Chị Hưng vợ Huệ Chi

Phạm Toàn

Ngày thứ bảy, 16 tháng 1 năm 2010, tôi dậy làm việc sớm hơn bình thường một chút, nghĩa là vào hồi 1 giờ sáng. Lý do thế này thôi : cuối tuần, có nhiều người hẹn đến chơi. Đến chơi thăm riêng tôi thì ít, mà cốt đến để hỏi thăm “ sức khoẻ ” Huệ Chi thì nhiều. Nhìn những người quen cũ dắt díu đến cho mình những người quen mới, tất cả đều trẻ trung và có học và có lý tưởng sống rất đàng hoàng, bỗng dưng lại nghĩ đến Gustave le Bon tác giả cuốn Tâm lý đám đông in ở cái nhà xuất bản trong mơ của đám trí thức gộc ở Hà Nội. Ai đó nếu chịu khó đọc cuốn sách đó hẳn sẽ hiểu ít nhất điều này : dư luận xã hội có giá trị gì trong đời sống một quốc gia.

Tôi bảo các cô các cậu ấy rằng, hôm nay Huệ Chi vẫn được mời đi “ làm việc ”. Và chắc là cũng như mấy hôm vừa qua, người ta vẫn cố ý kéo dài cuộc “ làm việc ” cho mãi tới lúc tối sầm tối sì. Một đòn tâm lý đấy thôi, sao cho ông đồ gàn cựu Trưởng ban Văn học Cổ - Cận đại, nguyên chủ tịch Hội đồng Khoa học ấy phải mệt mỏi tấm thân dẫn tới mệt mỏi tấm lòng. Sự mệt mỏi có dẫn đến những Sự Thật cần tìm kiếm không nhỉ ? Sai lầm biết bao nhiêu khi nghĩ rằng tâm lý Huệ Chi cũng giống hệt như tâm lý kẻ thường phạm nửa đêm bị dựng dậy để yêu cầu trả lời thêm một chi tiết vô thưởng vô phạt nào đó. Liệu những đòn tâm lý thông thường đó đối với những đầu óc quen tự do và độc lập có dẫn tới Sự Thật không ? Sự Thật gì ? Sự Thật về những điều chỉ diễn ra trong đầu những kẻ mà nếu được tự do biểu đạt thì “ cái lũ người xớ rớ ” ấy sẽ tạo thành những think tank đủ sức tạo ra vô vàn giá trị cho đất nước.

Bây giờ tôi xin kể tiếp các bạn nghe về chị Hưng, phu nhân của giáo sư Huệ Chi. Điều này có nguyên nhân : hôm nay là ngày thứ bảy cuối tuần, ngày của nghỉ ngơi, ngày của sum họp. Trưa thứ bảy, tôi gọi điện cho Phạm Xuân Nguyên, dặn “ hôm nay Nguyên ở gần chạy qua chị Hưng một tý nhé ”. Hóa ra là dặn dò cũng thừa : Nguyên đầu bạc đã ngồi ở nhà Huệ Chi, ăn trưa với chị và mở internet cho chị Hưng đọc những bài mới.

Năm giờ chiều, tôi tới nhà Huệ Chi. Tôi định bụng hôm nay sẽ ở đây chờ cho tới khi Huệ Chi được trả về. Thế là bỗng dưng tôi có hơn ba tiếng đồng hồ ngồi trò chuyện với chị Hưng. Lâu nay, chị Hưng là con người nhẹ nhàng lặng lẽ sống bên cạnh một Huệ Chi sôi nổi. Và lâu nay, tôi vẫn định ninh chị là con người chỉ cần nhẹ nhàng lặng lẽ như vậy là đủ. Lâu nay tôi không nhìn thấy một sức sống khác trong người đàn bà vô cùng hiền dịu ấy.

Tôi bắt đầu vỡ nhẽ khi chị kể con gái ở Mỹ gọi điện về hàng ngày. “ Nó thương bố nó lắm anh ạ. Nó khóc suốt. Lần nào gọi điện về nó cũng khóc. Nó bảo : đất nước gì mà kỳ cục. Chưa có tội đã xông vào nhà người ta mà khám xét rồi lại mang tài sản của người ta đi nữa. Nó giục tôi : hàng ngày mẹ phải đi theo bố, ngồi bên cạnh bố ấy, xem họ hỏi bố những gì, hễ thấy huyết áp bố lên cao thì bắt họ dừng lại, không cho họ hỏi han gì nữa…”

Và chị Hưng bảo tôi, lần đầu tiên kể từ khi quen biết vợ chồng nhà này, tôi được nghe chị phân tích lối khái quát. Chị nói : “ Người dân nào thì cũng suy nghĩ như cháu cả thôi. Người dân thì chỉ biết đến hạnh phúc của riêng mình, của gia đình mình, thế thôi…” Chị kể về lý do tại sao lúc này con gái chị lại vẫn phải ở nước ngoài. Cháu theo chồng ra nước ngoài làm việc, nó thì vừa đi làm vừa chữa bệnh, một chứng bệnh nan y ở trong nước chẳng những không phát hiện ra mà có tìm ra thì cũng chẳng có cách chữa.

Tôi hỏi chị về cái bệnh đúng ra chỉ có thể gọi là một chứng đó, vì “ bệnh ” không do vi trùng hoặc vi khuẩn gây ra. Chị giảng giải cho tôi, đó là hội chứng có tên gọi Lupus ban đỏ. Hội chứng đó (LED, lupus érythémateux disséminé) hiện ra qua những vết phát ban màu đỏ trên cơ thể. Đó là một “ bệnh ” tự miễn dịch mãn tính.

Bằng một giọng hài hước, chị giảng giải tiếp : “ Cái bệnh này kỳ cục lắm. Cơ thể mình có đủ hệ miễn dịch như mọi cơ quan đoàn thể khác. Thế nhưng cách làm việc của các cơ quan đó lại khác đời lắm : nó không chống lại sự xâm nhập đích thực của vi trùng hoặc vi khuẩn từ bên ngoài vào. Cái gì xấu nhập từ ngoài vào thì nó để mặc, và khi đó nó lại ra tay chống lại các tế bào lành mạnh sẵn có trong cơ thể của ta. ”

Tôi hoàn toàn bất ngờ khi nghe chị nói như vui đùa : thế đấy, ông Huệ Chi có thể bị ghép tội, nhưng Vedan thì được khen.

Chị lại cho tôi một con số đã sưu tầm được : “ Anh biết không : chín mươi phần trăm người mắc chứng Lupus phát ban đỏ là đàn bà con gái.” Đến lúc này thì con người tầm thường hiếu thắng trong tôi không thể để mình chịu thua chị Hưng ; tôi cũng chen vào một bình luận : “ Thì ông Huệ Chi là đàn bà mà ! Chẳng có thư đến tận nhà gửi Bà ấy sao ? ” (*).

Hai chúng tôi cười bò ra. Và tôi rất mừng khi thấy chị Hưng hôm nay hoàn toàn khác cái hôm mới bị khám nhà và lấy đi mất cái máy chủ. Tiếng cười của chúng tôi chỉ bị cắt ngang vì khách khứa. Học trò của Huệ Chi mấy tiến sĩ cùng mấy đứa cháu kém dăm phút đầy một thạc sĩ hoặc một tiến sĩ vào buổi tối thứ bảy thiêng liêng cùng kéo đến xem “ bà ta ” về chưa. Tám giờ mười lăm, chuông bấm ba tiếng, đó là tín hiệu “ bà ta ” gọi cửa. Cả nhà reo ầm ầm như có giặc tới và chuẩn bị hệ miễn dịch Lupus nghênh đón cho xứng với diễn biến của giặc.

Huệ Chi bước vào, đứng giữa nhà giơ hai tay lên trời thông báo, mặt hớn hở như cậu học trò lười : “ Ngày mai được nghỉ ! ” Thì vưỡn ! Ngày chủ nhật là ngày nghỉ. Cái lệ thường đó của nhân loại chẳng dễ gì vi phạm đâu !

Hà Nội 17-01-2010

Phạm Toàn

NGUỒN : bản do tác giả gửi. Bài này đồng thời sẽ được công bố
trên địa chỉ tạm thời của mạng Bauxite Việt Nam :
http://boxitvn.wordpress.com/

(*) Chú thích của Diễn Đàn : tháng 5.2009 trả lời bản kiến nghị về bauxite do Nguyễn Huệ Chi và các bạn gửi Quốc hội, Uỷ ban Pháp luật của Quốc hội đã gửi thư về cho GS... Nguyễn Thị Huệ (địa chỉ thì đúng là địa chỉ của GS Nguyễn Huệ Chi)