Thơ Từ Huy : Chữ Cái

Khuôn khổ và tự do, thơ và triết lý

Có phải Từ Huy đã rất thích thú với ý tưởng có vẻ ngược đời của mình : Trong lúc giới thơ Việt Nam đang say sưa, nhất là các bạn trẻ, hưởng thụ và tin tưởng khăng khăng vào sự tự do mới được đóng dấu cho phép (dù quá muộn màng) của « thi bộ » quốc gia, thì, từ một môi trường mà ở đó tự do có tuổi tác thế kỷ đã trở nên gánh nặng thách thức, chị lại chế ra những cái khuôn mang hình chữ cái để đúc dòng từ vốn thích tuôn chảy miên man trong cõi ý thức của con người ? Chí ít, những cái khuôn mà tác giả tự cưỡng chế thơ mình vào cũng bảo đảm cho thơ chị khả năng tránh xa tệ hại lạm phát vung tí mẹt chữ đang ồn ào một mảng thi đàn. Nén chữ để nổ nghĩa không là chất lượng độc quyền của thơ cổ điển. Nhưng không phải Từ Huy không phải trả giá khi chị « làm đau từ khi trói chặt chúng trong bộ khung chữ hạn hẹp ».

Dễ nhận thấy khuynh hướng triết lý trong thơ Từ Huy. Thực tình tôi sợ những bài thơ gọi là « thơ triết lý ». « Thơ triết lý » giết thơ vì nó nhăm nhăm đưa ra những kết luận, những bài học duy lý mà hình như ai cũng biết rồi ! Nhưng tính triết lý của thơ, cái khá hiếm trong nền thơ nặng về duy tình của chúng ta, thì tôi rất hâm mộ. Không ít bài thơ của Từ Huy là những suy tư trên đề tài trừu tượng như : từ & chữ, giọng, tiếng nói, cái tôi, sự rơi… Có những bài mang tính biểu tượng rõ rệt : Ô - ổ khóa, B - biển… « Cái triết lý » của Từ Huy không ít khi đã là thơ khi nó trăn trở, nó nhức nhối, nó phản kháng, nó truy vấn, nó hoài nghi, nó hoang mang. Nó giãi bày mà không mong giải đáp hoặc là những nghịch lý chẳng dễ gì giải đáp. Nó mơ hồ, khó cắt nghĩa nhưng gợi cho người ta suy tưởng mông lung. Và, quan trọng nhất, khi nó làm ta xúc động : « Đại dương dư thừa nước và những người đi biển vẫn chết vì khát nước và khát vọng ». Đôi khi Từ Huy đã chạm đến nỗi đau lớn nhất của con người : sự bất lực. Với nhà thơ, đó chính là sự bất lực của từ. Bất lực mà vẫn không thể không nói ra. Nghịch lý ấy làm bật ra thơ.

Hoàng Hưng