuân Nhâm Thìn 2012 này được dàn trang và đưa lên mạng trong những ngày thời sự Việt Nam nổi bật « sự kiện Tiên Lãng », mà Diễn Đàn đã thông tin tới bạn đọc qua nhiều bài trong mục Thấy trên mạng và ba bài của các đồng nghiệp trong nước đăng lại trên « trang nhất » : Vài câu hỏi về vụ Đoàn Văn Vươn của Nguyễn Quang A trên blog Ba Sàm, Sự kiện Tiên Lãng và "giọt nước tràn ly" của Đặng Hùng Võ trên Tuần Việt Nam và Quả bom Đoàn Văn Vươn của Huy Đức từ trang Facebook của tác giả.

Một sự kiện chưa từng có, người dân bắn lại lực lượng công an và quân đội, ghép trên một sự kiện đã trở thành « chuyện thường ngày của huyện » : quan chức ở các địa phương câu kết với những « tư bản đỏ » dùng quyền lực của mình để « cưỡng chế » người dân nhằm tước đoạt đất đai, của cải của họ, bất kể công sức lao động, máu và nước mắt mà họ đả bỏ ra, đã đổ xuống những cánh đồng hay đầm nuôi thuỷ sản như trong trường hợp anh Đoàn Văn Vươn.

Sự kiện chưa từng có kia rõ ràng là một giọt nước tràn ly, như nhận định của ông nguyên thứ trưởng phụ trách đất đai (bộ Tài Nguyên & Môi trường) Đặng Hùng Võ, người biết rất rõ những tranh chấp đất đai trong cả nước. Còn cái chuyện thường ngày kia, mở rộng phạm vi một chút sẽ thấy ngay, nó không chỉ xảy ra trong nông nghiệp, ở nông thôn. Năm 2011 vừa khép lại với vụ bắt đưa vào trại « cải tạo, phục hồi nhân phẩm » chị Bùi Thị Minh Hằng, một người chỉ có tội nhiều lần tham gia biểu tình chống thái độ bành trướng hung hãn của Trung Quốc trên Biển Đông, năm 2012 liền mở ra với vụ bắt « tạm giam » nhà báo Hoàng Khương, người chuyên viết điều tra về những hành vi ăn hối lộ của cảnh sát giao thông, và tiếp nối với vụ xử 4 năm tù một sĩ quan công an đã đánh tới chết công dân Trịnh Xuân Tùng và còn dã man không cho gia đình đưa nạn nhân đi cấp cứu khi ông còn có thể được cứu. Hàng chục vụ đánh chết người trong trại công an được nguỵ trang để trốn tội, như blogger Mẹ Nấm đã sơ kết. Vân vân và vân vân. Khung cảnh của những hành động bạo quyền công an trị đó bên trong là nền kinh tế xuống dốc, lạm phát gần 20% (xem chẳng hạn bài này), nạn quan tham lại nhũng không hề giảm sút ; bên ngoài là sự hung hãn của ông bạn láng giềng 16 chữ, vừa hung hãn vừa giảo quyệt khiến cho trong ngoài còn có khi lẫn lộn ít ai biết được tỏ tường. Sang lĩnh vực văn hoá, y tế, giáo dục, cũng chẳng có gì hơn. Quan chức suy thoái, biến chất, chỉ biết bám lấy ghế, lấy lợi của mình bằng mọi giá kể cả bán mình cho xã hội đen như nhiều vụ việc đã được tiết lộ cho thấy, trách sao văn hoá, đạo đức xã hội không ngày một suy đồi, báo chí dày đặc những vụ cướp, giết, hiếp chen giữa những trang về các chân dài « lộ hàng », các « đại gia » khoe xe sịn.

Đen. Nếu chỉ được dùng một chữ để nói về đất nước khốn khổ này trong năm qua, thì thế, như cái tiền đồ của Chị Dậu. Nhưng dĩ nhiên một bức tranh toàn cảnh về một đất nước không thể chỉ có một gam màu.

Năm 2011 cũng được đánh dấu son trong lịch sử hiện đại bằng những cuộc biểu tình « đầy khí phách » (chữ của nhà thơ Hoàng Hưng trong bài nói chuyện với nhà văn Phạm Thị Hoài, với nhiều ý hay khác) suốt mùa hè, mà không ai có thể nghĩ tới chỉ cách đây vài năm. Bằng những phản ứng mạnh mẽ và gần như thống nhất của cả một hệ thống truyền thông hiện đại, những website, blog « lề trái » mà nhà cầm quyền không ngăn chặn nổi, trước những vụ ngược đãi người dân hay chỉ là trước những sự vô cảm đối với khổ đau của người khác. Trong một số sự việc, những phản ứng ấy đã lôi kéo được cả những quan chức hay cựu quan chức nhưng còn ảnh hưởng trong chính trường, buộc họ phải lấy thái độ đứng về người dân, và cũng lôi kéo được một số báo chí chính thống. Như vụ Đoàn Văn Vươn cho thấy. Hoặc như chuyện kể trong bài viết này của tác giả Võ Văn Tạo, nói tới một đại tá phó giám đốc công an của một tỉnh nọ đã dõng dạc trả lời khi bị vị quan đầu tỉnh trách là ông không mạnh tay dẹp việc người dân phản ứng do bị cưỡng chế lấy đất : "Bà con đấu tranh ôn hòa, không bạo động. Không được phép sử dụng lực lượng vũ trang can thiệp, vì chỉ tạo thêm căng thẳng bức xúc, bất ổn xã hội. Đó là nguyên tắc". Không có lý do gì để nghĩ rằng đại tá P. trong câu chuyện là duy nhất.

Một xã hội công dân đang hình thành và lớn lên, tuy chậm nhưng tầm vóc đã vượt qua đánh giá bi quan của nhiều người. Những « kiến nghị » về nhiều vấn đề « nhạy cảm » như kiến nghị đòi trả tự do cho công dân Cù Huy Hà Vũ, về chính sách cần có đối với Trung Quốc để bảo vệ và phát triển đất nước, thu được nhiều chữ ký của những người dân đã vượt qua sợ hãi để tỏ thái độ của mình. Bản Ý kiến về « cải cách toàn diện để phát triển đất nước » của 14 trí thức Việt kiều tuy không được chính thức đăng tải trên các phương tiện truyền thông chính thống nhưng nhiều tờ báo lớn đã dám nói tới nó, phỏng vấn một đồng tác giả của nó…

Cuộc đấu tranh chống cường quyền, độc đảng, sẽ còn gay gắt, do nhiều lý do từ tương quan lực lượng tới nội tình người dân đã sống quá lâu trong một chế độ toàn trị. Nhưng giữa mảng đen đã nổi lên nhiều vệt sáng. Chắc ít người có thể tin vào một đổi thay trong ngắn hạn (tuy, biết đâu ?, những sự việc xảy ra ở Trung Đông, và gần ta hơn, ở Miến Điện, cho thấy như câu ngạn ngữ Pháp « điều xấu nhất chẳng bao giờ là chắn chắn » !), nhưng niềm tin vào tương lai của đất nước thì hoàn toàn có cơ sở, để giúp mỗi chúng ta vững bước tiến vào năm mới, mỗi người làm được những việc mà mình cần và thấy mình làm được, trong cuộc hành trình chung của dân tộc.

Niềm tin cũng được nuôi dưỡng trong những ngày xuân sang, Tết đến, trong truyền thống của dân tộc là những ngày nghỉ ngơi, sum họp với gia đình. Số Diễn Đàn Giai phẩm Xuân Nhâm Thìn này, với sự đóng góp bài vở đặc biệt phong phú của nhiều bè bạn (gần) khắp năm châu : Á, Âu, Mỹ, Úc, trong nhiều chủ đề từ thơ văn, mỹ thuật tới văn hoá, khoa học, nhẹ nhàng nhưng không hề phù phiếm, mong được là người bạn đường thân thiết và hữu ích với bạn đọc trong những ngày nghỉ Tết và… sau đó. Giai phẩm được chia làm 4 phần : Tết, Thơ - Hoạ, Truyện – Ký và Văn hoá – Khoa học, bạn có thể mở mỗi phần, bấm vào tên bài trong cột trái để mở ra đọc. Chúng tôi xin bày tỏ nơi đây lòng biết ơn sâu sắc và chân tình với những tác giả đã nhiệt tình cộng tác cho số Xuân này cũng như trong những ngày thường suốt năm, và nhiều tác giả khác trên mặt báo này tiếc là đã không kịp gửi bài cho số Tết.

Còn ít ngày nữa là sang năm mới, Diễn Đàn chân thành gửi tới bạn đọc và các tác giả và gia đình những lời chúc năm mới hạnh phúc, sức khoẻ, an khang.

Diễn Đàn