Vĩnh biệt Phạm Ngọc Tới

Thư bạn bè

Chiều 10.11.2009, gia đình và bè bạn vùng Paris đã tiễn đưa anh Phạm Ngọc Tới về nơi an nghỉ cuối cùng. Buổi lễ, làm theo nghi thức Công giáo theo nguyện vọng của người khuất tại nhà thờ Saint Germain, Vitry-sur-Seine, đã diễn ra trong bầu không khí trang nghiêm và đầy xúc động. Để khép lại số đặc biệt « Vĩnh biệt Phạm Ngọc Tới » này, ngoài những bài viết đã đăng, chúng tôi xin trích đăng dưới đây một vài cảm xúc và thư chia buồn của bạn bè gần xa – từ Việt Nam sang Úc, Mỹ, và nhiều nước châu Âu. Và xin gửi đến tất cả lời cảm ơn chân thành nhất.

Diễn Đàn

Sáng nay thứ bảy, không đi làm, ngồi nhà sắp xếp lại một số thư từ, hình ảnh trên các ổ đĩa của máy tính, tình cờ vớ trúng tấm ảnh chụp hồi tháng 5/2007 khi tôi về Việt Nam. Tôi năn nỉ cô bán sách cho tôi chụp tấm hình này, và khi gởi cho anh Tới thì tôi nói là "cửa hàng sách đang khuyến mãi quyển Hồi ức tuổi thơ"...

Tôi biết anh Tới hồi năm 2005 (nếu tôi nhớ không lầm) khi anh và anh Nguyên Ngọc đến thăm thành phố cổ Roma. Về tánh tình mà nói, có lẽ tôi và anh Tới ở hai "cực" khác nhau. Anh Tới là người điềm đạm, ôn hòa, lời ăn tiếng nói nhỏ nhẹ .... đúng là kiểu người Thăng Long của một thời, còn tôi là người miền Nam kiểu ăn nói trực diện, có khi đến quá khích và dễ lớn tiếng... 

Lần nào có dịp qua Paris chơi thì thế nào cũng có ít nhất là một bữa cơm với anh Tới và chị Uyên...
Không ngờ......

QV

Roma, 07/11/2009

Các anh/chị Diễn Đàn,

Rất « shock » khi được tin anh Tới mất. Mới sáng nay tôi gởi email cho anh Tới, vậy mà tối nay lại nhận được hung tín.

Diễn Đàn mất đi một thành viên, biên tập viên đắc lực và xuất sắc.

Bao kỷ niệm của mọi người với anh và Diễn Đàn.

Thành thật chia buồn với chị Uyên và gia đình.

Nguyễn Đức Hiệp (Úc)

Các anh chị trong BBT Diễn Đàn quý mến,

Ở xa, nhận được hung tin càng thấy hụt hẫng hơn. Mai Ninh  nhớ lại mùa hè vừa qua được hội ngộ với anh chị Tới ở BLR , và những WE các anh chị đã đến Anguerny, mọi người cùng anh Tới, chị Vân... chuyện trò, nói đùa thật vui. 

Tất cả là kỷ niệm, và tất cả trở thành khó quên hơn nữa đối với MN từ nhận được tin này.

MN chân thành gửi lời phân ưu đến chị Uyên, các cháu và BBT Diễn Đàn.

Mai Ninh (Việt Nam)

Chúng tôi đi tìm lại mấy số báo Diễn Đàn giấy, tìm đọc lại mấy bài của Văn Ngọc về kiến trúc...  Của tin còn một chút này....

Xin nhờ BBT DĐ  gởi lời chia buồn chân thành của chúng tôi đến Chị Uyên và gia đình anh Tới.

MP&T (Bỉ)

Thật là chuyện không ngờ được.
Đúng là hung tin.
Tiếc lần rồi không qua Pháp nên không được gặp anh Tớì.
Xin các anh chị ở Paris chuyển hộ lời chia buồn đến chị Uyên và gia đình.

Cuộc đời thật quá nhiều chuyện không ngờ.

TH (Úc)

Dù chưa bao giờ có cơ hội gặp anh Tới, tôi cũng bàng hoàng xúc đông khi nhận đươc tin buồn.
Xin nhờ anh Tường chuyển dùm lời phân ưu chân thành đến chị Uyên, các cháu, gia đình anh Tới và BBT Diễn Đàn.

TTD (Montreal, Canada)

Quá sức đau buồn!

Thành kính phân ưu vói gia đình người quá cố, nhưng đây quả là một cái tang chung cho tất cả chúng ta.

Trần Hữu Dũng (Mỹ)

Thật là buồn !

Anh Tới vốn là người hiền lành từ tốn hết lòng với mọi người, mọi việc.
Nhờ anh chị chuyển đến chị Uyên và gia đình lời chia buồn của tụi này.

Diễn Dàn từ nay mất một cây bút chủ lực !

GM (Toulouse)

Trời ơi, sao lại có thể như thế được! 

Cơn bệnh khủng khiếp đã đột ngột cướp đi một người mà mình chưa có hân hạnh thật sự gần gũi, chỉ mới thoáng gặp qua đôi lần dự Tết Diễn Đàn, và được biết chủ yếu qua các bài anh viết. Một người mà, hình như đối với bất cứ ai, sự thanh lịch - không phải chỉ riêng của tri thức, phong cách và tâm hồn không thôi - đã tỏa sáng, quyến rũ (không ai tin anh sinh năm 1934).

Mấy hôm nay, trong lòng mình còn mơ sẽ chuẩn bị một bài thật khó viết về  Đẹp và Sáng tạo để có dịp đóng góp và - biết đâu - lần đầu tiên sẽ có dịp đối thoại với Văn Ngọc...

Anh đi rồi. Gia đình anh đang đau đớn. Những người thân anh quặn thắt. Mọi người mất một ngọn lửa, một kiến trúc sư ngày ngày đắp xây cho Tinh hoa vĩnh cửu.

Từ nơi xa, xin được thành kính chia buồn cùng tang quyến.

Xin chia sẻ nỗi đau với những anh chị đã đồng hành cùng anh Tới: mất mát này cũng là của cả Diễn Đàn, của chính mỗi người trong cộng đồng Việt Nam chúng ta.

Bùi Đức Hào (VN)

Chiều hôm nay nghe anh Nguyên Ngọc báo anh Tới ốm rất nặng, khó qua khỏi. Giờ được tin anh đã qua đời, tôi vô cùng thương tiếc người anh mà tôi hết sức kính yêu mặc dù tôi chưa được gặp anh.
Xin nhờ anh chuyển đến gia đình anh Tới lời chia buồn và tiếc thương vô hạn của tôi và anh chị em Tia Sáng.

Văn Thành (báo Tia Sáng, VN)

Từ hôm qua đến lúc này mình vẫn bàng hoàng. Trước tin một người đã ở giữa cái tuổi thất thập cổ lai hi ra đi đột ngột. Là kiến trúc sư, nhà phê bình hội họa, qua Pháp ở tuổi thiếu niên, mà ở người đó lại hội tụ cái chất Hà Nội muôn đời. Có thể nói ấn tượng Hà Nội chú đưa lại đã làm nên ấn tượng Paris ở mình, lần đầu qua đó. Lịch lãm và thanh nhã, đúng kiểu một trí thức Tây học sống ở Tây, mà cũng là lịch và thanh của người Tràng An một thuở. Rất tinh tế, nhỏ nhẹ, ông dường như biết mình không cần đến vẻ cương cường là cái cốt cách bên ngoài mà đàn ông ưa chứng tỏ. Ở người nghệ sĩ này, cái ông tạo ra đã là đẹp, mà bản thân cách ông sống cũng là cái đẹp. Giá đời này có nhiều hơn một những người như thế, chiến tranh có tránh được không thì khó nói, nhưng từng ngày sẽ tránh được rất nhiều bụi bặm, ơ hờ trong các ràng níu với nhau làm người ta mệt mỏi và chán nản.

Lê Minh Hà (Đức, blog)

Vào mạng hôm nay thấy thật nặng nề. Bác Văn Ngọc (Phạm Ngọc Tới) đã qua đời. Tôi gặp bác Văn Ngọc đúng một lần, nhưng rất quý mến phong cách nhẹ nhàng cả trong cử chỉ lẫn tiếng nói. Xin được gửi lời chia buồn từ xa tới gia đình và nhóm bạn thân của bác.

Nhị Linh (VN, blog)

Được tin rất buồn, anh PHẠM NGỌC TỚI đột ngột qua đời. Chúng tôi, những người bạn ở xa quá bàng hoàng, ngỡ ngàng. Không làm gì khác hơn là ngậm ngùi thương tiếc anh Tới vô cùng và xin chia xẽ mất mát lớn lao này với chi Uyên cùng các con và toàn thể tang quyến.
Cầu mong hương linh anh Tới sớm siêu thoát.

Chia buồn cùng Ban Biên Tập báo Diễn Đàn.

A/c TVH (Lyon), a/c NTH (Toulouse),
các anh PHP, ĐTV, TBT, TVT (Toulouse)

Khi nhận hung tin này, tôi hoảng hồn, bàng hoàng, rụng rời, rồi lặng người. Tôi cảm nhận từng tế bào thần kinh của mình lay động, căng thẳng rồi rã rời. Lẽ nào lại như vậy? Tôi vừa mới ngồi cùng bàn với anh chị Tới đây mà? Và Anh vẫn hiện ra với gương mặt thanh cao, hiền hòa, khoan thai, lúc nào cũng mỉm cười nhẹ nhàng, trong sáng.

Hôm nay đúng 8 tháng sau khi gặp Anh lần cuối. Tôi lặng lẽ hướng về con Người đặc biệt ấy.

Võ Thị Diệu Hằng (VN)

Ngoài những chứng từ trên đây, chúng tôi còn nhận được thư chia buồn của các bạn PXY (Bourg-La-Reine), NVT (Úc), N.&NgT. (Savigny sur Orge), ĐĐC (Chaatenay Malabry), TMK (Đức), VQV (Mỹ), NVL (Mỹ), VVH (Lyon), L&C (Strasbourg), LTT (Bourg-La-Reine), NĐP (VN), TH (VN), S&T (Thuỵ Sĩ), TP (Đức), K&T (Thuỵ Sĩ), PQ (VN), LCH (Paris), L&L (Paris), HL (Đức), VNT (Canada), VNC (Paris). Tất cả các thư đã được chuyển tới gia đình anh Tới.