Việt Nam được bầu làm
uỷ viên Hội đồng Bảo an LHQ

Ngày 16-10-2007, Đại hội đồng Liên Hiệp Quốc đã bầu Việt Nam làm uỷ viên không thường trực của Hội đồng Bảo an  với 183 phiếu thuận trên tổng số 190 phiếu hợp lệ. Cùng với Việt Nam, bốn thành viên khác là Burkina Faso, Lybia, Croatia và Costa Rica sẽ thay thế năm nước Cộng hoà Congo, Ghana, Peru, Qatar và Slovakia bắt đầu từ ngày 1-1-2008 tới. Năm thành viên không thường trực khác (vào HĐBA từ đầu năm nay) là Bỉ, Indonesia, Ý, Panama và Nam Phi sẽ kết thúc nhiệm kì vào ngày 1-1-2009. Hội đồng Bảo an có tổng cộng 15 thành viên, với năm thành viên thường trực có quyền phủ quyết là Anh, Hoa Kì, Nga, Pháp và Trung Quốc. Mười thành viên không thường trực với nhiệm kì 2 năm phải được Đại hội đồng LHQ bầu ra với ít nhất 2/3 số phiếu và với điều kiện không có uỷ viên thường trực nào phủ quyết.

Trong vòng phiếu đầu tiên của Đại hội đồng, ba nước châu Phi và châu Á là Burkina Faso, Việt Nam và Lybia đã được kết nạp ngay với số phiếu cao (185, 183 và 178 trên 190 phiếu hợp lệ). Ba nước này được hai khối châu Phi và châu Á đề cử, không có "đối thủ". Trái lại, ghế Đông Âu (thay thế Slovakia) có hai ứng viên là Cộng hoà Chekia và Croatia, trong hai vòng đầu, không nước nào được đa số 2/3. Tương tự, Costa Rica và Cộng hoà Dominica tranh cử giành ghế Peru. Phải đến vòng phiếu thứ ba, hai nước Croatia và Costa Rica mới thắng cử (sau khi hai đối thủ rút lui).

Nổi bật trong cuộc bỏ phiếu này, vì những lí do khác nhau, là trường hợp Lybia và Việt Nam. Lybia đã từng là uỷ viên Hội đồng Bảo an trong nhiệm kì 1976-1977, song đã được ghi vào "sổ đen" của các nước phương Tây sau khi dính líu vào những vụ khủng bố. Quan hệ giữa Lybia với Mĩ và Liên hiệp Châu Âu đã được bình thường hoá từ hơn một năm nay -- Lybia là một trong những nước xuất khẩu dầu. Việt Nam có lẽ là nước duy nhất trên thế giới đã phải đương đầu với ba cường quốc có quyền phủ quyết ở Hội đồng bảo an : Pháp, Hoa Kì, rồi Trung Quốc. Việc Việt Nam trở thành uỷ viên của Hội đồng Bảo an, do đó, có một ý nghĩa lớn. Một mặt, nó ghi nhận thành quả cuộc đấu tranh trường kì giành lại độc lập và thống nhất của nhiều thế hệ Việt Nam. Mặt khác, nó cũng đánh dấu một dữ kiện quan trọng -- vừa là vận hội tốt đẹp, vừa là một thách đố : Việt Nam không có nước thù địch.

Trở thành uỷ viên Hội đồng Bảo an, đối với nền ngoại giao Việt Nam, cũng là một thử thách lớn và mới : sẽ có những biến cố đột xuất, HĐBA phải họp cấp tốc, đại diện Việt Nam sẽ phải quyết định nhanh chóng, bỏ phiếu dứt khoát, không thể đợi Bộ chính trị họp mấy ngày mới có chỉ thị. Cũng phải chấm dứt cảnh tượng trì kéo như việc trì hoãn việc kí hiệp định thương mãi Việt-Mĩ, hay những sự can thiệp thô bạo (cũng may là vô hiệu) của cựu tổng bí thư Đỗ Mười nhằm cản trở việc gia nhập WTO. Giới quan sát sẽ đặc biệt theo dõi lá phiếu của Việt Nam ở HĐBA trong những vấn đề mà Hoa Kì, Nga, Trung Quốc bỏ phiếu trái ngược nhau để đo mức độ độc lập và nhất là bản lĩnh của lãnh đạo Việt Nam.

Hơn bao giờ hết, người ta chờ đợi bản lĩnh đó được thể hiện trên trường quốc tế. Hình ảnh ông Nông Đức Mạnh toe toét bắt tay "lãnh tụ vĩ đại (con)" Kim Jong-il cùng ngày 16-10 ở Bình Nhưỡng không phải là một biểu hiện đáng tự hào. Thảm hại, phải nói toạc như vậy.

Phong Quang