Thư trả lời của GS Nguyễn Tài Cẩn

Ngày 20.10, 2009 Th/ gửi Anh Bách ,

1/ Trước hết, xin thành thực mong Anh thứ lỗi!

2/ Lá thư cuối năm ngoái (11.2008) tôi về Việt Nam 4 tháng, nhiều việc quá nên sau quên hẳn. Còn trong chiếc máy bên Nga chắc gia đình đã làm thất lạc những lần nhờ thợ đến chữa .

3/ Năm nay tôi nhận đủ, nhớ lại chuyện cũ, rất ân hận. Nhưng trong 2 tài liệu kèm theo:
---tài liệu về 4 chữ BÁT ĐẠI SƠN NHÂN thì tôi mở xem được;
---còn tài liệu đầu thì không hiểu sao tôi lại không xem được! Chắc tôi dốt kĩ thuật nên không biết cách mở! Hay do Anh gửi cách khác, tôi không quen?

4/ Nay mai nhờ người ta mở giúp, tôi sẽ đọc và những gì tôi biết, tôi sẽ gắng trả lời,

5/ Một lần nữa, thành thực xin lỗi Anh. Và rất mong Anh thông cảm cho một người 85 tuổi, nhiều lúc đã bắt đầu lẫm cẫm! 

Thân, NTC

*

Ngày 22.10.2009 Th/ gửi Anh Bách ,
Tôi vốn tưởng tuần sau mới trả lời Anh được, vì chủ nhật này mới mời được một ông bạn kĩ sư đến giúp về mặt kĩ thuật. Nhưng nay Anh đã gửi thêm một bức thư nữa, cung cấp đầy đủ cứ liệu, vậy tôi xin trả lời ngay.
------------------------------------------------------

1/ Đây là 4 chữ chắc chưa có sẵn cách đọc Hán Việt ở trong xã hội người Việt chúng ta, vì 2 chữ đầu tuy có sẵn trong tự điển Khang Hy nhưng đó là 2 chữ rất hiểm hóc ít ai biết, còn 2 chữ sau thì ngay trong Khang Hy cũng không thấy.

2/ Gặp những trường hợp như vậy, người Việt Nam chúng ta thường phải gắng đoán ra một cách đọc Hán Việt tạm thời để dùng:

---2 trường hợp đầu , phải dựa vào CÁCH PHIÊN THIẾT và ÂM ĐỌC Khang Hy đã cho để phỏng đoán ;
*** chữ đầu : TUẦN TUYÊN thiết và âm đọc là TUYỀN
***chữ số 2 : TẬT CHÍNH thiết và âm đọc là TĨNH // TỊNH

---2 trường hợp sau thường phải dựa bộ vào phận chỉ âm ( thường được gọi là THANH PHÙ hoặc ÂM PHÙ) để đoán cách đọc tạm thời :
***chữ số 3 : có thanh phù là CÙ //CỒ
***chữ số 4 : có thanh phù là LÂM

3/ Riêng giới Hán học lại còn phải dựa vào cứ liệu ở các VẬN THƯ Đường Tống như Thiết vận, Quảng vận để lập luận :
***ở chữ đầu: nhiếp SƠN, vận bộ TIÊN, thanh mẫu TÀ, BÌNH THANH, TAM ĐẲNG, HỢP KHẨU
***ở chữ số 2: nhiếp NGẠNH, vận bộ THANH, thanh mẫu TÙNG, KHỨ THANH, TAM ĐĂNG, KHAI KHẨU
***ở chữ số 3: nhiếp NGỘ, vận bộ NGU, thanh mẫu QUẦN, BÌNH THANH, TAM ĐẲNG, HỢP KHẨU
***ở chữ số 4: nhiếp THÂM, vận bộ XÂM, thanh mẫu LAI, BÌNH THANH, TAM ĐẲNG, KHAI KHẨU

4/ ĐỀ NGHỊ CÁCH ĐỌC TẠM THỜI:
Chữ đầu : đọc TUYỀN
Chữ số 2: đọc TĨNH hay TỊNH
Chữ số 3: đọc CÙ
Chữ số 4: đọc LÂM

------------------------------------------------
Cách đọc Hán Việt là một vấn đề rất phức tạp, tôi xưa có đọc giáo trình cho sinh viên(1), nhưng tôi cũng chưa phải là chuyên gia. Tuy nhiên, nếu Anh cần gì mà tôi biết, tôi sẽ xin trả lời. 

Thân, NTC