Sonnet d' Arvers
Sonnet, imité de l'italien
Félix Arvers
Đầu năm khai bút : Tại hạ, tuy ít có duyên với thơ, mỗi đầu năm cũng cố khai bút dịch một bài, gọi là học lấy cái đẹp trên đời này để được may mắn. Gần đây nhân đọc thấy trong một buổi tọa đàm về dịch thuật, có người nhắc đến bài thơ "Sonnet d'Arvers", nên tại hạ đã tò mò tìm xem và so với các bản dịch đọc được trên mạng. Bài này là một thí dụ điển hình cho việc dịch thơ, đã có đến ba bốn bản dịch tiếng Việt, và quả thực theo thiển ý bản dịch của Khái Hưng là tài hoa nhất. Bài mà ông đặt tên "Tình tuyệt vọng" này rất nổi tiếng ở VN thời Tự Lực Văn Đoàn, và bọn thanh niên mới lớn chúng tôi ở miền Nam đứa nào chẳng có lần bi bô "lòng ta chôn một mối tình...". Ấy là trước khi thời cuộc đổ xuống đầu bao nỗi đau khác từ đầu những năm 60... Người ta đã cho là Felix Arvers thành danh trong lịch sử văn học chỉ với một bài thơ, và phải nói bản dịch Khái Hưng ở Việt Nam cũng đã nổi tiếng như nguyên tác trên đất Pháp trong thế kỷ 19.
Tuy nhiên khi so với bản chính thấy Khái Hưng đã lược bớt một số ý và thêm vào môt số ý khác. Điều đó là tự nhiên. Nhưng cũng chính vì thế bậc tiền bối đã để lại cho kẻ hậu sinh một cơ hội học tập, có thể có một bản dịch sát nghĩa hơn mà vẫn giữ cái nhuần nhuyễn của bản dịch Khái Hưng chăng? Với tại hạ thì làm lại từ đầu là điều bất khả, vậy chỉ có thể dựa trên bản của Khái Hưng mà võ vẽ thêm. Mong được lượng thứ.
Dưới đây là nguyên tác, bản dịch nghĩa, bản dịch của Khái Hưng, và vài đề nghị sửa đổi nhỏ cho sát với nguyên tác hơn.
Hàn Thuỷ
Nguyên bản
tiếng Pháp
|
|
Hélas
! j'aurai passé près d'elle
inaperçu, |
Than
ôi ! tôi đi qua gần
nàng mà nàng không để ý, |
Pour
elle, quoique Dieu l'ait
faite douce et tendre, |
Về
phần nàng, dù Thượng đế đã ban cho tính hiền thục và dịu dàng, |
A l'austère devoir,
pieusement
fidèle,
|
Với
một bổn phận khắc khổ, sự
chung thuỷ đạo hạnh, |
Tình tuyệt vọng (*)(**) Lòng
ta
chôn một khối
tình, Hỡi
ơi ! người đó ta
đây ! Người
dù ngọc nói hoa
cười, Một
niềm tiết-liệt
đoan-trinh, Bản dịch Khái Hưng |
Tình tuyệt vọng
Lòng ta chôn một khối tình, Hỡi
ơi, người đó ta
đây, Nhu
hoà dẫu sẵn
nết trời, Một
niềm tiết liệt
đoan trinh, Bản
đề nghị của Hàn
Thuỷ,
|
(*) Thật đáng tiếc trên mạng lưu hành quá nhiều dị bản.
Bài này chúng tôi sao lại từ bản của Duy Lam : (**) Cập nhật 07:09:2012 : Chúng tôi đã có bản chụp của báo Phong Hoá số 18, 20/10/1932, truyện ngắn "Tình tuyệt vọng", tr. 3. Do đó bản ở đây đã được cập nhật để tôn trọng hoàn toàn cách viết như trong nguyên bản trên báo in, trừ một điều: trên báo không chia khoảng cách giữa bốn đoạn, theo như thể thơ sonnet. Bên cạnh đây là bản chụp. |
Các thao tác trên Tài liệu