KHỦNG HOẢNG TRONG ĐỘI TUYỂN BÓNG ĐÁ PHÁP SAU KỲ ĐẤU EURO 2021

Võ Quang Yến

Đây là cảm nghĩ của một khán giả về già. Đấu thủ Trường vô tuyến điện Đại học Sài Gòn lúc 20 tuổi, nay lên 93, từ năm ngoái tôi vào trú cùng với nhà tôi trong một dinh thự dành cho người cao niên không còn biết tự túc EHPAD, tiền trọ đúng với tiền hưu của bọn tôi: ăn (nấu kiểu Tây không quen không ngon), ở (tự do đi lại có giới hạn), thuốc men (có khán hộ, bác sĩ, nếu cần thì cho đi bệnh viện), cũng khá đầy đủ tiện nghi…Lại thêm iôi bị đột quỵ, nhiều cơ quan bị tổn thương, ngày ngày rời xe lăn tôi phải tập đi xe bốn bánh với anh “kiné”, học phát âm với một cô chỉnh âm orthophoníste, không nghe điện thoại được nhưng biết gõ thong thả ordinateur, tương đối trong ngày rảnh rang. May nhờ các đài truyền hình tiếp phát những trận đấu EURO 2021 (11.6-11.7) nên các khán giả như tôi thiếu điều kiện đi lại, thêm vào thời đại dịch, khỏi mất công, mất thì giờ lại sân vận động, hào hứng và sinh động hơn tuy không có màn lặp lại những cú đá hay, lối chơi dở, một mình (nhà tôi không xem đá bóng) yên tĩnh vỗ đùi khoái thích trước máy TV, không có bạn cùng xem để cùng bình phẩm, chia sẻ vui buồn nếu không với chai bia nhỏ cất sẵn trong tủ lạnh…

Dựa lên kết quả những năm vừa qua, ỷ lại vào tước vô địch thế giới, chung kết giải vô địch châu Âu, đội tuyển bóng đá Pháp vô tình hay có chút hữu ý không biết hay không chịu sửa soạn kỹ càng một cuộc đấu quan trọng như giải vô địch châu Âu. Hơn nữa, cuộc giao hảo không có vẻ tốt giữa hai người có chức vụ trong đội bóng Pháp là huấn luyện viên Didier Deschamps và Chủ tịch liên đoàn bóng đá Noel Le Graet. Cả hai không biết sẽ làm việc chung với nhau hay không. Le Graet hứa sẽ nói chuyện với Deschamps nhưng không thấy kết quả. Biết bao vấn đề cần phải giải quyết ví dụ về phong cách chơi của đội bóng, về xử lý quan hệ “cái tôi ”giữa các cầu thủ “ngôi sao ”, lắm khi người được chọn vào đội đang đá, kẻ phải ngồi đợi phiên mình mãi không tới. Việc kêu Karim Benzéma, hiện là một trung phong có tiếng ở đội Real Madrid, trở về lại đội tuyển Pháp sau sáu năm xa cách, bắt đầu từ vụ bê bối “sexe-tape ” với bạn đồng đội Mathieu Valbuena, là một điểm tích cực cho đội tuyển bóng Pháp nhưng đồng thời gây tranh cãi về tư cách của Benzéma, về chuyện tạm loại bỏ những cầu thủ như Olivier Giroud, tuy ít có hiệu quả hơn, đã là trung phong độc nhất trong cuộc đấu thế giới vừa qua, dưới quyền bất di bất dịch của huấn luyện viên Deschamps.

Ít người tiên đoán nỗi thất bại tràn trề của đội tuyển Pháp. Mới cách đây ba năm thôi, đội tuyển Pháp đang là vô địch thế giới, với những cầu thủ xuất chúng đội nào cũng mong muốn, bị loại thảm hại ở vòng bát kết (3-3 sau kỳ đấu tiếp, 5-4 cú đá penalty) trước Thụy Sĩ không phải là một đội xuất sắc, chưa hề thắng một trận trong vòng loại trực tiếp từ năm 1938! Nay loại được một đội vô địch thế giới là một kỳ công đáng ghi vào lịch sử đá bóng đất nước. Nhà bình luận Phlippe Sanfourche ở vụ thể thao RTL đổ lỗi cho huấn luyện viên Deschamps đã tuyển Karim Benzéma không phải bất hợp pháp mà quá chậm để có thì giờ vận dụng điều hòa với các bạn đồng đội. Nhưng không chỉ có thế! Deschamps đã phá những thăng bằng và người ta thường so bóng đá với một loại đồng hồ chính xác. Theo Robert Pires, vô địch thế giới 1998 và Euro 2000, thiếu bàn luận giữa huấn luyện viên và cầu thủ. Ví dụ khi có cú phạt hay penalty trong buổi đá, ai là người thể hiện? Trong cuộc đấu châu Âu vừa qua Benzéma là người được chọn như trong trận đấu chống Bồ Đào Nha nhưng có những đấu thủ như Antoine Griezmann hay Kylian Mbappé cũng muốn đuợc cử thể hiện penalty như đã thường làm trong đội của mình. Trước khi Benzéma trở về đội Pháp, một mình Olivier Gỉroud giữ trọng trách ấy nên trở thành một trong những cầu thủ Pháp có nhiều bàn nhất, ngang hàng với Michel Platini mặc dầu không thành công ngay cả một bàn trong kỳ đấu thế giới. Vì vậy nay trong cuộc đấu châu Âu anh không được dự một ván trọn vẹn, thế nào cũng có những câu hỏi trong đầu óc đấu thủ cũng như trong thâm tâm người xem. Lại thêm cũng không phải còn là trung phong chính thức của đội Chelsea F.C., anh đang trên đường thương lượng chuyển qua Milan A.C.

Hiện nay, bộ ba giữ phần tấn công của đội Pháp Mbappé-Benzéma-Griezmann khó lòng thay đổi vì không có cầu thủ nào giỏi hơn. Trong đội tuyển thay mặt Pháp ở JO Tokyo, gọi là đội tuyển B, không thấy có ai xuất sắc. Có điều như đã thấy trong cuộc đấu châu Âu vừa qua. Benzéma không nhận được nhiều bóng, Griezmann vận động nhiều, thay đổi vị trí thường xuyên và thỉnh thoảng mới chuyển bóng, còn Mbappé khi chạy thì chạy mau, không nghĩ và không có thì giờ nghĩ đến chuyện chuyển bóng; trong kỳ đấu nầy không đạt được mấy đích, bóng sút thường xa khung địch. Ví như thỉnh thoảng anh chuyển bóng cho một đấu thủ bạn có nhiều khả năng thành công hơn thì chắc kết quả cuộc đấu sẽ có phần thay đổi. Đây là một nhận xét cần phải được lưu ý về sau, không những trong trường hợp đặc biệt Mbappé mà còn trong các giao tiếp khác: đấy là luật chung của các loại thể thao toàn đội mà mọi huấn luyện viên đã biết thuộc lòng. Nói chung các cầu thủ cần phải ăn ý với nhau, có mặt ở vị trí mà bóng sẽ đến, đưa bóng không cần thấy bạn, không những giữa các trung phong mà còn với những cầu thủ trung gian có nhiệm vụ chuyển bóng từ dưới lên, như Paul Pogba, N’Golo Kanté, ngay cả Raphael Varane, tuy là hậu vệ nhưng biết đá lên trên. Trong số các cầu thủ không thuộc phần tấn công, người ta để ý Pogba, tuy phân công làm trung vệ (vừa tấn công vừa hậu vệ), đã nhiều lần sút bóng vào khung địch vừa mạnh vừa đúng vào trong góc trên khung, xa tay của thủ thành mặc dầu giãn mình phóng lên cao. Nhận xét ở đây là bất kỳ cầu thủ nào, bất chấp tấn công hay tự vệ, phải biết sút vào khung khi cần. Phần tự vệ của đội bóng thấy ra rất quan trọng và trong kỳ sửa đổi sắp tới sẽ phải là một chọn lựa thích đáng các thành phần. Đến nay chưa thấy có những cầu thủ nổi trội. Benjamin Pavard đến nay được trọng dụng vì trong kỳ đấu thế giới vừa qua đã thành công một cú đá mãnh liệt vào khung đối phương nhưng đến nay không đạt được kết quả mong muốn trong vai trò tự vệ.

Không hoàn toàn thuộc phần tấn công hay tự vệ, tên Paul Pogba đã được nêu lên nhiều lần. Trong cuộc nói chuyện của các nhà báo tên Pogba được nhắc nhở đến đúng vào lúc các thành tích thể thao cũng tăng gia. Theo Varane, hậu vệ đội Real Madrid, tiến triển của Pogba tất rõ rệt. Anh bắt đầu rất sớm và tỏ ra rất trưởng thành trong mọi hành động, tổ chức, khi tấn công cũng như khi phòng thủ. Anh rất biết nghe và được các bạn cầu thủ kính nể: gây náo nhiệt trong đội, anh thuộc về hạng người lãnh tụ. Trong đội Pháp sắp tới mọi người sẽ không lạ thấy anh trớ thành đội trưởng. Được chọn vào đội tuyển Pháp từ hồi dưới 16 tuổi, anh là đội trưởng đội Pháp dưới 19 tuổi rồi dưới 20 tuổi, được bầu làm cầu thủ hay nhất ở của cuộc đấu thế giới năm 2014. Sinh năm 1993, được huấn luyện ở Juventus, rồi Manchester United, anh vừa đúng lứa với những Antoine Griezmann (1991), Raphael Varane (1993), Presnel Kimpembe (1995),… hoặc trẻ hơn như Kylan Mbappé (1998) và … già hơn một chút nhưng có thành tích đặc biệt như Karim Benzéma (1987),…lập thành một nhóm năng động chạy lanh đá mạnh, không nề hà sức khoẻ tương tự các cầu thủ Đan Mạch trong trận chống đội Anh.

Còn có hai vấn đề cần phải giải quyết. Ta cần trở lại với “ngôi sao” Benzéma. Có nhiều báo than phiền không thấy cầu thủ nầy hát bài quốc ca Pháp trước trận đấu: anh là dân Tây, anh phải biết trọng quốc ca ngoài cách ăn nói kính nể một tổ quốc mình đã chấp nhận, bằng không anh phải trở về xứ sở. Lắp bắp không phải là hát. Những đấu thủ như Pogba (cha Guinée, sắc tộc Kpell), Zidane (cha Algérie, sắc tộc Kabyl), Mbappé (cha Cameroun),... sống lên trên đất Pháp tất nhiên đá cho đội tuyển Pháp khi được tuyển chọn, không đặt vấn đề quốc tịch. Thứ nữa là vấn đề huấn luyện viên nếu không đã là quá trễ. Theo báo chí thì Deschamps đã được Liên đoàn giữ lại cho đến kỳ đấu thế giới sáu tháng rưỡi nữa ở Qatar hai tháng 11-12 sang năm. Tại sao anh được giữ lại? Không biết anh ta còn là người lèo lại đội bóng tuyển hay không. Theo kết quả vừa thấy, đúng ra anh ta nên tự động từ chức, nhường chỗ cho một huấn luyện viên có khả năng hơn. Nhất là người ấy hiện đang đươc cho là đang ngồi chờ được mời! Mọi người yêu chuộng thể thao nhất là bóng đá đều biết tên anh: Zinédine Zidane tức Zizou. Đấu thủ đội tuyển Pháp từ 1988 đến 2006, anh điều khiển cuộc tấn công, được đài BBC đánh giá là một trong những tài năng giỏi nhất trong lịch sử bóng đá. Được thưởng nhiều giải, nhiều tước, với đội của mình cũng như đội tuyển quốc gia, qua năm 2018 anh chuyển làm huấn luyện viên đội Real Madrid. Thành tích của đội nầy nói lên khả năng điều khiển của anh.

Tiếp tục với Deschamps, thường được xem là người bảo thủ, sợ rồi đội tuyển Pháp một năm rưỡi nữa (không thay đổi một đội đang thắng!) sẽ không tiến bộ bao lăm. Trong thời gian ấy, như đã thấy với đội Đan Mạch đương đầu với đội Anh, chỉ bị loại vì môt cú đá phạt pénalty thổi sai cuối ván, hay đội Thụy Sĩ thắng đội Pháp mặc dầu bị dẫn 1-3, các đội thường cho là nhỏ tiến triển rất lanh và kỹ thuật lối đá các đội xấp xỉ ngang hàng nhau. Trong cuộc đấu châu Âu vừa qua không phải tình cờ mà hầu hết các trận đấu đều thêm hiệp phụ vì bất phân thắng bại sau thời gian quy định và sau cùng hơn thua một cú đá penalty! Ý thắng Anh được lãnh giải, Pháp vì Mbappé hỏng cú penalty bị loại, chẳng qua là may rủi của một trò chơi người lớn!

Võ Quang Yến

7.2021
Viện dưỡng lão La Faiencerie thành Xô