Bài Tưởng niệm anh Vũ Huy Quang

Thường Quán

Ảnh : Phạm Việt Cường, theo Viễn Đông

Một hậu từ

Một nhà thơ và biên tập viên thơ nhận được bài ‘Tưởng niệm anh Vũ Huy Quang’ hỏi thêm một chapeau, hảo ý ấy chắc là để biết đâu sẽ giúp độc giả bốn phương có thêm thức để đọc, chứ chapeau gọi kêu nhẹ nhàng kia tất không phải nhắm giúp gì cho chuyện hiển minh, soi rọi, bài đã gởi. Cái này có vì có cái kia. Vâng, nên xin thêm phần này, gọi là một hậu từ.

Hôm buổi sáng đang ngồi xuống cỏ, gốc chanh, có ba bông hướng dương gieo trước Giáng Sinh giờ mới nở hai - hai bông hoa cực sáng nhỏ nhắn, nhỏ nhắn tới nỗi khách bạn vốn yêu hoa cỏ hôm qua vào vườn dù trời chiều còn sáng đã không thấy; tôi, bấy giờ buổi sáng, giữa lúc xoay qua tạm quên hướng dương, ngước lên trời, thì bỗng dưng ký ức tới, nó trở lại và tự động sắp xếp những hình ảnh như bài thơ đã tự trình bày. Bắt đầu là căn nhà. Thực ra bắt đầu gặp anh là một căn phòng: thư phòng của anh Khánh Trường, gác độc gian tòa soạn Hợp Lưu mà tôi tới trọ đôi ngày ba bữa nhân cuộc viếng thăm ‘thủ đô tỵ nạn’ hồi cuối năm 1995, đầu năm 1996. Vừa bước vào phòng đã nhận ra anh, như là đã gặp tự thời nào, thời người ta đang in những trang đầu Sử Ký, Thủy Hử, Hồng Lâu Mộng, và Liêu Trai. Anh Vũ Huy Quang vào chuyện như nối một câu chuyện dang dở, nhẹ nhàng, khinh khoái, ấm và trầm (chứ không phải thâm trầm.) Giờ nhớ lại thì câu chuyện có nhắc tới hai nhân vật, một là chị Dương Thu Hương, mà nửa năm trước đó bất ngờ trong chuyến về Hà Nội , qua giới thiệu của anh Trần Văn Thủy (nhà làm phim, tác giả của Chuyện Tử Tế, Hà Nội Trong Mắt Ai), tôi đã được gặp, gặp cùng hai anh Hoàng Cầm và Lê Đạt. Mình đã gặp mà anh thì chưa, và vì thế mà có lẽ thấy anh nhìn xa xăm, và cười. Người thứ hai là Camille Paglia mà cả hai, chắc chắn, đều chưa gặp. Anh thích thú vì bạn cũng có đọc người này. Sự thích thú hiện rõ trên khuôn mặt điển trai của anh . Camille Anna Paglia đã gây hứng cảm hay chiều gọi bữa cơm, anh lập tức khởi xướng sự đi ra chợ. Anh Khánh Trường ngồi nghe nẫy giờ bận chuyện không chìu bạn, thế chỉ còn hai. Ra khỏi ngõ Song Long nhà anh Khánh Trường và anh Mai Thảo là ngay một siêu thị Việt Nam cỡ vừa, anh vừa tìm kiếm thức để nấu vừa giảng giải, những sự tích… Sự vui của một nhà văn, người kiến thức, người yêu trần gian tôi thấy cũng nhiều, nhưng ở anh có một cái riêng, nó bát ngát hóm hỉnh. Ai bảo anh khó tính ? Thì cũng có thể là vậy, nhưng cảm giác buổi ấy là anh thung dung. Anh thung dung và hào phóng, và dễ chịu. Căn nhà của anh đầy sách vở và toát ra một tình yêu văn chương, thứ tình thấy ở thêm vài căn phòng khác nữa trong chuyến đi ấy, hoặc ngỗn-ngang-sách, như của anh Khánh Trường; trật-tự-sách, như của anh Nguyễn Mộng Giác, anh Trần Dạ Từ ; hay không-có-chỗ-cho-tàng-trữ-sách, như của anh Mai Thảo. Nhớ anh Vũ Huy Quang là nhớ lại cả Bolsa một thời kỳ, thời kỳ còn bộn bề sách.

Những năm về sau có dịp đi ghé qua Quận Cam nhiều hơn thì tiếc, anh đã dời lên Bắc Cali. Không chỉ đổi chỗ ở, anh còn làm như vắng mặt giữa mọi người. Hỏi, ít ai biết anh đã qui ẩn cho rõ ràng một nơi chốn nào. (Qui ẩn thì làm sao mà rõ ràng?) Anh đã thấy đầy đủ chuyện con người, hay anh đã tìm ra được một con người? Sự ấy có ngoài văn sách. Không thể đòi hỏi con người này một đóng góp nào hơn. Nói theo kiểu chuyện Tân Liêu Trai của anh, có lúc khách đi qua làng vắng, chỉ nghe tiếng nói không thấy ai, đi xa nữa thôi tiếng nói, chỉ gió; xa hơn nữa yên mặt gió, chỉ một bầu khí ánh sáng chứa sự phong nhiêu, tịch mịch, đây kia, trên nẻo khuất những bóng thấp thoáng, là người, là tiếng, là hương, là phong vị, nhưng mà xa lắm.

Gần gũi hơn, xin ghi lại tiểu sử nhà văn Vũ Huy Quang như sau đây:

Tiểu sử nhà văn Vũ Huy Quang

(theo Hai Mươi Năm Văn Học Việt Nam Hải Ngọai, NXB Đại Nam, 1995)

Gốc Làng Kìa huyện Vụ Bản tỉnh Nam Định
Sinh năm 1942 tại Hải Phòng.
Di cư vào Nam 1954.

Các bút hiệu khác: Diệu Phong, Tam Trương, Thăng Long Văn Sĩ

Viết cho một số báo và tạp chí tại hải ngoại: Làng Văn(Canada),
Thời Luận, Chuông Việt, Độc Lập, Người Việt, Diễn Đàn Tự Do Hoa Thịnh Đốn, Đồng Nai, Văn Học, Hợp Lưu (Mỹ, Thiện Chí, Cánh Én(Đức), Diễn Đàn(Pháp)...

Tác phẩm:

- Nơi Trại Trừng Giới (dịch của nhiều tác giả, Văn Nghệ 1988)
- Đường Lên Trời (dịch của nhiều tác giả, Xuân Thu 1989)
- Nhục Bồ Đoàn(dịch, Xuân Thu 1990)
- Mười Truyện Tân Liêu Trai (Tân Thư 1991)
- Câu Chuyện Triết Lý (1992)
- Chín Truyện Ngắn (1992)